1. Anasayfa
  2. Bilgi Bankası

Akıcı Okuma Becerileri

Akıcı Okuma Becerileri
0

Akıcı okuma, yazılı sembollerin belirli bir hız ve uygun vurgulama ile doğru bir şekilde okunmasını ifade etmektedir. Akıcı okumanın okuma hızı, kelime tanıma (doğru okuma) ve prozodi olmak üzere üç temel bileşeni bulunmaktadır. Okuma hızı kelimelerin belirli bir sürede okunmasını, kelime tanıma kelimelerin doğru bir şekilde seslendirilmesini, prozodi ise metnin uygun vurgu ve tonlamalarla okunmasını ifade etmektedir (Akyol, 2006). Bu üç bileşen,  zincirin halkaları gibi birbirini tamamlamaktadır. Okuma hızında kelime dağarcığının önemli bir yeri bulunmaktadır. Bir okuyucu ilk defa karşılaştığı bir kelimeyi hem seslendirmede hem de anlamada zorluk çeker. Kelimeyi seslendirme esnasında bir taraftan da anlamını düşünür. Okuyucu bu esnada kelimeyi heceleyebilir. Bu durum, okuma hızında düşüş meydana getirir. Kelimeyi tanıma aşamasındaki bu zorluk, metnin vurgu ve tonlamalara uygun bir şekilde okunmasının da önüne geçer. İşte bu noktada prozodik okuma olumsuz etkilenir. Prozodik okuma, bir metnin ifadeli bir şekilde okunmasıdır. Bir nevi sesin rengi veya tonu da denebilir (Rasinski, 2006).

Literatürde akıcı okuma becerilerinin okuduğunu anlama becerisi ile ilişkisini ortaya koyan çeşitli araştırmalar (Aytaç, 2017; Başaran, 2013; Baştuğ ve Akyol, 2013; Kaya ve Yıldırım, 2016) bulunmaktadır. Okuduğunu anlama becerisinin akademik başarıyı da etkileyen bir etmen olduğu göz önüne alınacak olursa (Balcı, 2013), akıcı okuma becerilerinin önemi daha da artmaktadır. Bu bağlamda özellikle ilkokul çağındaki çocukların akıcı okuma bileşenlerine uygun bir şekilde okuması gerekmektedir. Bu noktada hem öğretmenlere hem de velilere önemli görevler düşmektedir. Akıcı okuma becerilerini geliştirmek amacıyla çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:

Tekrarlı okuma

Bu yöntemde okuyucunun, bir metni akıcı bir şekilde okuyana kadar sürekli tekrar ederek okuması gerekmektedir. Öğrenci, metni okurken de yanında mutlaka dinleyici olması gerekmektedir. Dinleyici, öğrencinin okurken yaptığı hataları öğrenciye göstermeli ve hatasız bir şekilde tekrar okumasını sağlamalıdır. Bu, bir döngü şeklinde okuma en akıcı halini alana kadar devam etmelidir (Akyol, 2006). Öğretmenlerin sınıfta, öğrenci velilerinin ise evde kolayca uygulayabileceği bir yöntemdir.

Eşli okuma

Bu yöntemde öğrenci bir arkadaşı, aile bireylerinden biri veya okuması iyi olan herhangi biri ile birlikte okuma yapar. Yani öğrenciye eşlik edecek bir yardımcının olması gerekmektedir. Yardımcı olacak kişinin okuma düzeyinin öğrenciden daha üst seviyede olması gerekir. Kitap seçiminde öğrencinin seviyesinin biraz üstünde bir kitap tercih edilmelidir. Öncelikle öğrenciyle beraber kitabın ana başlıkları ve görselleri incelenip tartışılmalıdır. Daha sonraki aşamadaki ise metin, öğrenciyle birlikte okunmalıdır. Okuma esnasında öğrenci duraksayacak olursa, kısa bir süre beklendikten sonra hemen müdahale edilmelidir. Yardımcı kişi okuma hızını mutlaka öğrenciye göre ayarlamalı ve zaman zaman öğrenciye olumlu dönütler vermelidir (Akyol, 2006). Bu yöntem de tekrarlı okuma yöntemi gibi hem sınıfta hem de evde uygulanabilecek bir yöntemdir.

Koro halinde okuma

Bu okuma yönteminde şiirler önemli bir yer tutmaktadır. Şiirlerin öğrencilerin yaş ve ilgi seviyesine uygun olması önemli bir noktadır. Koro halinde okuma birçok şekilde yapılabilir. Öğretmen, bütün öğrencilerle bir koro kurabileceği gibi öğrencileri küçük gruplara ayırarak da okuma yaptırabilir. Bu yöntemin öne çıkan yönü zayıf okuyucu ile iyi okuyucuyu bir araya getirmesidir. Bu yöntem daha ziyade sınıfta uygulanabilecek bir yöntemdir.

Kaynakça

Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.

Aytaç, A. (2017). Prozodi ile okuduğunu anlama arasındaki ilişki. Anadili Eğitimi Dergisi, 5(2), 102-113.

Balcı, A. (2013). Okuma ve anlama eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.

Başaran, M. (2013). Okuduğunu anlamanın bir göstergesi olarak akıcı okuma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(6), 2277-2290.

Baştuğ, M. ve Akyol, H. (2013). Akıcı okuma becerilerinin okuduğunu anlamayı yordama düzeyi. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 394-411.

Kaya, D. ve Yıldırım, K. (2016). 4. Sınıf öğrencilerinin akıcı okumalarının basit ve çıkarımsal anlama düzeylerine göre değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4 (3), 416-430.

Rasinski, T. V. (2006). Reading fluency instruction: Moving beyond accuracy, automaticity, and prosody. The Reading Teacher, 59, 704-706.

Facebook Yorumları

1984 yılında Balıkesir’in Edremit ilçesinde doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Edremit’te tamamladı. Lisans eğitimini 2003-2007 yılları arasında Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi’nde Sınıf Öğretmenliği programında tamamladı. Yüksek lisans eğitimini 2007-2010 yılları arasında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Eğitim Programları ve Öğretim bilim dalında tamamladı. Doktora eğitimini ise 2014-2020 yılları arasında Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü'nde Eğitim Programları ve Öğretim bilim dalında tamamladı. 2009 yılından beri Bursa’nın İznik ilçesinde sınıf öğretmeni olarak görev yapmaktadır. Okuma eğitimi ve öğretmen yetiştirme alanlarında hakemli dergilerde bilimsel yayınları bulunmaktadır.

Yazarın Profili
İlginizi Çekebilir
Empatik Stres

Yorumunuz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.