Günümüzde market raflarından, bakkallardan, süpermarketlerden ta evimizin içine kadar giren hemen hemen tüm yaş gruplarının çok sevdiği bir ürün olan cipsten bahsedeceğiz. Ama bu cipsi genel kavramından ve envai çeşitlerinden biraz soyutlayarak bir marka değeri olan Pringles’ı ele alarak devam edeceğiz. Bu Pringles markalı cipslerin şekilleri neden diğer markalardan farklı olduğunu konuşacağız. Mesela diğer markalar gibi neden yuvarlak bir biçime sahip değil veya neden uzun ince bir görüntüsü yokta hiperbolik paraboloid bir şekil yapmaya karar vermişler, bu hiperbolik paraboloid nedir, ne işe yararlar, Pringles neden diğer markalar gibi standart bir görünümden uzaklaşıp böylesi bir farklılığa gitmiş bunu araştıracağız. Peki nedir bu hiperbolik paraboloid, şekli,formülü var mı dediğinizi duyar gibiyim. Formülünden başlayacak olursak evet, işte aşağıdaki formül bizim Pringlesımızın formülü.
Göründüğü üzere gayet kolay bir formüle sahip. Peki neden böyle bir formülle bu cipsler üretime çıkıyor? Şekil olarak yuvarlak olsa olmaz mıydı? Nedir bu hiperbolik paraboloidler? Ne işe yararlar? Başka paraboloidler de var mı..? Gibi bazı genel soruları cevaplandırmaya geçelim.
İlk olarak hiperbolik paraboloidden bahsedecek olursak,yatay kesitleri hiperbol belirtirken düşey kesitleri ise parabol belirtir ve elbette ki yapı itibariyle de kuadratik bir yüzey (cisim) belirtir. Bu cismi atların eyerinde de görürüz fakat en yaygın olarak kullanım alanı mimari yapılardadır. Hiperbolik paraboloidlerin yapımı olsun ,hesap edilmesi olsun bunlar oldukça kolaydır. Buna ek olarak estetik görüntüsü de eklenince özellikle 1950lerden itibaren günümüze mimarı açıdan özellikle betonarme ve ahşap yapılara bir kolaylık ve güzellik katmıştır. Buna birkaç örnek verilebilir: Warszawa Ochota (Polonya) Tren İstasyonu, ,Dorton Arena’nın çatısı (ABD) ,Kilise Ordu Şapeli’nin Çatısı (İngiltere), Wrexham Watherworld Eğlence ve Aktivite Merkezi’nin Çatısı (ABD),Scotiabank Saddledome (Kanada), Scandinavium (İsveç) gibi birçok ülkenin birçok yerinde bu yapılara rastlamak mümkündür.
Bir başka paraboloid çeşidi olan,Eliptik paraboloid (Parabolik Paraboloid) ise bu paraboloidin yatay kesimleri elips,düşey kesitleri de parabol belirtir. Bunun kullanım açısına bakacak olursak hiperbolik paraboloidden bir tık daha öndedir. Bu cisimlerin en önemli özelliği olan ışığı tek bir yere odaklamasıdır ki tartışmasız epey mühim bir özelliktir. Birçok bilim ve bilim dalında kullanılır. Özellikle teleskop yapımlarında öne çıkmasıyla birlikte fizik biliminin optik bilim dalı altında, astronomi ve astrolojide de önemli bir yere sahiptir. Ayrıca paraboloid reflektörlerin yapımında da kullanıldığı gözükmektedir.
Şimdi gelelim asıl konumuza yani; Pringles’a…
Pringles’ın ortaya koyduğu bir iddiaya göre; bu şekilleri cipslerine vermelerindeki neden, kutuya daha fazla cips koymak ve aynı zamanda da cipslerin dayanıklılığını arttırıp kolay bir şekilde kırılmalarını önlemek amacıyla imiş. Bu elbetteki bir iddia. Yani diğer cipslerden ayrı olarak ortaya konulan iddiaları destekleyip desteklemediği hakkında bir araştırma yapılmamış.Bundan dolayıdır ki doğruluğunu ve gerekli muhakemeyi yukarıdaki basit tanım, örnekler ve bilgilerin ışığında size bırakıyorum.
Kaynak: https://tr.qwertyu.wiki/wiki/List_of_hyperboloid_structures (Örneklerin Listesi Bu Siteden Alınmıştır.)
