Çocuklar da büyükler gibi zaman zaman kaygılanır, stresle başa çıkmak zorunda kalırlar. Günümüzde yaşanan terör olaylarına, doğal afetlere, hastalıklara, göçlere, boşanmalara, ayrılıklara bakıldığında çocukların kaygılanmalarının, strese girmelerinin ne kadar normal olduğunu görmek mümkündür. Çocuklar bu denli kaygı ve stresle uğraşırken bir yandan da özsaygı ve aidiyet duyguları ile mücadele ederler. Kaygı ve stresleri arttıkça öfkelenirler.
Öfkeli duygular uygun yollarla ifade edildikleri sürece normal sayılır. Ancak çocuklar kaygı ve stresle baş edemediklerinde öfke patlamaları yaşar, saldırgan davranışlarda bulunurlar.
Bazı çocuklar öfkenin hatalı bir şey olduğunu düşünerek duygularını bastırmaya, içlerine atmaya çalışırlar. Bu çocuklar öfkelerini anlamayı ve kontrol etmeyi öğrenmezlerse bir süre sonra kendilerine ve çevrelerine zarar verirler.
Çocuklar duygularını ifade etmeyi aile üyelerini, filmleri izleyerek, kitap okuyarak ya da arkadaşlarını taklit ederek öğrenirler. Öğrenme yollarının en önemli ve etkili olanı,aile bireylerinin davranışlarıdır. Onlar öfkelerini doğru bir şekilde ifade etmezlerse çocuklarda onlar gibi davranırlar. Bu nedenle ebeveynlere büyük sorumluluklar düşmektedir.
Peki nedir bu sorumluluklar:
- Öfke patlamalarınızı, tartışmalarınızı çocukların önünde yapmayın.
- Öfkenizi uygun davranış ve sözlerle ifade edin.
- Öfkelendiğinizde sergilediğiniz uygunsuz söz ve davranışlarınız için karşınızdakinden özür dileyin.
- Kızgınlıklarınızı ifade ederken çocuğunuzun kişiliğine değil,davranışlarına karşı olduğunuzu belirtin.
- Kızgınlığınızı makul tavırlarla ifade edin, uzatmayın, tadında bırakın.
- Çocuğunuzu sözlü ya da fiziksel cezalarla cezalandırmayın. Karşı koyma güçlerinin olmadığı bu yaşlarda içlerine attıkları, bastırdıkları duyguları ileriki yaşlarda suç işlemeye meyilli olmalarına yol açar.
- Çocuklarınızın öfkelenmelerine neden olan duygularının kaynağını bulmaya ve çözmeye çalışın.
- Duygularını ifade etmelerine izin verin. Anlatamıyorlarsa yazmalarını isteyin.
- Stres atmalarını, bunun için oyun oynamalarını, egzersiz ve spor yapmalarını sağlayın.
- Becerilerini sergilemeleri için fırsat tanıyın.
- Yaptıkları her olumlu tutum ve davranışlarını alkışlayın.
- Çocuğunuz öfkesini kontrol etmede sorun yaşıyorsa profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.
Bir sonraki yazımda, çocukların yaşadıkları öfke patlamalarıyla nasıl başa çıkabileceklerini anlatacağım.
Keyifli okumalar…
