Oyun çocukların dünyasında büyük bir yer kaplar. Çocuk oyun oynayarak kendini keşfeder, geliştirir, dünyayı tanır ve dünyanın işleyişine uyum sağlamaya çalışır. Gördükleri her şeyi oyunlarına taşır ve taklit etmeye başlarlar. Doğada bulunan tüm hayvanların yavru oldukları andan itibaren birbirleri ile oyunlar oynadığı gözlemlenmektedir. Oyunun çocuğun gelişimi üzerindeki etkileri ne kadar önemliyse aynı şekilde oyun materyalleri de çok önemlidir.
Oyun çocuk gelişimi üzerinde bu kadar önemli bir yer kaplıyorken, oyuncakların önemi nedir?
Oyuncaklar, çocuğun seçme, değerlendirme duygusunu ve yaratıcılığını geliştirirken aynı zamanda da kendi kendine karar verebilme ve belirli alanlarda beceriler kazanmasına da olanaklar hazırlamaktadır. Oyuncaklar çocuklar için araçtır. Hayal gücü geniş olan bir çocuk tencereyi, kumandayı veya yastıkları oyuncak haline getirebilir. Çünkü oyuncak, çocuğun bedensel, bilişsel, zihinsel, sosyal gelişimini sağlayan araçlardır. Bu nedenle çocuk için her şey oyun malzemesidir.
Çocuğa doğru oyun malzemesini almak ve güvenli oyun ortamı sağlamak ailenin görevidir. Çocuğa oyuncak alırken, onun gelişim düzeyini, ilgisini, yeteneklerini değerlendirmek gerekir. Çocuğun gelişim dönemine uygun olmayan oyuncak onun ilgisini çekmeyeceği gibi, ilgisinin dışında ki oyuncaklar da onu mutlu etmeyecektir. Oyuncak alırken çocuğun isteğine kulak verip, ona rehberlik etmek, istediği her oyuncağın satın alınamayacağını ifade etmek gerekir. Kendi oyuncağını seçen çocuk bundan keyif almalı ve mutlu olmalıdır.
Çocuk oyuncağın sadece para ile alınan pahalı nesneler olmadığını öğrenmelidir. Fakat artık çeşit çeşit ve rengârenk oyuncak imkanları bulunmaktadır. Bu seçenekler çocukları heyecanlandırmakta ve kimi zaman hayal güçlerini beslemektedir. Bazen de çok hızlı bir şekilde tüketime girdikleri için heveslerinin çabucak geçtiği oyuncaklar haline gelmektedir. Bu süreçte çocukları oyuncaklardan uzaklaştırmak doğru olmayacaktır.
Fakat oyuncaklara boğarak onları doyumsuz hale getirmek oyuncaklara olan ilgilerini sınırlayacaktır. Çocuklar sevdiği bir oyuncakla saatlerce oynayabilir. Ama kendi hayalinde anlamlandıramadığı, oyununa dahil edemediği bir oyuncak ile çok uzun süre oynayamaz. Ebeveynler çocuklarının ilgi alanlarını anlayabilmek adına çocuklarına oyuncakları sunarlar ve çocuklar hayallerini somutlaştırabildiği oyuncakları tercih etmeye başlarlar.
Oyuncak seçiminde dikkat edilmesi gerekilen husus markası değil çocuğa olan yararıdır. Oyuncakların yararlarına bakıldığında en önemli madde ise hayal gücünü geliştirebilmesidir. Çocuğun hayalinde kurduğu bir oyunu, bir materyal ile gerçek hayata uyarlayabilmesi için ilgi alanına uygun doğru oyuncaklar tercih edilmelidir.
Oyuncakların çocuğa yararları;
- Hayal güçlerini geliştirirler,
- Hayallerini oyuncaklar ile somutlaştırabilirler,
- Oyuncaklar ile oyun kurarak bir olay örgüsü oluşturabilirler,
- Dil becerileri ve kelime haznelerini geliştirebilirler,
- İnce ve kaba motor becerilerini güçlendirirler,
- Arkadaşları veya ailesi ile oyunlar kurarak sosyal becerilerini güçlendirebilirler,
- Ruhsal gelişimlerini olumlu yönde güçlendirebilirler.
Oyuncaklar büyüklüklerine, yapıldıkları maddelere ve yaş gruplarına göre çeşitli sınıflandırmalara ayrılmaktadır:
- Büyük Kas Gelişimi için Oyun Araçları
- Üç tekerlekli bisiklet
- Çeşitli boylardaki arabalar
- Kayma, tırmanma ve sallanma oyuncakları
- Tahterevalli
- Küçük Kas Gelişimi için Oyun Araçları
- Mum boya, renkli kalem, keçeli kalem, kağıt
- Kağıt makası
- Yapıştırıcı
- Kayma, tırmanma ve sallanma oyuncakları
- Tahterevalli
- Legolar, birleştirme oyuncakları, parçalı bulmacalar
- Kurgu Oyuncakları
- Küpler, bloklar
- Tahta otomobil ve kamyonlar
- Kum havuzunda oynanmak üzere sert plastikten hayvanlar ve insanlar
- Tahta veya plastik hayvanlar
- Bebekler
- Birbirine geçme vagonlu tahta trenler
- Yaratıcı Düş Gücünü Geliştiren Oyuncaklar
- Kukla sahnesi
- El kuklaları
- Parmak kuklaları
- Bez bebekler
- Çeşitli giysiler, yetişkin süs eşyaları
- Doktor araçları, telefonlar, bebek arabaları
- Evcilik Oyuncakları
- Ocak, musluk, buzdolabı
- Yemek ve çay takımları
- Bebekler ve bebek evi
- Çocuk boyuna uygun yatak, sandalye ve masalar
- Ritim araçları ( tef, davul, trampet, flüt, zil, çan, çıngırak, plak ve CD’ler
