Bu platformda bir yazı dizisi başlatmayı düşünüyorum. Bu dizideki yazılar, büyük ölçüde rehberlik ve psikolojik danışmanlık anlayışı çerçevesinde şekillenecek. Konular; sınav sistemleri, sınava hazırlanan öğrencilere yönelik rehberlik yazıları, velilere yönelik bilgilendirici içerikler, akademik süreçlerin işleyişi ve bu süreçlerde meydana gelen değişimlerin doğru okunması üzerine odaklanacak.
Bu yazı dizisini takip eden öğrenci, veli ya da eğitim süreciyle ilgilenen herhangi bir kişi, burada klişeleşmiş yaklaşımlardan uzak, doğru tespitlere ve gerçek ihtiyaçlara yönelik yazılar bulacağını bilmelidir. Çünkü sağlıklı bir yönlendirme için öncelikle “doğru rehberlik” kavramını iyi tanımlamamız gerekiyor.
Rehberlik Nedir?
Rehberlik, bir yola çıkıldığında o yolu aydınlatan bir ışık olarak düşünülebilir. Kimi insanlar rehberliği, yolculuk yapanı sırtlayıp taşımak olarak algılasa da, doğru rehberlik aslında bireyin kendi yolunu görebilmesini sağlayan bir süreçtir.
Net hedefler belirlemek, kesin kararlar almak ya da radikal eylemlerde bulunmak tamamen bireyin kendi tercihidir. Rehberliğin temel amacı, bireyin bu tercihleri yaparken alternatifleri fark etmesine ve ufkunu genişletmesine yardımcı olmaktır. Çünkü insan, kararlarını genellikle doğru bildiği bilgiler üzerinden verir. Bu nedenle hakkında hiçbir bilgi sahibi olunmayan bir bölüm, meslek ya da yaşam biçimi sağlıklı bir karar konusu olamaz.
Eğitim Sürecinde Rehberliğin Rolü
Öğrenme sürecinde doğru rehberlik anlayışına sahip olmak, bireyin yönünü doğru belirlemesi açısından kritik öneme sahiptir. Rehberlik, eğitimin her aşamasında farklı biçimlerde kendini gösterir.
Eğitim hayatının ilk basamaklarında, yani ilkokul döneminde, çocuğun eğitime ne kadar hazır olduğunu belirlemek büyük önem taşır. Eğitime zorunlu olarak başlayan bir çocuk için bile hangi yönlerden eksik olduğu tespit edilmelidir. Bu ilk adım, sadece eğitim hayatının değil, hayat yolculuğunun da sağlam bir başlangıcını oluşturur.
Benzer şekilde, sınava hazırlanan öğrenciler için de rehberlik büyük bir ihtiyaçtır. Hangi sınav sistemine hazırlanıyor olursa olsun, öncelikle öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyinin tespit edilmesi gerekir. Zaman yönetimi, motivasyon, hedef belirleme gibi unsurlar doğru bir şekilde yapılandırıldığında; fiziki koşulların düzenlenmesi ve uzman desteğiyle ilerlemek süreci daha verimli hale getirir.
Bu noktada hem öğrenciler hem de veliler için asıl önemli olan, doğru bir rehberlik anlayışına sahip olmaktır. Çünkü doğru rehberlik, içinde bulunulan sürecin ihtiyaçlarına göre değişir. Örneğin:
- İlkokula başlayan bir çocuk için “hazırbulunuşluğun ölçülmesi”,
- Ortaokul dönemindeki bir öğrenci için “akademik sürecin izlenmesi”,
- Sınava hazırlanan bir öğrenci için “bireysel ihtiyaçların belirlenmesi”
- gereklidir. Bu süreçlerin birbirine karıştırılması, yanlış yönlendirmelere neden olur.
Klişe Yaklaşımlardan Uzak Durmak
Ne yazık ki günümüzde rehberlik kavramı, zaman zaman “koçluk” adı altında içi boşaltılmış bir biçimde sunulmaktadır. Hayal satan, bilimsel temelden uzak, doğru bilgi aktarmayan ve alan dışı kişilerin yürüttüğü rehberlik hizmetleri öğrenciler için ciddi riskler taşır.
Doğru rehberlik, “zeki ama çalışmıyor, ben onu çalıştırırım” anlayışıyla değil; öğrencinin kendi potansiyelini keşfetmesini sağlayan bir yaklaşımla yapılır. Bu süreç; bilgiye, tecrübeye ve etik ilkelere dayanır.
Hiçbir sınav sisteminde öğrenci yetiştirmemiş bir kişinin, sınava hazırlanan bir öğrenciye rehberlik yapması nasıl gerçekçi değilse; gelişim dönemlerine hâkim olmayan bir kişinin de öğrencinin hazırbulunuşluğu hakkında sağlıklı yorum yapması mümkün değildir.
Maalesef hem veliler hem öğrenciler bu noktada kafa karışıklığı yaşıyor. Ancak bu karışıklığın nedeni, sürecin mimarlarının da kavramsal belirsizlik içinde olmasıdır. Rehberlik, koçluk ve danışmanlık arasındaki farkları bilmeyen bir kişinin doğru rehberlik anlayışına sahip olması beklenemez.
Sonuç
Hangi yaş grubunda ya da eğitim sürecinde olunursa olunsun, o alanın uzmanı kişilerle çalışmak en sağlıklı yoldur. Çünkü doğru rehberlik; süreci bütüncül değerlendirebilen, bilimsel temele dayalı ve etik ilkeleri gözeten uzmanlar tarafından yürütülür.
Bu nedenle doğru rehberlik anlayışını ele almamın amacı, bundan sonraki yazılarda ele alacağım konuların -sınav sistemlerinden akademik planlamaya kadar- daha sağlam bir temele oturmasını sağlamaktır.
Bu kısa açıklama yazısından sonraki süreçlerde bu kapsamda yazılar gelecektir. Şimdilik Sağlıcakla kalın…
