Sahlberg Fin eğitim sisteminin başarısının sırlarını sunarken güçlü bir Küresel Eğitim Reformu Hareketi (GERM) eleştirisiyle karşımıza çıkar. Neoliberal piyasa odaklı küresel eğitim reformları ile Finlandiya eğitim politikasının çok yönlü karşılaştırmasını yaparak Finlandiya eğitim sistemini küresel perspektifle birçok sistem bazında değerlendirir. Bu bağlamda kitabın orijinal baskısının önsöz yazarı Diane Ravitch, Sahberg’in GERM hareketine karşı üstlendiği pozisyona istinaden kitabı tanımlarken “disinfectant” Türkçe “dezenfektan” benzetmesini kullanır.
Diane Ravitch burada, “Germ” kelimesinin İngilizce karşılığının “mikrop” olmasından hareketle, kitabın adeta mikrobu (yani küresel eğitim reformu hareketini) öldürecek düzeyde sağlam temelli bir kritik tartışmayı okura sunduğunu metaforik bir ima ile dile getirir.
Sahlberg; eğitimde ilerlemenin tek yolunun küresel piyasa odaklı politikaları uygulamak olmadığını öne sürer. Örneğin Finlandiya ithal etkileri bünyesinde sindirip kendi yolunu oluşturmuş ve Germ hareketine büyük bir direniş göstermiştir. Başka bir deyişle Finlandiya eğitim politikası, GERM’in tamamen zıttıdır. Germ’in temel ilkeleri; standartlaşmış öğrenme, test tabanlı hesap verebilirlik, okuryazarlığa ve matematik becerisine odaklanma, okullar arası rekabet, okul seçimi iken Fin ilkeleri bunların tam anlamıyla karşıtını teşkil eden kişiselleştirilmiş öğrenme, her bir çocuğa odaklanma, güven odaklı sorumluluk inşa etme ve okullar arası iş birliği ve sonuç eşitliğidir (sf.197).
Sahberg’in kitapta sunduğu kaynaklar ve raporlara göre de günün sonunda öğrenci öğreniminde ilerleme kaydeden taraf Fin politikası olmakla birlikte GERM hareketini benimseyen birçok gelişmiş ülkede ilerlemek bir tarafa başarısızlık oranının da arttığı görülmüştür. Sahlberg, bu kanıtlara dayanarak yalnızca şu iddiayı da salık vermez: “Yalnızca Fin yolunu uygularsanız başarı gösterirsiniz”.
Aksine Sahlberg, Fin eğitim sisteminin başarısını tartışırken gözden kaçırılan çok önemli bir noktayı ortaya koyar: Finlandiya uluslararası karşılaştırmalarda yalnızca eğitimde değil aynı zamanda ekonomik rekabet, yolsuzluk oranı, küresel eşitlik endeksi, gelir eşitsizliği oranı, teknolojik ilerleme, küresel inovasyon endeksi, çocuk yoksulluk oranı, küresel cinsiyet eşitsizliği endeksi, kadınların siyasi gücü, Birleşmiş Milletler mutluluk endeksi ve çocuk refahı gibi birçok ölçüm sonucuna göre katılan ülkeler arasında üst sıralarda yer almaktadır. Buna göre, eğitimde başarı elde etmenin yolu başarılı bir politikayı taklit etmekten ziyade, başarılı bir “uygulama” veya “uyarlama” gerçekleştirmekte yatar çünkü Sahlberg’ in de belirttiği gibi “bağlam fark yaratır”.
Finlandiya’nın başarısı mükemmel bir eğitim politikasına sahip olmasından dolayı değil, genel olarak refah ve sosyal adaleti sağlamış bir ülke olmasından kaynakladır. Her şeyden önce Fin pedagojisi de ithaldir fakat menşei ülkelerde Finlandiya kadar başarılı olunamamıştır. Bunun nedeni Finlandiya’nın GERM hareketinin uygulamalarında görüldüğü üzere eğitimi bir pazar alanı ve ticaret metasına dönüştürmek yerine profesyonelliği temel alması ve eğitim sisteminin ilgili diğer sosyal ve politik sistemlerle olan etkileşimi ve karşılıklı bağlılıktan beslenmesidir.
Birçok modern ülkenin eğitim alanında istenen başarıyı elde edememesinin nedeni de üzerlerinde gezen GERM politikasının karanlık gölgesidir. Nitekim Sahberg’in aktardığı üzere GERM salgınına yakalanan birçok ülkede uluslararası anket sonuçları ve PISA verilerine göre öğrenci öğrenimi ve sistem performansı açısından bir ilerleme görülmediği ortadadır (sf.200-201). Finlandiya Yolu- GERM’e karşı alternatif bir yoldur ve başka yollara da ilham olması yönünden önemlidir. Söz gelimi neden eğitimde “Türkiye Yolu” da olmasın?
