Eğitim Planlaması

Türk Dil Kurumu sözlüğünde plan” Bir işin, bir eserin gerçekleştirilmesi için uyulması tasarlanan düzen” olarak tarif edilmektedir. Bizim işimiz eğitim olduğuna göre bahse konu olan eğitim planlaması.

O halde eğitim planlaması nedir? Prof. Dr. Kasım Karakütük Eğitim Planlaması adlı kitabında;

“Okyanusta ilerleyen pusulasız bir gemi, gitmek istediği limana gidemez. Eğitim sistemi de pusulası olmadan amaçlarına ve hedeflerine ulaşamaz, sorunlarını çözemez. Eğitim sisteminin pusulası da, kılavuzu da planlama olmalıdır. Eğitim planlaması, eğitim yönetimi sürecinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Eğitim planlaması, eğitim sistemini gelecekte daha yüksek bir düzeye ulaştırmayı tasarlamaktır. Ancak, eğitim planlarının hedeflerine ulaşması; plana önem verilmesi, gerekli hukuksal düzenlemelerin yapılması, uygun ortamın hazırlanması ve planın uygulanmasıyla olanaklıdır. Diğer yandan planlama, sistemi araştırmalar yoluyla yönetmektir. Bu ise, eğitim planlamasının araştırmalara dayalı olarak yapılmasını gerektirir. Ülkemizde eğitim planlaması, yasal düzenlemelere göre zorunludur. Bu kapsamda eğitim hedeflerini içeren kalkınma planları, kalkınma programları ve stratejik planlar hazırlanmaktadır. Bu ise, eğitim planlaması yapmakla görevli kamu çalışanlarının planlama konusunda yeterlik kazanmalarını gerekli kılar, aynı zamanda da planlama yapmaya hazır olmalarını da sağlar.”

Eğitim sistemi de planlama olmadan bir başka deyişle pusulası olmadan amaçlarını gerçekleştiremez. Peki, bir eğitim kurumunda planlama yapmak mümkün mü? Bence mümkün değil ya da çok zor. Eğer planlama yapmak mümkün değil ise amaçlar da gerçekleştirilemez.

Kaç kurumda böyle bir gelecek tasavvuru var? Gelecek tasavvuru yani planlama yapan kurumların planlamalarını uygulamaları mümkün mü? Bu sorular zor sorular. Ancak maalesef planlama konusunda oldukça zayıf olduğumuz kanaatindeyim. Planlama problemleri nedeni ile eğitim kurumlarında gelişim yetersiz kalmaktadır. Bütçe planlaması yapılamıyor, personel planlaması yapılamıyor. Bu plansızlığın onlarca sebebi var.

Mesela stratejik plan yapılıyor eğitim kurumlarında. Ne işe yarıyor? Maalesef sadece kağıt üstünde kalıyor. Her yerine plansızlığın hakim olduğu bir kurumda stratejik planlama yapılamaz. Şunu da vurgulamak lazım; eğitim kurumlarında planlamaya gelinceye kadar onlarca yapısal problemler var.

Sadece başlıklar haline ve basit olarak planlamanın olmadığını bu şartlarda olamayacağını anlatmaya çalışıyorum. Planlamanın olamamasının da başarısızlığa sebep olduğu kanaatindeyim.

İl bazında, ilçe bazında da planlamalar çok yetersiz. Bu yetersizlik de kurumlara otomatik olarak yansıyor. İl ve ilçelerde bina planlamasında büyük problemler var. Hedef belirleme, strateji belirlemede de önemli eksiklikler var. Hiç planlama yapılmıyor da denemez. Ancak yapılan planlamalar hem yetersiz hem de tutarsız, ayrıca önemsenmiyor. Kervan yolda düzülür misali günübirlik yaşanıyor.

Son söz;

Prof. Karakütük eğitim sisteminin kılavuzu planlama demektedir. Planlama olmadan hedeflere ulaşmak mümkün değildir demektedir. Ben de kıdemli bir eğitim uzmanı, kıdemli bir eğitim yöneticisi olarak sahada yani eğitim kurumlarında dikkate değer bir planlamanın olmadığı düşüncesindeyim.

Eğitim planlaması konusuna kafa yormak mantıklı, makul ve tutarlı planlamaların başarı için olmazsa olmaz şartlardan biri olduğu açıktır. Planlamaya dair Townsend şöyle diyor:

“Başarı için plan yapmıyorsanız, o zaman hükmen başarısızlığı planlıyorsunuz demektir.”