Tarihe adını yazdırmış filozofların yaşamlarına girmiş olan bu sorgulardan doğan ideaları elbette bizim için birer kaynaktır. Bu kaynaklardan yola çıkılarak çocuklarda oluşturulacak sorgular onlara kendi amaçları doğrultusunda ilerleme şansı tanıyacaktır.
Düşünme üzerine bir düşünelim isterseniz. Neler düşündüğümüze bir bakalım. Gün içinde pek çok uyaran zihnimizde yeni uyaranlara yer açar. Sonra bir de çocukluğumuza dönelim ve düşüncelerimize odaklanalım. Aslında hepimiz çevremizden gelen uyaranlar karşısında çoğu davranışımızın değişime uğradığını görürüz.
Peki çocukluktan itibaren düşüncelerimize odaklanarak kendiliğimizi tesis etmemiz mümkün mü? Bu sorunun cevabı hiç kuşkusuz evet olacaktır.
Canlılara baktığımızda her varlığın belli bir amacın peşinden gittiğini görürüz. Bilim de Teleonomi olarak adlandırılan bu durum aslında tüm varlıklar için geçerlidir. Peki bu durumun insanlara sunduğu fırsatlar nelerdir? Öncelikle Teleonomi kavramını biraz irdeleyelim. Yaşamı sorguladığımızda başlayan karmaşa kendini özündeki bilme isteğine adamış bir insana dönüşme yolunda bizi uyarmaya başlar. Bu uyarıların sonucunda ortaya çıkmış felsefe, psikoloji ve bilimin diğer dallarına ait kavramlar kendi içinde sorgulayanı için yeni alanlar açmaya aday sorulardan ibarettir.
Baktığımız zaman nasıl ve niçinlerden oluşan bu soruların konusu yaşamın kendisi olmuş durumdadır. Bu sorulardan doğan felsefeye ait düşüncelerin evriminin temel aldığı diğer bir alanda biyoloji olmuştur. Konu canlılık olduğunda soruların niteliği ve niceliği bilim dallarının evrilmesi konusunda fayda sağlamıştır. Böyle olunca soruları soran filozofların amacı canlının ne çeşit bir gayeye sahip olduğunu anlamak olmuştur. Çünkü bu amacın anlaşılması insanın ideasının peşinden gitmesine bir vesiledir.
O halde insan çocukluğundan itibaren bu sorguları sormayı öğrendiğinde kendi filozofluğunun ortaya çıkması da mümkündür. Filozof çocukların yetişmesi bu kapsamda liderliğe giden yoldaki adımların atılmasını sağlamaya yönelik olacaktır. Bu bağlamda Teleonomi’yi anlamak bireyde canlıya dair bir fikir oluşturacak ve böylece bir amacın doğması mümkün olabilecektir. Özellikle biyolojide yaşamın amaca dönüklüğü konusunda yapılacak tartışmalar bireylerin yaşam sorgularına katkı sağlayacaktır. Küçüklükten itibaren yapılacak olan bu sorgu ise çocukların birey olma yolunda ilerlemelerine yardım edecektir.
Canlıların yaşam amacına dönük hareketleri daima bize ilham niteliğindedir. İnsanların doğanın ihtişamını sağlayan bu amaca dönüklüğü bizim için yeni ortaya çıkacak ideaların ortaya çıkışıdır. Tarihe adını yazdırmış filozofların yaşamlarına girmiş olan bu sorgulardan doğan ideaları elbette bizim için birer kaynaktır. Bu kaynaklardan yola çıkılarak çocuklarda oluşturulacak sorgular onlara kendi amaçları doğrultusunda ilerleme şansı tanıyacaktır.
Elbette bunu yapabilmek için ebeveynlerin önce kendilerini sorgulamaları ardından buldukları yöntemleri çocuklara uygulamaları beklenmelidir. Tabi ki okul bu sorgulamaların yapılacağı en önemli alanlardan biridir. Özellikle kitap okuma alışkanlığının kazandırılması ve çıkarım yapma konusunda verilecek eğitimler bizim ve çocuklarımızın kendi idealarını oluşturma konusunda yardımcı olacaktır. Aslında yapılmak istenen evrensel erdemleri tesis ederek iyiyi oluşturmak ve kendine liderlikten liderliğe giden yolu aralamaktır. Böyle olduğunda kendi kendini yöneten toplumların yaratılması mümkün olabilecektir. Çünkü kendine lider filozof çocukların oluşturduğu toplumlarda oluşacak ortak akıl tabandan tavana yayılarak yönetim kademelerinde temsil edilecektir.
Sorgulama yapmayı öğrenmek ve öğretmek ise bireylerin içselleştirdiği bir aktivite haline gelmelidir. Bu aktivitenin öğrenilmesi çoğu zaman bir tecrübeye bağlı olsa da bu konuda bilinç kazanan bireylerin bu konuyu genç bireylere aktarması liderlik sorununun çözülmesi için gereklidir. Çünkü ortak akıl bir üst halkadır. Bu halka toplumsal bozunmayı ve doğanın anlaşılmasını sağlamaya yöneliktir. Yaşam amacımızı oluşturmak için çıkacağımız yolculukta bize yardımcı olacak en önemli araç yine kendimiz olacaktır.
