Literatür taramak ve alıntılarla bir çalışma yapmak yerine sahadan bilgi toplamak elde edilen verilerden sonuç çıkarmak amacıyla gerçekleştirilen anket türü çalışmalarda; muhataplardan gelen cevapları kolayca derleyebilmek için çok fazla açık uçlu sorular tercih edilmez. Cevaplayıcılar, mutlaka şunu sorsaydılar veya sorulmamasına rağmen benim bu konuda farklı fikirlerimi belirtemedim diyebilmektedir. Ben de yetmişiki iş insanı sektör temsilcisiyle yaptığım mülakatta son soruyu; “Yukarıdakilerin dışında konuya ilişkin serbest düşüncelerinizi yazabilirsiniz.” diye bir fırsat tanıyınca aşağıdaki düşünler paylaşılmıştır.
“Başarılı öğrenciler meslek liselerinden (ML) de çalışma hayatına ve mühendisliğe geçebileceğine inanırsa tercihine meslekten yana kullanır. İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları ile Mesleki Teknik Okullar Yönetim Kurulları aktif ve etkin işletilmelidir. Oluşturulan kurullar çalışır hale getirilmelidir. Mühendis tam bir uygulamacı, atölye öğretmeni de tam bir usta gibi olmalıdır. İş ve istihdam hacmi sektörel bazda yayınlanmalıdır. Öğretmen-öğrenci ve usta-çırak ilişkisi bütünleştirilmelidir. Yıllar sonra meslek öğretilen gençler “Allah Razı Olsun” diyeceklerdir. Onları iyi yetiştirelim ki onlarla ve yaptıklarıyla gurur duyabilelim.”
“Niçin eğitim veriyoruz? ve niçin çalışıyoruz? gibi felsefi sorulara insani ve vicdani yorumlar yapabilen duyarlı meslek sahibi gençlere ihtiyacımız bulunmaktadır. Ustaysak geride ustaya yaraşır bir usta yetiştirelim. Adımız hep yaşasın. Stajyer öğrenciler uygulamaya başladığı anda SGK ve ücrete kavuşmalıdır. Sektör temsilcileri, sürecin içine tam dâhil olmalıdır. Okullarda alanlar/dallar bölgesel ihtiyaçlara göre açılmalıdır. Sadece ML değil tüm okullara atıl yatırımlar yerine Tasarım Beceri Atölyeleri gibi keyifli işlikler kuralım.”
“Şu anda MYK-TÜRKAK ile ML ilişkisi hiç kurulmamıştır. Meslek tercihi akademik destekli sağlıklı bir seçim içermelidir. ML’de eğitim basitleştirilip keyifli hale getirilmelidir. Her ailenin hekimi gibi 8. Sınıfta öğrencisi olan ailenin bir yıllığına iş ve meslek danışmanı, rehber öğretmeni ve atölye meslek dersi öğretmeni atanmalı, bu danışmanlara ücret ödenmelidir. Mesleki yabancı dil ve bilişim yanında güzel sanatlar-spor konusunda gençlerin ihtiyaçları karşılanmalıdır. ME pratik müfredatın çoğu işyerlerinde tamamlanmalıdır. Her işletmeye engelli kadrosu gibi ML işe alma zorunluluğu kotası getirilmelidir. Her işveren tüm stajyerleri kendi evladı kabul etmelidir. ML vasatlıktan kurtarılmalıdır.”
“ME konusu tüm toplumun ortak meselesi olmalıdır. İşverenler, stajyerlere özverili davranmalıdır. İş disiplini ve meslek etiği her meslek insanı için ön şart olmalıdır. Ülkemizin genç nüfusuna rağmen bunu üretkenliğe dönüştürememiş olması üzüntü vericidir. Unutmayalım ki bizim için bugün hayal olanlar gelecekte çocuklarımız için sıradan konular olacaktır. Mesleki eğitim ve üretim tek çatı altında toplanmalıdır. Sektörel tüm kurum ve kuruluşlar ME ile zorunlu ilgilenmelidir. ME ile önü açık kariyer imkânları sağlanması toplumsal algıda dönüşümün anahtarıdır.”
“Tüm okulları teknolojiyle donatmak bütçe gerçekleri ve tamamlayana kadar yeniden sürekli güncelleme gerektirdiği için şart değil çözüm işyerleriyle ikili meslek eğitimidir. İnsanı yetiştirirsen ülke ve devlet gelişir. ML öğrencileri, ülkenin üretim gücü olarak kalkınma mücadelemize inandırılmalıdır. Her konuda başarı önce inanmak, eğitim ve yeterli çalışmakla olabilir. ME değerli kılacak politikalar üretip yasalaştırılmalıdır. Aksi halde karşılanamayan talepler kişisel değil toplumsal başarısızlık doğuracaktır. Şu anda MTE için dönüşüm başlatılmış, sürdürülebilir işleyen bir sisteme kavuşma fırsatı yakalanmıştır.”
Cevaplayıcı iş insanları, yukarıdaki fikirlerin dışında çalışmayı yürüten ve mesleki eğitim konusunda yayınlanmış kitapları, makaleleri, bildirileri, sosyal medya söyleşileri olan yazarın tanıdıkları bir kişi olmasından kaynaklı; geçmişte birlikte gerçekleştirdikleri başarılı proje ve çalışmalardan yola çıkarak, marifet/iltifat kabul edilecek onore edici tespit ve paylaşımlarda da bulunmuşlardır. Ancak bu fikirlerin açıklanması yazar tarafından etik bulunmadığı için burada yer verilmemiştir. Buna rağmen onlara buradan toplu bir teşekkürü borç bilirim. Bu çalışma, dokuzuncu bölüm olarak bu yazıyla tamamlanmıştır.
