İkili eğitim sistemi okulun öğrenci sayısına göre düzenlemiş olduğu sabahçı ve öğlenci olarak ikiye ayrıldığı bir uygulamadır. Bu sistemde öğrencilerin bir bölümü sabahın erken saatlerde derse başlamakta ve öğlen derslerini bitirmekte diğer grup ise derse öğlen başlayarak akşam geç saatlere kadar ders işlemektedir.
Bu sistemde öğrencilerin sabah erken kalktıkları, iki dersi blok olarak tek işledikleri ve öğlenci öğrenci gruplarının ise evlerine çok geç gittiği pedagojik olmayan bir uygulamadır.
Nüfusun yoğun olduğu okul binalarının yetersiz kaldığı bölgelerde uygulanmaktadır. Ayrıca okul binalarının güçlendirme, onarım gibi çalışmalar yapıldığında da onarım veya güçlendirme yapılan okulun öğrencileri yakın bir okulun binasında geçici olarak öğrenimlerine devam ederler.
İkili eğitim tüm okul türleri için öğrenciler açısından sağlıksız bir uygulamadır. Bir mecburiyet yoksa kesinlikle uygulanmamalıdır. Bir öğrenci okula gitmek için sabah altıda kalkmamalıdır veya aksam dokuzda eve gelmemelidir. Bu türden uygulamalar çocuklarımızı okulda dolayısıyla eğitimden soğutacaktır.
Haftada yaklaşık 35 saat ders saati olan okul türleri için bile sayısız olumsuzluğu olan ikili eğitim sistemi meslek liselerinde asla düşünülmemesi gereken bir uygulamadır. Neden meslek liselerinde ikili eğitim olmaz:
-Haftalık ders saati 43saattir. İkili eğitim demek 86 saat ders demektir. Mümkün değildir.
-Meslek liselerinde farklı alanlar ve dallar vardır (Elektrik, Mobilya, Gıda Teknolojileri vb.). Bu alan ve dalların her birisinin dersleri farklıdır. Nerdeyse her alan bir bağımsız okul gibidir.
-Meslek liseleri tekli eğitim denilen dönemde bile 08.00-21.00 saatleri arasında örgün eğitim, mesleki açık öğretim, döner sermaye faaliyetleri, meslek kursları gibi faaliyetleri ile diğer okul türlerinin ikili eğitim için kullandıkları zaman diliminde çalışmalarını sürdürmektedir (08.00-21.00 saatlerinde aktif olan bir kurumda hangi saatlerde ikili eğitim yapılabilir.).
-İkili eğitim için zorlanan meslek liselerinin atölye ve laboratuvarlarında uygulamalı eğitim olduğundan 6331 sayılı iş güvenliği kanuna göre alınması gereken tedbirler alınmayacağından önemli bir iş kazası riski meydana gelecektir.
-12 ile 20 kişilik gruplarla yapılma mecburiyeti olan atölye uygulama derslerinin ikili eğitimde daha fazla sayıda öğrenci ile yapılması mümkün değildir.
-İkili eğitime zorlanan meslek lisesinde zaman yönetimi ve fiziki mekan yönetimi imkansız hale gelir.
-Farklı saatlerde derse başlayan ve farklı saatlerde başlayan sınıflar olacağından sürekli bir düzensizlik ve karmaşa ikili okula hâkim olacaktır.
-Salgın hastalık kurallarının uygulanması mümkün olmayacaktır.
Meslek liselerinde ikili eğitim zorlamasının bu ve benzeri bir çok handikabı olacaktır. Bu handikaplar mesleki eğitimi tercih eden öğrencilerde ve öğrenci ailelerinde memnuniyetsizliğe sebep olacaktır. Öğrenciler olumsuz şartlar karşısında okuldan yani mesleki eğitimde soğuyacak belki de uzaklaşacaktır.
Gelişmekte olan bir ülke için gelişimin başlangıç noktası mesleki eğitimdir. Ülkemiz içinde oldukça önemlidir. Endüstrinin bir numaralı problemi nitelikli teknik elemandır. Bu ihtiyaç için kurulmuş olan meslek liseleri ikili gibi uygulanması mümkün olmayan sistemlerle yıpratılabilir. Önemli görevlerini gereği gibi yapamazlar. Mesleki eğitime gelmek isteyen öğrenci sayısını ve öğrenci niteliğini düşürür.
Tüm bunların olmaması için karar verici mekanizmaların bulundukları beldelerde öğrenci sayısı, okul türü ve talep stratejisinin doğru kurgulanması önem arz etmektedir. Bu planlamaların doğru ve gereği gibi yapılamaması öğrencilerimizi sağlıksız ve kötü şartlarda eğitime mecbur bırakır ki, bu durum da istenen bir sonuç olamaz.
Meslek liselerinde derslik, laboratuvar ve atölye şartlarına göre bir kapasite hesabı yapılır ve bu kapasitenin üzerine çıkılmamalıdır.
Eğer “meslek lisesi memleket meselesi” ise, eğer “bir ülkenin gelişiminin başlangıç noktası mesleki eğitim” ise bu okullar ikili eğitime zorlanırlar ise zarar göreceklerdir. Meslek lisesinin zarar görmesi ülkemiz endüstrisinin zarar görmesidir. Zannediyorum bunu isteyen kimse olamaz.
Dilimiz döndükçe, aklımız erdikçe mesleki teknik eğitime dair söz söylemeye devam edeceğiz. Her şey eğitim için. İnsan eğitimle yaşar.
