Bir önceki yazımda çocukların öfkelenmelerinin nedenlerinden söz etmiştim. Bu yazımda da ebeveynlere, çocuklarına öfkelerini kontrol edebilmelerini sağlayacak küçük tüyolar bulacaksınız.
Çocuklara “Hangi durumlarla karşılaşınca öfkeleniyorsun?” sorusunu sorduğumda genellikle şu yanıtları alıyorum:
- Arkadaşlarım tarafından reddedildiğimde,
- Evde ya da okulda başarılı olmak için baskı gördüğümde,
- Kendimi savunmak zorunda kaldığımda,
- Bana ne yapılması gerektiğini söylediklerinde,
- Birini ya da bir şeyi kaybettiğimde,
- Tehlike korkusu hissettiğimde,
- Birinin bana sataşması ya da tartaklaması durumunda,
- İstediğim ya da ihtiyacım olan bir şeyi alamadığımda,
- Haksızlığa uğradığımda,
- Sevilmediğimi ya da konuşurken dinlenmediğimi hissettiğimde,
- Bir şeyi istediğim gibi yapmadığımda çok öfkeleniyorum.
Gördüğünüz gibi çocuklar genellikle öfkelerini içlerindeki kırgınlıkları bastırmak için kullanırlar. Bunun için de çeşitli davranışlarda bulunurlar. Öfkelendiğinde hangi davranışları sergiliyorsun? Sorusuna da şu yanıtları veriyorlar:
- Bağırırım,
- İncinmiş hisseder, ağlarım,
- Tekme ya da tokat atarım,
- Kötü sözler söylerim,
- Kafamı duvara vururum,
- Öfkelendiğim kişiye zarar veririm,
- Odamı dağıtırım,
- Yalan söylerim ya da başkalarını suçlarım,
- Karşımdakini tehdit ederim,
- Umursamıyor gibi davranırım,
- İçimden ona kadar sayarım,
- Öfkemin geçmesini beklerim…
Öfkeli davranışlar sadece çocukların değil yetişkinlerin de aptalca şeyler yapmalarına, kendilerine, çevrelerindeki diğer insanlara, eşyalara zarar vermelerine, yanlış seçim yapmalarına, kontrollerini kaybetmelerine yol açar. Böyle davranışlar onların gözden düşmelerine, yalnız kalmalarına neden olur. Çünkü kimse öfkeli bir insanla aynı ortamda kalmak istemez. Öfkeli davranışlarını içine atan insanların duyguları zamanla acıya dönüşür. Bu da hastalanmalarına, depresyona girmelerine neden olur.
Davranışlarımızın nedenleri duygularımız olduğuna göre, çocuklarımıza duygularını kontrol etmeyi öğretebiliriz. Aksi takdirde onları bir öfke makinesine çeviririz. Bu konuda bir araştırma var mıdır bilmiyorum. Varsa da bulamadım ama en azından deneyimlerim, öfkesini yönetemeyen insanların, öfke yönetimi becerilerinin zayıf olduğu ailelerde büyüdüklerini gösteriyor. Tabi ki psikolojik nedenleri bunun dışında tutmak gerekir.
Çocuklarınıza öfkelerini kontrol edebilmeleri için şunları yaptırın:
- Duygularını bir kâğıda yazmalarını ya da çizmelerini, daha sonra kâğıdı ufak parçalara ayırmalarını,
- Evcil hayvanınız varsa onunla, yoksa bir oyuncak hayvanla konuşmalarını,
- Ellerine oyun hamuru alıp sıkmalarını,
- Sevdikleri bir yetişkinle duygularını paylaşmalarını,
- Spor yapmalarını, top sektirmelerini,
- Bir yastığa bağırmalarını,
- Yatıştırıcı bir müzik dinlemelerini sağlayabilir,
- Güvenli bir yerde rahatlayıncaya kadar ağlayabileceklerini,
- Diyafram nefesi alarak rahatlamalarını,
- Duygularını, davranışlarını yönetemeyen bir zorba değil, kendine güvenen, başkaları tarafından güvenilen, sevilen bir insan olmayı seçme şansına sahip olduklarını söyleyebilirsiniz.
Keyifli okumalar,
