Canınızı yaksa da üzerinde çok çalıştığınız bir şeyi bırakmakta zorlanıyor musunuz? Bir zamanlar çok istediğiniz değerli sehpanıza, artık bir işe yaramadığınızı fark ettiğiniz halde vedalaşamıyor musunuz? Her şey dahil kahvaltı sofralarında dayanamayacağın kadar çok yemek pişirip, miden ağrıyana kadar mı yiyorsun? Ve hala yıllarca verdiğiniz için sizi tüketen, inciten ve kendinizi değersiz hissettiren bir ilişkiye mi katlanıyorsunuz? Bu sorulara cevabınız “evet” ise psikolojik bir sanrınız var demektir ve bu durum literatürde “Concorde yanılgısı” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Condorde adının ortaya çıkışı 1950’li yıllara uzanıyor. Şöyle ki, İkinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere ve Fransa bir araya gelerek, sesten bile hızlı olan “süpersonik” uçakların yapılmasına karar verirler. Zira Concorde adı, uçağı üreten İngiltere ve Fransa’nın yaptığı işbirliğini de simgelemektedir. “Concorde” kelimesi anlaşma, bağdaşma, ahenk, uyum gibi anlamlara sahiptir.
1956’da Sesten Hızlı Uçak Komitesi kurulur, konuyla ilgili çok sayıda uzman ve mühendis, prototipler hazırlar. 1962’de Concorde jet doğar. Üretimi için çok fazla para ve zaman sarf edilen Concorde, daha deneme uçuşunda beklentilerin altında performans sergileyerek başarısız bulunur. Concorde uçağının yakıt maliyeti oldukça yüksektir ve yolcu kapasitesi diğer uçaklara göre azdır. Dev yolcu uçakları 200 yolcuyu rahatlıkla taşırken, dar gövdeli Concorde’un yolcu kapasitesi sadece 125 kişidir. Güvenirliği de yeterli bulunmayan Concorde üretimine, çok masraf edildiği gerekçesiyle bir süre daha devam edilir. Ancak yapılan yeni üretimlerin de başarılı olduğu söylenemez. Buna rağmen hükümetler “Biz bu uçağa 4 milyon dolar harcadık, bu projeye büyük yatırım yaptık” diyerek, itibarlarını da korumak istediklerinden, projeden vazgeçmezler ve proje için para harcamaya devam ederler. Ne yazık ki 25 Temmuz 2000 tarihinde Concorde uçağı düşmüş ve 113 kişinin ölümüne sebep olmuştur.
Concorde yanılgısı, insanların daha önce yaptıkları bir seçimi sorgulamak yerine, o seçime daha fazla bağlanma eğiliminde olmalarını ifade eder. Bu durumda, bir kişi bir yol veya karar seçmiş olabilir, ancak daha sonra o yolun yanlış olduğunu veya hedefe ulaşmada etkisiz olduğunu fark eder. Bununla birlikte, o kişi, geri dönmek veya farklı bir yol denemek yerine, daha önce harcadığı zaman, emek ve kaynakları göz önünde bulundurarak o seçime daha fazla bağlanma eğilimindedir.
Concorde yanılgısı, genellikle insanların kaynakları israf etmekten veya hatalarını kabul etmekten kaçınma eğilimlerinden kaynaklanır. Özellikle büyük çaba, zaman veya para gerektiren kararlarla ilişkilendirilebilir. İnsanlar, daha önce yapılan bir yatırımdan geri dönmek veya alternatif bir seçenek denemek yerine, o seçime olan bağlılıklarını artırarak, mevcut yolu takip etmeye devam edebilirler. Ancak, Concorde yanılgısına kapılmak, ilerleme veya daha iyi sonuçlar elde etme fırsatlarını kaçırma riski taşır. Gerçekleri ve değişen koşulları göz ardı ederek, yanlış bir yolda ısrar etmek, zaman, enerji ve kaynak kaybına neden olabilir.
Concorde yanılgısından kaçınmak için önemli olan, bir kararın etkinliğini sürekli olarak değerlendirmek ve gerektiğinde geri dönme cesareti göstermektir. Yolculuğun sonunda hedefe ulaşmayı sağlayacak daha iyi bir yol olduğunu fark ettiğinizde, geçmişte harcadığınız emekleri göz önünde bulundurarak, esnek olmak ve yeni bir rotaya yönelmek en iyisidir.
Eğitimde de Concorde yanılgısı bazen karşımıza çıkabilir. Öğrenciler, bir konuyu veya bir alanı öğrenme sürecinde bir yol seçmiş olabilirler, ancak daha sonra o yöntemin etkisiz olduğunu veya yanlış bir yaklaşım olduğunu fark edebilirler. Bununla birlikte, öğrenciler, daha önce yaptıkları seçime bağlılık gösterme eğiliminde olabilirler ve geri dönmek veya farklı bir öğrenme yöntemi denemek yerine, mevcut yol üzerinde ısrar edebilirler.
Bu durumda, Concorde yanılgısının etkisinden kaçınmak önemlidir. İşte bazı stratejiler:
- Kendi öğrenme sürecinizi değerlendirin: Eğitim yolculuğunuzda hangi stratejilerin işe yaradığını ve hangilerinin işe yaramadığını düşünün. Başarılı olduğunuz alanlarda hangi yaklaşımları kullandınız? Başarısız olduğunuz alanlarda ne gibi hatalar yaptınız? Bu değerlendirme size daha etkili bir öğrenme stratejisi belirleme konusunda yardımcı olabilir.
- Alternatif öğrenme yöntemlerini keşfedin: Bir konuyu anlamak için farklı öğrenme yöntemlerini deneyin. Örneğin, görsel materyalleri kullanmayı, tartışma gruplarına katılmayı veya deneyler yapmayı deneyebilirsiniz. Farklı yaklaşımlar, konuyu daha iyi anlamanıza ve öğrenmenize yardımcı olabilir.
- Geri bildirime açık olun: Öğretmeninizden veya akranlarınızdan geri bildirim isteyin. Onların perspektiflerini ve önerilerini dinleyin. Başarılı olduğunuz alanları takdir edin ve gelişim için eleştirilere açık olun. Geri bildirim, yanlış bir yol üzerinde ısrar etmekten kaçınmanıza yardımcı olabilir.
- Esnek olun: Öğrenme sürecinde esnek olmak önemlidir. Eğer mevcut yöntemler işe yaramıyorsa veya istediğiniz sonuçları elde etmiyorsanız, başka bir yaklaşım denemekten çekinmeyin. Yeni bir strateji veya yöntem denemek, daha iyi sonuçlar elde etmenizi sağlayabilir.
- Hatalardan ders çıkarın: Hatalar normaldir ve öğrenmenin bir parçasıdır. Bir şeylerin yanlış gitmesi durumunda, hata yapmaktan korkmayın. Bunun yerine, hatalardan ders çıkarın ve gelecekte daha iyi kararlar almanıza yardımcı olacak deneyimler edinin.
Sonuç olarak, eğitimde Concorde yanılgısından kaçınmak için açık fikirli olmak, alternatif yöntemleri denemek, geri bildirimlere önem vermek ve hatalardan ders çıkarmak önemlidir. Öğrenme sürecinde esneklik, gelişim ve başarı için önemli bir faktördür.
