Okul öncesi dönemde tüm gelişim alanları olduğu kadar bilişsel gelişim önemli yer tutar. Bilişsel gelişimi destekleyen bir çok etkinlik vardır. Bunlar içinde en önemlilerinden biri de Matematik eğitimidir. Matematik eğitimi günlük hayatta olduğu kadar akademik hayatta da bize farklı yönden bakabilme becerisi kazandırır.
Okul öncesi dönemde matematik
Okul öncesi dönem çocuklarının matematiksel düşünmelerinin temelinde sezgilerin de yer aldığı ileri sürülmektedir (Güven, 2000). Çocuğun ilk deneyimleri daha sonra okulda öğreneceği yazılı sembollere dayanan formal matematiğin temellerini oluşturur (Güven, 2000, s.43). Okulda verilen formal matematiğin çocuğun düşünce düzeyine uyum sağlaması ve bazı öğrenme problemlerinin yaşanmaması için okul öncesi dönemde kazanılan informal bilgiler son derece önemlidir (Güven, 1999, s.72).
Matematiği öğrenme, kavram gelişimi ile ilgili olup çocukların her gün yaşadıkları somut deneyimlerle yakından ilgilidir. Betimleme, örüntüleme, kıyaslama, eşitleme, sınıflama, gözlemleme, sıralama, , ölçme, semboller kullanma yani, rakam tanıma, rakam yazma ve grafik çizme gibi konular çocukların gelecekte matematiği anlayarak öğrenmelerine yardım ederek onların kavramları anlamalarını sağlar (Akman,Yükselen ve Uyanık, 2000, s.9-12). Oktay ve Unutkan (2003) İlköğretime hazırlık kapsamında çocuklara kazandırılması gereken matematik becerilerini; 0-20 arası rakamları tanıma, setler oluşturma, renkleri, şekilleri öğrenme, basit arttırma ve eksiltme yapma vb. şeklinde ifade etmişlerdir (Oktay ve Unutkan, 2003).
Okul öncesi dönemde etmenler
İlköğretime geçişte hazırbulunuşluğu etkileyen başlıca etmenler arasında bilişsel, sosyal ve çevresel etmenler gelmektedir (Oktay ve Unutkan, 2003). Bu nedenle araştırmada okula hazırbulunuşluk açısından matematik becerilerinin okul öncesi eğitimden yararlanıp yararlanmama, yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey faktörleri temelinde farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Matematiksel düşünme becerisinin ilköğretimde çok önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. İlköğretime bu becerilere sahip olarak giden çocukların bu konuda diğer çocuklardan daha iyi oldukları görülmektedir.
Okul öncesi dönemde matematik korkusu
Okul öncesi dönemde matematik korkusu, ön yargısı gelişmemiştir. Matematiğin oyunsal,eğlenceli ve güzel yönünü tanımak için daha uygun bir alan olamaz. Okul öncesi dönemdeki çocuklar gözlem yapmayı, araştırma incelemeler yapmayı, deneyleri çok sever. Çocukların bu yöndeki gelişimlerini desteklemek amacıyla, onların araştırabilecekleri, meraklarını giderebilecekleri, neden sonuç ilişkisi kurabilecekleri, çeşitli fikirler ile tahminlerde bulunabilecekleri fırsatlar vermeli ve bu yönde eğitim ortamları hazırlanmalıdır. Bu ortam da çocukların merak ve araştırma duygularını geliştirici ve zihinsel becerilerini uyarıcı etkinliklerden biri olan “matematik etkinlikleri” ile mümkündür. Yaşamın diğer yıllarında çocukların matematik alanlarında daha başarılı olabilmeleri için, onlara yardımcı olabilecek etkinlikler ile erken yaşlarda karşılaşmaları gerekmektedir. Özellikle ilkokul döneminde çocuklarda matematik ön yargısının gelişmemesi, matematiği sevmesi, matematik etkinliklerine karşı heyecan duymaları ve matematiğe karşı olumlu tutum geliştirmeleri, okul öncesi yıllardaki matematik yaşantıları ile bağlantılıdır. Çünkü okul öncesi dönem birçok matematik kavramının temellerinin kazanıldığı önemli dönemdir. Bu dönemde çocuklar günlük yaşantılarında uygulayabilecekleri matematik ile ilgili pek çok temel kavrama ulaşırlar ve bu kavramları öğrenmeye başlarlar. Çocuklar tarafından başarısızlık duygusu yaşamadan öğrenilen bu temel kavramlar, ilkokul döneminde öğrenilen daha karmaşık kavramlarında temelini oluşturur.
Okul öncesi dönemde matematiğin önemi
Okul öncesi eğitimi alan çocukların okul öncesi eğitim almayan çocuklara oranla dikkat-hafıza, rakam tanıma, arttırma-eksiltme, sıralama yapma ve ölçekten alınan toplam puan açısından farklılaştığı görülmüştür. Bu çocuklar matematik etkinlikleri becerilerinde okul öncesi eğitim almayanlara oranla daha yeterli ve başarılıdır.
Yapılan araştırmaların bulguları 5-6 yaş çocuklarının matematik becerilerinin gelişebilmesinde okul öncesi dönemde planlı ve yenilikçi bir eğitim almalarının önemini ortaya koymuştur. Matematik becerilerinde cinsiyet açısından bir farklılık bulunmazken yaşın, sosyo ekonomik düzeyin ve okul öncesi eğitimin çocukların gelişiminde oynadığı rol daha önceki araştırmalarda da geçtiği gibi bir kez daha ortaya konulmuştur. Okul öncesi eğitim alan çocuklar diğer alanlarda olduğu gibi matematik becerilerinde de okul öncesi eğitim almayan çocuklara göre ilköğretime daha yüksek oranda hazırdırlar. Şurası açık ki son yıllarda tüm dünyada matematik becerilerinde bireylerin beklentilerin gerisinde kaldığı düşünüldüğünde (Clarke and Shinn, 2004) çocukların okul öncesinden başlayarak matematik becerilerinin gelişmesi için desteklenmesi, onların yalnızca okul başarısı için önemli olmakla kalmayıp tüm yaşamları boyunca daha başarılı olmalarını sağlamak yönünden önemlidir.
Kaynakça
Güven, Y. (2000). Erken Çocukluk Döneminde Sezgisel Düşünme Ve Matematik. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
Güven, Y. (1999). Okul Öncesi Eğitimde Matematik. (Edit: Yrd.Doç.Dr.Rengin Zembat) Marmara Üniversitesi
Anaokulu/Anasınıfı Öğretmeni El Kitabı (S.72-87). İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
Akman, B., Yükselen, A.İ. Ve Uyanık, G. (2000) Okul öncesinde matematik etkinlikleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Oktay, A. Ve Unutkan, Ö.P. (2003). İlköğretime Hazır Oluş Ve Okul Öncesi Eğitimle İlköğretimin Karşılaştırılması. (Edit:
Doç. Dr. Müzeyyen Sevinç) Gelişim Ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar (S.145-155). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Clarke, B., & Shınn, M. R. (2004). A preliminary investigation ınto the ,dentification and development of early mathematics
curriculum- based measurement. School psychology review, 33, (2), 234-248.
