Harmanlanmış Öğrenme Yaklaşımı (Karma Öğrenme, Blended Learning, Hybrid Learning, Mixed Learning), eğitim teknolojilerinin gelişimiyle, 2000li yıllardan itibaren tüm dünyada uygulanmaya başlanan etkin bir eğitim modellemesidir. Bu amaçla, öğrenmeyi yönetme becerisini temel almaktadır. Öğretme ve öğrenme sürecini konforlu kılan bu modelleme, yüz yüze ve çevrim içi öğrenim teknolojilerinin harmanlanmasıyla oluşturulmuştur. Covid-19 pandemi döneminde eğitimde sürdürülebilirlik açısından önem kazanan bu yaklaşım, teknolojiyle desteklenmiş farklı öğrenim yöntemlerinin bir araya getirilerek eğitsel uygulamalara zenginlik katması nedeniyle özellikle eğitim alanında yenilikçi etki yaratmıştır.
Harmanlanmış modellemede, eğitim materyallerinin çevrim içi sürece uyumlu düzenlenmesi, metodik ve pratik öğrenmenin bir araya getirilerek ihtiyaca yönelik kazanımın hedeflenmesi en temel amaçlar arasında gelmektedir. Bireylerin öğrenme becerileri, seviyeleri ve geçmiş hikayeleri farklılık gösterir. Bilginin ihtiyaç eksenli edinimini çoklu yöntem kullanılarak destekleyen bu harmanlamada, öğrencilerin ihtiyaçlarına yönelik oluşturulacak eğitsel altyapının belirlenmesi temel alınmalıdır. Harmanlanmış öğrenmenin, yöntemin etkinliğine olanak sağlayacak sürdürülebilirlik ilkesiyle, araştırma-geliştirme, izlem, analiz-sentez gibi süreç yönetimi gerektiren eğitsel kazanımların çoklu ortamda ölçme ve değerlendirmeye de imkan vermesi nedeniyle kalıcı kazanım sağladığı da bilinmektedir.
Öğretme-öğrenme süreci dinamik bir süreç yönetimi gerektirdiğinden öğretmenin rolü büyüktür. Harmanlanmış Öğrenme yaklaşımında, teknolojinin eğitime katılmasıyla, öğretmen-öğrenci etkileşimi daha da önemli hale gelmiştir. Öğrenme biçimlerinin değişkenliği göz önünde bulundurularak, bireysel öğrenmenin temel alındığı uygulamalar . Geleneksel öğretim anlayışını geliştiren bu yaklaşımla, öğrenmenin sadece sınıf içinde gerçekleşmediği, teknolojinin eğitsel bir ihtiyaç olduğu algısı yaygınlaşmaktadır. Öğretmeden çok öğrenme üzerine yapılandırılan bu yaklaşımla, otonom öğrenci yetiştirmek ve öğrenme kapasitesini geliştirmek temel hedef olmuştur. Bu amaçla, bilginin öğretmen tarafından sunulan bir olgu olmaktan kısmen çıkarılması, araştırmacı-öğrencinin de varlık bulması anlamına gelmektedir. Süreçte, öğrenciyi desteklemek ve gözlemleyerek rehberlik etmek öğretmenin temel ilkesi olmalıdır. Bilgi aktarımında araştırmaya yönlendiren ve beceri geliştirmeyi hedefleyen yöntemleri tanıtmak öğretmen sorumluluğundadır. Öğrencilerin yaşam boyu öğrenme becerisini hedefleyen öğretmen, kazanım içeriği ve konularında da ihtiyaca yönelik öğrenimi öğrencinin bağımsız belirlemesine destek olabilmelidir. Bilgiyi ayrıştırma, doğrulama, uygulama ve kişiselleştirme süreçlerinin bağımsız öğrenici terimiyle paralellik göstermesi şansa bırakılamayacak kadar önem arz etmektedir. Öğrenimde özgürlük ve bilinçlenme, çoklu deneyimle kazanılacak becerilerdir. Dolayısıyla, bilgiyi üretme-çoğaltma noktasında da öğretmen gözlemi ve yönlendirmesi elzemdir. Eğitimin değişmez kurallarından biri de bireyleri toplumu sağlıklı şekillendirme sorumluluğuna hazırlamaktır. Bu bağlamda, öğretmenin bağımsız öğrenici eğitim ilkesi; donanımlı, kendisine yetebilen, üretken ve toplumsal sorumluluğunun bilincine varmış bireyler yetiştirmesi olmalıdır.
Harmanlanmış Öğrenme modeli, özellikle proje bazlı çalışmalarda, öğrencilerin işbirliğini de desteklemektedir. Çevrim içi etkileşim, sözel katılımı gerekli kılmaktadır. Bu modelin, Covid-19 pandemi uzaktan eğitim sürecinde, ifade becerisi gerektiren konularda beyin fırtınası, çoklu düşünebilme, eleştirel düşünce ve karar alma mekanizması gibi aktif öğrenimi destekleyen bilinçliliğin oluşmasında önemli rol oynadığı gözlemlenmiştir. Öğretmen açısından da, sınıf ortamından bağımsız olarak, öğrencilerin kararlılık, girişkenlik, isteklilik ve beceri gibi etmenleri izleyebilmesi ve akademik gelişim değerlendirmesi yapabilmesi mümkün olmuştur. Şüphesiz ki tüm bu gözlemler ön hazırlık ve kazanım odaklı altyapı çalışmalarının önceden ihtiyaca yönelik tasarlanmış olmasını gerekli kılmaktadır. Çevrim içi ortamda öğrenme merakını veya ihtiyacını oluşturmak yine öğretmenin sorumluluğundadır. Öğrencilerin kabiliyetleri doğrultusunda sunacağı becerilerin çeşitlilik göstermesi, öğrenme becerisinin devamlılığını da sağlar. Her koşulda eğitimin kesintiye uğramadan yönlendirilmesine liderlik etmek, teknoloji kullanım becerilerini desteklemek, görev-sorumluluk ilişkisinin önemini vurgulayarak girişkenliği sürekli kılmak, öğrenci durum takibini düzenli raporlamak ve geri bildirim öğretmen tarafından esas alınmalıdır.
Bu yolla, öğrencinin öğreniminin sorumluluğunu alması, hedef planlaması ve öz kazanımlarını değerlendirebilmesi mümkün olurken, otonom kavramının da sabitlenmesi mümkün olacaktır. Yaşam boyu öğrenim sürecinde, öğretmen bilginin tek kaynağı olmaktan çıkmıştır. Bu durum Harmanlanmış Öğrenme yaklaşımının önemli bir stratejisidir. Modellemede kullanılan materyallerin eğitim amacı öğrencilere önceden aktarılmalı ve gerekliliği konusunda farkındalık oluşturmak, gerekli durumlarda öğrenme seviyelerine göre içeriğin değiştirilmesi veya zenginleştirilmesi konusunda öğrencilerle fikir birliği yapılması ve bilhassa yaratıcılıklarını en üst seviyeye taşıyabilecekleri etkinlikleri birlikte tasarlamak eğitsel kaliteyi yükseltecektir. Öğrencilere sınıf ortamının öğrenme için tek yer olmadığı algısı aşılanmalı, bu algının toplum sağlığını tehdit eden her koşulda uygulanabilmesi gerçeği konusunda telkin verilmelidir.
Öğrencinin kişiliği, yeteneği ve kapasitesi dahilinde, motivasyonunu yükseltebilmek adına bilişsel stratejileri göz önünde bulundurularak bağımsız öğrenici olma yolundaki çabası her daim desteklenmelidir. Otonom öğrenmeyi etkileyen en önemli faktörlerden birisi de materyallerin öğrenim ve beceri seviyesine göre geliştirilebilir olmasına özen göstermektir. Oluşturulan eğitsel ortamda, öğrencilerin duygudurum dinamiklerini sürekli gözlemlenmelidir. Gereksinimler gözden geçirilmeli ve öğrencilerin kendilerini değerlendirmelerine de olanak verilmelidir.
Sonuç olarak, bu modellemeyle, kazanım hedefini belirleyebilen, kontrol edebilen, yönetebilen ve değerlendirebilen her öğrenci öğretmenin desteğinden bağımsız uygulayıcı olma becerisi de kazanabilecektir.
