Sunuş yolu ile öğrenme daha çok davranışçı kuramlar ile uyumludur. Öğretmen merkezli öğretimi gerektirir. Öğretmenin konuyu ilerleyen biçimde adım adım anlatması ile öğretim yapılır. Öğrenciler dinleyici rolündedirler. Bu strateji daha çok anlatım ve gösterip yaptırma yöntemleri ile yakınlık göstermektedir. Araştırma- Sorgulama stratejisi ise öğrencilerin bilim insanları gibi çalışarak sonuca ulaşmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda yaklaşımın temel amacı, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini ve neden sonuç ilişkilerini araştırma süreçlerini geliştirmeye katkı sağlamaktadır. (1)
Sınıflarımızda fen veya sosyal bilimler alanlarında öğretim gerçekleştiririz. Öğretmenler bilim öğretimini gerçekleştirirken her öğretmenin kendine ait yöntem ve tekniği vardır. Benimsediğimiz strateji, konunun içeriği, öğrencilerin hazır bulunuşluk seviyesi, dersin süresi gibi faktörler bizim hangi tür yöntem ve tekniği seçeceğimize rehberlik ederek yön verir. Yöntem ve tekniklerimiz bu gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterirken bunun yanı sıra benimseyeceğimiz yaklaşım ise genel olarak Araştırma – Sorgulama stratejisi olmalıdır.
Araştırma – Sorgulama stratejisi öğrencilerin bilim insanı gibi bilimsel süreç basamaklarını kullanarak bilimsel kavramlara ve genellemelere ulaşmasını sağlar. Öğrenme dediğimiz olgu da geçmiş yaşantılarımız üzerine eklenen yeni deneyimlerimiz sonunda oluşan şemalardır. Bu yüzdendir ki; biz eğer araştıran, sorgulayan, eleştirel düşünen, bilgiye ulaşabilen, bilim okur-yazarı bireyler yetiştirmek istiyorsak bireylerin kendi deneyimleriyle ulaştığı bilgiyi eski bilgileriyle harmanlayıp yeni bir ürün ortaya çıkarmasını sağlayan araştırma – sorgulama stratejisini seçmeliyiz.
Bilim insanları bilimsel bilgiye ulaşırken merak ettiği problem sorusunu oluşturur, hipotezini belirler, gözlem, araştırma, deney gibi araştırma metotlarını kullanarak verilerine ulaşır, verilerini yorumlar daha sonra sonuca vararak genellemeye ulaşır. Bu süreç içerisinde eleştirel-sorgulayıcı bir tavır izler. Her bilgiyi kullanmaz, sağlam/zengin delillerle beslenmiş bilgiyi seçer. İşte bilimsel yolu benimseyen bireyler kalıcı öğrenerek bilimsel kavramlara ulaşır. Eğer biz de öğrencilerimizin bilimsel kavramları tam kalıcı öğrenmelerini istiyorsak araştırma-sorgulama stratejisini kullanmalıyız. Bu stratejiyle birlikte öğrenciler hem öğrenmeyi öğrenecek hem bilimin doğasını keşfedecek hem de günlük yaşamda karşılaştıkları problemlere karşı çözüm yolu üretebileceklerdir.
Sunuş yolu stratejisinde ise daha önce bilgiyi kendisi yapılandırmış öğretmen öğrencilere yapılandırılmış bilgiyi aktarır. Bu strateji çağdaş öğrenme ilkelerine göre aykırıdır. Çünkü öğrenme insanın kendi deneyim\geçmiş yaşantıları üzerine ekleme yapılmasıyla gerçekleşen kodlardan/şemalarda oluşur. Biz eğer öğrencilere kendi şemalarını\kodlarını oluşturmalarına izin vermezsek öğrencilerde öğrenme gerçekleşemeyeceği ve kalıcılığının sağlanamayacağı gibi öğrenecekleri konuya karşı herhangi bir içselleştirme gerçekleştiremezler.
Peki Öğretmenler Neden Sunuş Yolu Stratejisini Tercih Edebilir?
- Programın yetişebilmesi için,
- Öğrencilerin doğuştan ‘tabula rasa’ olduklarına inandıkları için,
- Sınıf içi ortam uygun olmadığı için,
- Araştırma-Sorgulama Stratejisine göre daha az ön hazırlık gerektirdiği için,
- Geleneksel testlere daha çok hizmet ettiği için
öğretmenler bu stratejiyi tercih edebilir.
Bu Gibi Sebepleri Ortadan Kaldırmak İçin Ne Yapılabilir?
- Öğretmenlerin görüş ve önerilerinin dikkate alınması,
- Öğretmenlerin ve öğrencilerin üzerindeki sınav baskısının azaltılması,
- Sınıf içi ortamların araştırma-sorgulama stratejisine uygun düzenlenmesi,
- Eğitim fakültelerinde araştırma-sorgulama stratejisi odaklı uygulama derslerinin artırılması,
- Öğretmenlerin çağdaş eğitim felsefelerine yönelmesi ve eğitim paradigmalarının değişmesi
Gibi faktörler Öğretmenleri araştırma\sorgulama stratejisine yöneltebilecektir. Bu yüzdendir ki öğretmenlerimizdeki araştırma/sorgulama stratejilerine karşı iç motivasyonlarını arttırmaya yönelik çalışmaların gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
KAYNAK;
FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI/SALİH ÇEPNİ ve EMİNE ÇİL(1)
