Milli Eğitim Bakanlığın tarafından PISA ve TIMSS gibi öğrencilerin akademik becerileriyle ilişkili öğrenci, öğretmen ve okul özelliklerinin belirlenmesi amacıyla Türkiye genelinde binlerce 4. ve 8.sınıf öğrencisine yönelik yapılan Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABİDE) eğitim araştırmasının veri analizleri 2018 yılının Aralık ayında tamamlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından, ABİDE araştırması 81 ilde 1.230 okulda 75.000 8. sınıf öğrencisine ve 1062 okulda ve 41054 4. sınıf öğrencisine yönelik geçen 2019 yılının Nisan ayında düzenlenmiştir.
PISA ve TIMSS gibi uluslararası değerlendirme programlarından farklı olarak yerli PİSA modeli ABİDE araştırmasında il düzeyinde örneklemler belirlenmiş ve hem ulusal düzeyde hem de il düzeyinde izleme çalışmaları yürütülmüştür. Her bir ilde örnekleme seçilen 8.sınıf öğrencilerinin yarısına Türkçe ve fen bilimleri testleri, diğer yarısına da matematik ve sosyal bilgiler testleri uygulanmıştır.
ABİDE Araştırması kapsamında veri toplamak amacıyla beceri testleri ve anketler kullanılmıştır. Beceri testlerinde yer alan sorular, alanda çalışan akademisyenlerin ve öğretmenlerin katılımıyla değerlendirme çerçeveleri dikkate alınarak geliştirilmiş ve beceri testlerinde yer alan soruların yarısı çoktan seçmeli, diğer yarısı ise açık uçlu sorulardan oluşmuştur.
Akademik Becerilerin Ölçülmesinde 27 Soru Sorulmuştur
ABİDE 2018 uygulaması kapsamında öğrencilerin akademik becerilerini değerlendirebilmek amacıyla her bir testte 27 soru kullanıldı. Bu soruların üçü ilk kez 2018 uygulamasında kullanılan pilot sorular oldu.Beceri testleri üzerine ek yapılarak uygulanan anketler yoluyla, öğrencilerin akademik becerileri ile ilişkili olabilecek faktörler hakkında veri elde edilmiştir. Bu çalışmalar neticesinde ABİDE Araştırması’na katılan öğrencilerin tamamına öğrenci anketleri, bu öğrencilerin dersine giren Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilgiler öğretmenlerine öğretmen anketleri, ABİDE uygulamasının gerçekleştirildiği okulların yöneticilerine ise okul anketleri başarılı bir şekilde uygulanmıştır.
4 Dersten Yeterlilik Düzeyleri
ABİDE araştırmasında 8. sınıf öğrencilerinin 4 dersten ayrı ayrı temel altı, temel, orta, orta ustu ve ileri olmak üzere 5 yeterlik düzeyi ölçülmüştür. Türkçe testinde öğrencilerin % 1,6’sının temel altı, % 23,5’inin temel, % 41’inin orta, % 26,8’inin orta üstü ve % 7,2’sinin ileri düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Matematik testinde öğrencilerin % 16,4’ünün temel altı, % 36,6’sının temel, % 32,8’inin orta, % 11,3’ünün orta üstü ve % 3’ünün ileri yeterlik düzeyinde bulunduğu tespit edilmiştir.
Fen Bilimleri testinde öğrencilerin % 9,4’ünün temel altı, % 30,4’ünün temel, % 46,3’ünün orta, % 11,4’ünün orta üstü ve % 2,5’ünün ileri yeterlik düzeyinde olduğu ortaya çıkmıştır. Sosyal bilgiler testinde ise öğrencilerin % 4,4’ünün temel altı, % 20,5’inin temel, % 40,4’ünün orta, % 25,3’ünün orta üstü ve % 9,4’ünün ileri yeterlik düzeyinde bulunduğu tespit edilmiştir.
Üst Yeterlilik Düzeylerinde Meydana Gelen Artış
ABİDE 2018 uygulamasında, 2016 uygulaması ile karşılaştırıldığında bütün dersler için temel altı ve temel alt yeterlik düzeylerinde bir düşüş, orta üstü ve ileri üst yeterlik düzeylerinde ise bir artış tespit edilmiştir. Bu kapsamda, 2018 uygulamasında üst yeterlik düzeylerindeki öğrencilerin yüzdelerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.ABİDE 2018 uygulaması kapsamında ulaşılan bulguların, genel olarak ABİDE 2016 uygulamasında ulaşılan bulgular ve Türkiye’nin katılmakta olduğu uluslararası durum belirleme çalışmalarındaki (PISA ve TIMSS) bulgularla örtüştüğü sonucuna ulaşılmıştır.
Öğretmenin Yeterlik Algısı ile Akademik Beceri Pozitif İlişkili Olduğu Görülmüştür
Öğretmenlerin eğitim düzeylerinin ve mesleki gelişimlerinin değerlendirme yapılan alanlarda öğrencilerin akademik beceri puanlarında tutarlı bir değişime yol açmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğretmenin mevcut okulda çalışma süresi, genel çalışma süresi (kıdem), mesleki yeterlik algısı gibi değişkenlerin öğrencilerin akademik becerileri ile pozitif yönde ilişki gösterdiği ortaya çıkmıştır.
Duyuşsal ve Demografik Özelliklerin Analizi Yapıldı
Raporda ABİDE 2016 raporundan farklı olarak duyuşsal ve demografik özelliklerle ilgili analiz çalışmaları da yürütülmüştür. Eğitim hedefi, okula yönelik tutum ve derslere verilen değer gibi değişkenlerin öğrencilerin cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği ve bu farklılığın kız öğrenciler lehine olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Kız öğrencilerin eğitim hedeflerinin daha yüksek, okula yönelik tutumlarının daha pozitif olduğu ve derslere daha fazla önem verdikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Kadın Öğretmenlerin Mesleki Doyumu
Kadın öğretmenlerin, erkek öğretmenlerle karşılaştırıldığında daha fazla mesleki doyum sağladığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte eğitim düzeyi yükseldikçe mesleki doyumun anlamlı bir şekilde düştüğü ulaşılan bir diğer bulgu olmuştur. Okul yöneticisi anketinde yer alan değişkenler üzerinde yürütülen analiz çalışmaları, öğrenci kaynaklı olan ve öğrenci kaynaklı olmayan sorunların kadın yöneticilerin görev yaptığı okullarda daha az yaşandığını göstermiştir.
Etkin Bir Eğitimde Annenin Eğitim Düzeyi
ABİDE araştırmasında başarıyı etkileyen öğrenci özellikleri incelendiğinde 4. sınıf düzeyinde anne eğitim düzeyi önemli bir değişken olarak görülmüştür. Anne eğitim düzeyine ilişkin dağılım incelendiğinde, annelerin % 48,2’inin “okula hiç gitmediği ya da ilkokul terk” ve “ilkokul mezunu” olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bulgular, anne eğitim düzeyi arttıkça öğrencilerin ABİDE kapsamında uygulanan 4 derste de başarılarının arttığını göstermiştir.
Kaynakça
http://pisa.meb.gov.tr/?page_id=18
PISA SONUÇLARINDA BELİRGİN İYİLEŞME https://www.meb.gov.tr/pisa-sonuclarinda-belirgin-iyilesme/haber/19853/tr
PİSA Projesinin Değerlendirilmesi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/256408
PISA 2018 SONUÇLARINA GÖRE TÜRKİYE, HER 3 ALANDA PERFORMANSINI ARTIRAN TEK ÜLKE https://www.meb.gov.tr/pisa-2018-sonuclarina-gore-turkiye-her-3-alanda-performansini-artiran-tek-ulke/haber/19842/tr
PISA 2018 sonuçları açıklandı! İşte MEB’in değerlendirme raporu https://www.milliyet.com.tr/egitim/pisa-2018-sonuclari-aciklandi-iste-mebin-degerlendirme-raporu-6092446
Sefa Sezer