“ÇOCUK GAZETESİ ÇOCUKLARIMIZI GELİŞTİRİR. ÇOCUKLARIMIZ İSE DÜNYAYI DEĞİŞTİRİR.”
Sabah haberlerinde sunucu sıcağı sıcağına çıkan gazetelerden gündemi bizlere aktarırken aklıma getirdiği konuyu bu yazıda sizlerle paylaşmak istedim. Okuma ve yazma aşamasına gelmiş bir çocuğun haber alma özgürlüğü bilincini kazanma, haber okuma farkındalığı edinme açısından gazete ve mecmua okuma, inceleme ve arşivleme kültürüne sahip olabilmesi için çocuklara yönelik basılı yayınların teşvik edilmesi, sürdürülebilir kılınmasının önemine vurgu yapmak istiyorum.
Hatta bilahare çocukların da içine katkı sağlayabildiği ve kendi görüşlerini yansıtabildikleri basılı yayınların yaygınlaştırılması gerekli diye öngörmekteyim. Çocukların köşe yazarlığı icra edebildiği ya da gazetelere bizim çocukluk dönemimizde olduğu gibi nesirlerini ve şiirlerini yayınlanması için gönderebildikleri sütunlar ve açık sayfalarının olduğu gazeteler olması gerektiğini düşünüyorum.
Çocukluğumuzda öğretmenlerimiz gazete ile ilgili ev çalışmaları verirdi. Ailemize gazete aldırır, araştırmalarımızı kâğıtlara dolma kalemle yazar, gazetelerden bulduğumuz bilgileri keser A4 kâğıdımıza yapıştırır, poşet dosyalara koyar, bitirdikten sonra kapak ismini de en son yazdıktan sonra dosyanın en başına yerleştirir, telli dosyaya ya da sunum dosyasına ekleyerek öğretmenimize teslim ederdik.
Şu an ben dâhil hiçbirimiz ne gazete ev çalışması veriyoruz, ne de çocuklarımıza gazete okuyun diyoruz. Kendi adıma konuşursam “Gazete Okuyun” diyemiyorum… Çünkü eve gazete almıyorum. Dijital ortamda gazete okuyoruz. Dergi okumuyoruz. Süreli yayın takip etmiyoruz. Böylece bütünsel düşünme sistematiğimiz bozuluyor. Dikkat süremiz de azaldı. Gazete kültürü yavaş yavaş kayboluyor…
Aslında çocuklarımıza gazete okuyun demeye korkar olduk. Okuduğumuz gazeteler şu an sadece çocuklarla ilgili ihmal ve istismardan bahsediyor. Çocukların zaman zaman sansürlenmeden yüzlerinin görünür kılınması, isimlerinin açıkça yazılması bunların hepsi başlı başına ayrı bir sorun teşkil etmektedir. Çocukların mağdur olarak sunulmaları ve sunuluş biçimleri de apayrı bir konu…
Eskiden az da olsa çocuk için ek bölümler çıkarılırdı. Çocuk bayramında çocuklarla ilgili haberlere yer verilirdi. Hediyeler, kâğıttan oyuncaklar, birleştirdiğimiz kartonlardan kocaman gemiler yaptığımız heyecanı hatırlıyorum… İsterdim ki gazetelerde çocukların nasıl yer aldığından ziyade çocuklarımıza ait gazete eklerinin olması… Bu konuda birçok yazı ve hemfikir olduğum insanlar var.
Araştırmalarım doğrultusunda bir tane çocuk ile ilgili gazete var. Bu gazete de otuz şehirde çıkıyor. Şu ana kadar olan çocuk gazeteleri ile ilgili detayları alta ekledim.
Çocuklara Mahsus Gazete
Editör
İbnü’l- Hakkı Mehmet Tahir
Sıklık
Haftalık
İlk sayı
1896
Son sayı
1908
Ülke
Osmanlı İmparatorluğu
Çocuklara Mahsus Gazete, İbnü’l- Hakkı Mehmet Tahir tarafından 1896- 1908 yılları arasında İstanbul’da çıkarılan haftalık resimli çocuk dergisi.
En uzun süre yayınlanan Osmanlı çocuk dergisidir. İlk sayısı 21 Mayıs 1896, son sayısı 13 Ağustos 1908’de çıkarılmıştır. Her hafta, Padisah’ın doğum ve tahta çıkış yıl dönümlerine rastlayan günler dışında Perşembe günleri yayımını aksatmadan sürdürmüş, 627 sayı yayımlanmıştır.
Dergide çocuk hikâye ve romanlarının ilk örnekleri, tefrikalar, şiirler, çocukların ilgi alanlarına giren anılar, biyografi ve gezi yazıları, fenne ağırlıkveren yazılar yayınlanmıştır. Her yaştan çocuğa hitap eden yazılar dergide yer alır. Masal ve masalsı, fantastik ögelere dergide hiç yer verilmez. Derginin yazarları tanınmış isimler değildir. İsmi duyulmuş yazarlar arasında devamlı yazı gönderen Recaizade Ercüment Ekrem’dir.
Dergi, II. Meşrutiyet’in ilanının ardından, yayın hayatından çekilecegine dair herhangi bir ifadeye yer vermeksizin kapanmıştır.
1. ^ a b c “Sena Küçük, İlk Türkçe Çocuk Dergileri ve “Çocuklara Mahsus Gazete”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 24, 2010″. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016.
