Geçtiğimiz dönem pandemi süreciyle birlikte yüz yüze eğitimden, zorunlu olarak uzaktan eğitime acil bir geçiş yaptık. Bu süreçte uzaktan eğitim üzerine çok yazıldı, çok konuşuldu. Uzun zamandır bu konuda yazmayı düşünüyordum ancak ortada sistematik bir durum olmadığı için yazmamayı tercih etmiştim. Şimdi belki bir faydası olur diyerek bu süreçteki kişisel gözlemlerimi ve deneyimlerimi paylaşmak istedim. Bu bağlamda uzaktan eğitimde yaşadığımız sorunlara, bunların nedenlerine ve uzaktan eğitimde verimi arttırabilmek adına neler yapabileceğimize değinmeye çalıştım.
Uzaktan eğitimde sorunlar
Uzaktan eğitimde yaşadığımız sorunların çoğunluğu teknik alt yapı eksikliğinden veya teknik bilgi eksikliğinden kaynaklanıyor. Bu konuda ilk zamanlara göre iyileşme olsa da halen internete erişimi olmayan, bilgisayarı olmayan öğrencilerimiz var. Bu imkanlara sahip olanların bir kısmının da teknik bilgi eksikliği olduğunu, aslında herkesin bilgisayar bilmediğini çok net bir şekilde görebiliyoruz. Bununla birlikte çoğu okulda Bilişim Teknolojileri Öğretmeni olmadığından teknoloji destekli öğretim tasarımı, yönetimi ve organizasyonu konularında da sıkıntılar olduğu anlaşılıyor. Peki bu sorunların çözümü için neler yapılabilir:
- Öğrenci, öğretmen ve akademisyenlerin, bilgisayar ve gerekli yazılımları ücretsiz olmasa da en azından vergisiz alması sağlanabilir.
- EBA, Okul web siteleri, öğrenme yönetim sistemleri vb. sitelere ücretsiz, kotasız internet erişimi yapılabilir.
- Öğrenciler için her kademede bilgi ve iletişim teknolojisi, eğiticilerin eğitimi için temel öğretim teknolojisi dersleri verilebilir.
- Her okula en az bir Bilişim Teknolojileri Rehber Öğretmenliği kadrosu açılarak, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümü mezunlarından faydalanılabilir.
Uzaktan eğitimde ders süreleri
Uzaktan eğitimle ilgili diğer bir konu ise ders süreleri ve dersin işleniş şekli ile ilgili. Uzaktan eğitim denilince sanki canlı ders şart gibi bir algı var. Ders süresi ile ilgili de 20-60 dk arasında farklı uygulamalar var. Süre tabi ki önemli ancak bu sürede konuların anlaşılması, kazanımların gerçekleştirilmesi bence daha önemli. Bir konunun anlaşılması da yüz yüze eğitimdekiyle aynı sürede gerçekleşmeyebilir veya her konunun anlaşılma süresi de herkese göre aynı olmayabilir. Bu nedenle her konunun, sınıfın, eğitmenin durumuna göre bu süre esnek tutulmalıdır. Gerekirse ara verilip belirli bir süre sonra canlı derse devam edilmelidir.
Uzaktan eğitimde etkileşim
Derslerin işlenmesinde karşılaşılan sorunlardan biri de sınıf içinde etkileşimi sağlayamamaktır. Bu nedenle çoğu kişi uzaktan eğitimin, yüz yüze eğitimin yerini tutmayacağını savunmaktadır. Yeterince etkileşim sağlayabilirsek ve yüz yüze eğitim mantığıyla, alışkanlıklarıyla uzaktan eğitim yapmazsak bence uzaktan eğitimden daha fazla verim alabiliriz. Etkileşimi sağlamak için yapabileceklerimiz:
- Canlı derste bir şeyler anlatırken ekran paylaşımı yapmıyorsak kameramız kesinlikle açık olmalı, ekran paylaşımı yapıyorsak dikkati dağıtmamak amaçlı kamerayı kapatabiliriz.
- Ses tonumuzu iyi ayarlamalıyız, öğrencilerin uyumadığından emin olmalıyız.
- Canlı ders yaparken okuyup/anlatıp geçmemeliyiz. Tamamen anlatım gereken bir konu bile olsa, kısa aralıklarla öğrencilerin bu konu hakkındaki fikirlerini sormalıyız. Tartışma ortamı oluşturmalıyız.
- Canlı derslerde öğrenciler görüşlerini sohbet ekranından yazarak belirtebilirler. Ancak kamera ve mikrofonla bağlanıp konuşmaları etkileşimi arttırmak için daha iyi olur.
- Canlı ders sırasında, öncesinde, sonrasında öğrenme yönetim sistemi veya forum aracılığıyla mutlaka dersle ilgili yazılı, görsel, video vb. doküman paylaşımı yapılmalıdır.
- Öğrencilerin de paylaşımda bulunması ve forumu kullanması teşvik edilmelidir. Forumda da tartışma ortamı oluşturulmalı ve yönetilmelidir.
- Herkesin öğrenme hızının ve öğrenme stilinin birbirinden farklı olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle öğrencilerin birbirleriyle, eğitimciyle ve ders içeriğiyle sürekli etkileşimi sağlanmalıdır.
Uzaktan eğitimde verimi arttırmak için benim gözlemlerime dayalı olarak söyleyeceklerim şimdilik bu kadar. Siz de bu yazıya yorumlarınızla katkıda bulunursanız sevinirim. Görüşlerinize atıf yaparak bu yazıda adınız ve soyadınızla birlikte yer verebiliriz.
