Yaz tatili öğretmenlerin keyifle kitap okuyarak bireysel ve mesleki gelişimine devam edebileceği en güzel zamanlardan biridir. Aşağıda tüm öğretmenlerin hem bireysel hem de mesleki gelişimine katkıda bulanacak hem yerli hem de yabancı yazarlar tarafından yazılmış farklı türlerde 5 kitap önerisi bulunmaktadır.
1. Öğretmen Olmak & Bir Can’a Dokunmak (Prof. Dr. İrfan Erdoğan & Doğan Cüceloğlu, Final Kültür Sanat Yayınları)
Kitap İrfan Erdoğan ve Doğan Cüceloğlu’nun eğitim, öğretmen ve öğrenci hakkındaki görüşlerini diyalog biçiminde sunmaktadır. Alanında uzman iki eğitimci her konu için Türkiye’nin farklı yerlerinde buluşup her bölümü eğitime gönül vermiş unutulmaz eğitimcilere adamıştır. Kitapta eğitimcilerin gönlüne en çok dokunacağına inandığım bölümler “öğretmen olmak” ile “öğretmenlik yapmak” arasındaki farkın irdelendiği bölümlerdir. Kitapta ayrıca çerçeve eksikliği içindeki sistem ve müfredatın öğretmeni “insan” olmaktan uzaklaştırıp nasıl “mekanik” bir varlığa dönüştürdüğü de şeffaf bir biçimde ortaya konulmaktadır. Bu kitap, büyük resmin içinde “öğretmen olmak” olgusunu resmin dışına çıkarak özeleştirisini de eksik etmeden okuyup yeni eğitim-öğretim yılına yenilenmiş şekilde girmek isteyen tüm meslektaşlarımın okuması gerektiğine inandığım bir çalışmadır.
2. Küçük Ağaç’ın Eğitimi (Forrest Carter, Say Yayınları)
Kitap, başkahramanı olan öksüz ve yetim bir Kızılderili çocuğun ağzından yazıldığı için dili oldukça sadedir. Büyükanne ve Büyükbabası tarafından eğitilen Küçük Ağaç doğayı, hayvanları ve insanları keşfederken hem ruhsal hem de zihinsel bir gelişim süreci içine girmekte, okuyucusunu da beraberinde götürmektedir. İyiliğin, sevginin, dostluğun, hata yapmanın doğallığının kısacası “insan kalma” kavramının çocuk gözüyle dile dökülmesidir “Küçük Ağaç’ın Eğitimi”. Kitap aynı zamanda dönemin “ötekileştirme” kavramına da kaliteli bir hicv diliyle yaklaşmıştır. Kitap, Kızılderililerin ırk, inanış ve kültür farklılıkları nedeni ile nasıl zulme uğrayarak yurtlarından uzaklaştırıldıklarını, insanoğlunun doğru eğitilmezse nasıl açgözlü, hırslı, zalim ve yıkıcı olabileceğini okuyucunun yüzüne çarpmaktadır. Anı-Mektup-Günlük türünde kitaplar okumayı seven eğitimciler için Küçük Ağaç ve eğitim yolculuğunu anlatan “Küçük Ağaç’ın Eğitimi” mutlaka “Okunacaklar Listesi” içinde olmalıdır.
3. Öğretmenim, Lütfen Bu Kitabı Okur musun! (Hasan Yılmaz, Çizgi Yayınevi)
Emekli bir öğretmenin dilinden yazılmış kitap iki bölüme ayrılmıştır. Birinci bölüm “Öğretmen Günahları” olarak adlandırılmış ve eğitimcilerin aslında farkında olmadan yaptıkları ancak öğrencilerinde olumsuz izler bırakan davranışlara değinilmiştir. İkinci bölümde ise öğretmenler için çeşitli kişisel gelişim yöntemlerinden bahsedilmiştir yani kitap öğretmenleri sadece eleştirmemekte aynı zamanda onlara çözüm önerileri de sunmaktadır. Dili oldukça akıcı ve yalın olan kitapta kullanılan kısa hikayeler okuyucuyu kitabın içine çekmektedir. Öğretmenden ziyade birer “Eğitim Kahramanı” olmak isteyen tüm eğitimcilerin kütüphanesinde bulundurması gereken bir kitap olduğu kanaatindeyim.
4. Ergen Beyni (Dr. Frances E. Jensen & Amy Ellis Nut, Hep Kitap)
Aslen Sinirbilim uzmanı olan yazar deneyimlerinden yola çıkarak ergenlerin yetişkinlere farklı gelen hatta çoğu zaman onları zorlayan tutum ve davranışlarının fizyolojik ve nörolojik sebeplerini farklı bir yaklaşımla ortaya koymuştur. Ergenlerin toplum tarafından nasıl yanlış anlaşıldığı ve aslında farkında olmadan “ötekileştirildiği” kitap okunurken okuyucuya hissettirilmektedir. Kitabın başında ergenleri “sürekli itiraz eden, sorumluluk almakta zorlanan, değişken ruh haliyle çevresini yoran bireyler” olarak nitelendiren okuyucu kitabın sonuna geldiğinde ergenlerin asıl derdinin “bilgiye saygı duymak ve kim olduklarını öğrenmeye meraklı olmak” olduğu anlamaktadır. Sadece eğitimciler için değil ebeveynler için de başucu kitabı niteliğinde olabilecek bir kitap olan “Ergen Beyni” okuyuculara ergenlerin aslında “ne olmadıklarını” ve “ne olmak için çabaladıklarını” gösteren bir rehber olacaktır.
5. Telgraftan Tablete (Evrim Kuran, Destek Yayınları)
Telgraftan Tablete, Türkiye’de son yıllarda “Kuşak Araştırmacısı” denilince akla gelen ilk isimlerden biri olan Evrim Kuran tarafından kaleme alınmış bir araştırma kitabıdır. Gerek eğitimcilerin gerekse ebeveynlerin en büyük handikabı olan “Kuşak Çatışması” için ilaç niteliğinde olan bu kitap her neslin kendine ait özellikler taşıdığını ve bu farklılıkların aslında bir çıkmaz değil bir zenginlik olduğunu okuyucularına yalın bir dille anlatmaktadır. Kitapta her kuşak detaylı şekilde incelenmiş ve bir sonraki kuşak için bıraktığı sosyal miras yazarın kendi aile bireyleri ve anılarıyla somutlaştırılarak okuyucuya sunulmuştur. İletişimde önyargıdan hoşgörüye geçişte bir köprü görevi görebilecek bu kitabı tüm meslektaşlarımın okumasını öneriyorum.
