Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte, teknoloji kavramına olan yaklaşımın yıldan yıla değiştiği ve buna bağlı olarak öğretim teknolojileri kavramına olan bakış açısının da şekillendiği görülmektedir. Öğretim teknolojileri kavramı üzerine yapılan ilk tanımlamalarda, öğretim teknolojileri ortam veya araç olarak belirtilmektedir (Reiser, 2007). Ancak günümüzde öğretim teknolojileri; öğrenmeyi kolaylaştıran her türlü kaynak ve süreçlerin, analizi, tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması, yönetilmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili kuram ve uygulamaları ortaya koyan bir uzmanlık alanı olarak görülmektedir.
AECT (Association for Educational Communications and Technology), 1963 yılında öğretim teknolojilerini, görsel işitsel iletişimler olarak adlandırarak ilk resmi tanımlamayı yapmıştır. Bu tanımda, öğretim teknolojileri, öğrenme sürecinin kontrolündeki mesajların tasarlanması ve kullanılması olan bir eğitsel kuram ve uygulama branşı olarak belirtmektedir. Bu tanımın birçok açıdan eksik kalmasına rağmen; ürün yerine süreci, materyal ve makine kavramları yerine mesaj ve medya kavramlarını ön plana alması, öğrenme ve iletişim kuramlarının bazı unsurlarını barındırması bakımından önemli olduğu anlaşılmaktadır (Januszewski ve Persichitte, 2008).
AECT’nin 1972 yılındaki tanımı ise görsel işitsel iletişimler yerine ilk kez eğitim teknolojileri kavramını kullanması, geniş çaplı öğrenme kaynaklarına, bireyselleştirilmiş öğrenmeye ve sistem yaklaşımının kullanımına vurgu yapması bakımından önemlidir (Januszewski ve Persichitte, 2008). Çünkü 1963 yılında yapılan tanımda öğrenme kaynaklarına yer verilmediği görülmektedir.
Yapılan bu iki tanımdan sonra ilk kez 1977 yılındaki AECT tanımında, tasarım, geliştirme, kullanım, yönetim ve değerlendirme gibi kavramlar bir tanımda yer almıştır. Bununla birlikte tanımda, eğitim teknolojileri alanındaki karmaşık kavram ve fikirlerin sistematik analizine dikkat çekilmiş, bu kavram ve fikirlerin birbirleriyle nasıl ilişkili olduğu gösterilmiş; alan, kuram veya uzmanlık olarak eğitim teknolojilerinin aynı şey üzerine farklı düşünme yolları olduğu belirtilmiştir (Januszewski ve Persichitte, 2008). 1994 yılında ise 1977 yılındaki tanıma herhangi bir eklememe yapılmamış, yapılan tanım sadeleştirilerek daha anlaşılır hale getirilmiştir. Öğretim teknolojilerinin, öğrenme süreçleri ve kaynaklarının tasarımı, geliştirilmesi, kullanımı, yönetimi ve değerlendirmesi ile ilgili kuram ve uygulamalar olduğu ortaya konulmuştur (Seels ve Richey, 1994).
2006 yılında ise AECT eğitim teknolojilerini; uygun teknolojik süreçleri ve kaynakları, yaratarak, kullanarak ve yöneterek, öğrenmeyi kolaylaştıran ve performansı iyileştiren çalışma ve etik uygulama olarak tanımlamıştır (Reiser, 2007). Yapılan bu tanım önceki tanımların aksine öğrenmeyi kolaylaştırma ve performansı iyileştirme amacını taşıması ve etik uygulamalara değinmesi bakımından önemlidir. Ancak tasarım, geliştirme ve değerlendirme basamaklarının tanıma dahil edilmemesi, tanımı yetersiz kılmıştır.
Sonuç olarak öğretim teknolojilerinin eğitim alanında önemli bir yere sahip olduğu, geçmişten günümüze bu kavramla ilgili yapılmış bütün tanımlamalardan da anlaşılmaktadır. Öğretim amaçlı ortam ve sistematik öğretim tasarımının kullanımı; öğretim tasarımı ve teknolojilerinin tanımlanmasında kilit rol oynamaktadır. Bu nedenle, öğretim teknolojilerini; öğrenmeyi kolaylaştıran her türlü kaynak ve sürecin analizi, tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması, yönetilmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili kuram ve uygulamaları ortaya koyan bir uzmanlık alanı olarak tanımlamak daha doğru olacaktır.
KAYNAKÇA
Januszewski, A. ve Persichitte, K. A. (2008). A history of the AECT’s definitions of educational technology. In A. Januszewski& M. Molenda (Eds.), Educational technology (pp. 259-282). New York: Lawrence Erlbaum Associates.
Reiser, R. A. (2007). What field did you say you were in? Defining and naming our field. In Trends and issues in instructional design and technology (2nd ed.) (pp. 2-9). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, Inc.
Seels, B. B. ve Richey, R. C. (1994). Instructional technology: The definition and domains of the field. Washington DC: Association for Educational Communication and Technology
