Öğrenci denilince okul, eğitim-öğretim en çok da kitaplar, sınavlar, karneler ve diplomalar ilk akla gelen kelimelerdir. Ülkemizde eğitim sisteminin eğitim kademeleri okullar arası iki önemli geçiş sınavı bulunmaktadır. Birincisi 8. Sınıf sonunda LGS Liselere Geçiş Sisteminde yapılan merkezi sınav ikincisi de 12. Sınıf sonunda YKS Yüksek Öğretim Kurumlarına Geçiş TYT ve AYT sınavı bulunmaktadır. LGS sınavı iki kademe arasındaki bir sınav olduğundan öğrencinin tek seferde ve bir giriş hakkı bulunur. Sonucu ne olursa olsun yine bir üst öğrenim olana lise kademesini devam edilir. YKS sınavı ise oniki yıllık zorunlu eğitim sonundaki bir sınav olduğundan son sınıfı okurken girilebileceği gibi mezun olduktan sonra da her yıl istenildiği kadar sınırsız sınav giriş hakkı bulunmaktadır.
Her iki sınava da tüm öğrenciler ve aileleri en az bir yıl önceden hazırlanmaya başlamaktalar. Hazırlık çoğunlukla okulda açılan DYK destekleme ve yetiştirme kursuna, Özel Kişisel Gelişim Kursuna katılarak, özel küçük gruplar veya birebir ders takviyeleri alınarak veya kişisel olarak evde hazırlanılmaktadır. Özel kurslarda mutlaka bir rehber öğretmen tespit edilerek kişisel olarak haftalık, aylık ve yıllık çalışma planı yapılmaktadır. Okul kurslarında ve özel derslerde ise öğrencilere tavsiyeler ve kişisel çalışma metotları anlatılmaktadır. Öğrencinin tüm derslere çalışması esas olmakla birlikte önemli olan planlı ve metotlu yani sistemli çalışmaktadır. Aksi halde çok çalıştığı halde uzun zaman dilimini sonunda istenilen hedeflenen sonuçlar alınamayabilir.
Öğrencilik döneminin iki önemli sınavını ciddi bir problem olarak ele alarak ders, konu ve zaman ölçeğinde iyi planlamak başarı için ön şart kabul edilebilir. Uzun zamanda konuların tekrarı, soru/test çözme, zamana karşı yarışma ve performansını ölçerek sürekli artırmaya çalışmak gerekiyor. İyi öğrenilmeyen konuların ve doğru cevaplanamayan soruların tespit edilerek ek çalışmayla açıklar kapatılmalıdır.
Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Anadolu İmam Hatip Liselerinde temel İslam bilimleri yanında fen ve sosyal bilimler, uluslararası, yabancı diller, musiki, spor, geleneksel ve çağdaş görsel sanatlar, hafızlık, teknoloji proje ve programlarını başarıyla uygulamaya koymuştur. Bu çalışmaların AİHL öğrencilerine sosyal beceri, mekân-zaman ve kronolojiyi algılama becerisi, temel dini kaynakları tanıma ve kullanma becerisi, mesleki uygulama becerisi, problem çözme becerisi, kültürel farkındalık becerisi, iletişim becerisi, dini metinleri anlama ve yorumlama becerisi, değişim ve sürekliliği algılama, bireysel farkındalık becerisi, bilgi teknolojilerini kullanma becerisi, araştırma ve sorgulama becerisi olmak üzere özetle on parmağında oniki marifet kazandıracağı belirtilmiştir.
Daha önce birçok yeniliğe başarıyla attığı imza gibi bu konuda da önemli bir çalışmayı kitaplaştırarak Anadolu İmam Hatip Lisesi 11. Sınıf öğrencilerine göndererek hizmetine sunmuştur. Hedef 2022 Akademik Gelişim Projesi kapsamında özenle hazırlanmış üçyüzdört sahifelik bu rehber plan kitabı/defterinde giriş, hedef ve planlama, verimli ders çalışma stratejileri, sınav soru rehberliği YKS sınav sistemi, sınav soru rehberliği ve takip edilecek formlardan oluşan altı bölüm bulunmaktadır.
“İnsanlık için ancak çalıştığının karşılığı vardır. Necm Suresi – 39. Ayet”, önemli olan uzaklık değil, ilk adımı atabilmektir. Bu ilk adım da hedefini doğru belirleyerek plan yaparak çalışma stratejileri belirlemektir. Size bu çalışmayı daha iyi anlatabilmek için kendimi onbirinci sınıftaki bir genç öğrenci yerine koyup bu güzel kitap-defterle sınav maratonuna başlıyorum.
Hedefimi gerçekleştirmek için her gün adım atacağım. Günlük, haftalık ve aylık planladığım işleri hedefime uygun olarak planlama defterine yazacağım. Okurken bu hedefe ulaştığımı zihnimde canlandıracağım. Hedeflediğim planı gerçekleştirmek için büyük bir motivasyon yolculuğuna çıktığımın farkında olacağım. Bu yolda bazı çakıl taşları beni hayallerimden koparmaya çalışabileceğini; ama hiçbir engelin hayal ve umutlarımdan daha büyük olmayacağına ve bu çabalarımda yalnız olmadığıma kesinlikle inanacağım. Kendime söz veriyorum. Gibi güzel bir motivasyon bildirisiyle başlayan kitapta “Üzülme! Çünkü Allah bizimledir. Tevbe Suresi, 40. Ayet” gençlere moral ve maneviyat artırıcı ayetler de paylaşılmış.
Hedef kartında, daha yolun başında; hedefimdeki üniversite, bölüm, başarı sıralamam ve kaç net yapmam gerektiğini yazıyorum. Kendimi tanımak için başarılı olduğum alanlar, ilgi alanlarım, kişilik tipim, öğrenme stillerim, sevgi dilim, sağ-sol beyin kullanmam ve desteğe ihtiyacım olan alanları yazıyorum.
Hedefimi, kararlılık-ulaşılabilir-rotası belli-anlamlı-net bir şekilde ifade ediyorum. Huzurlu bir yaşam için bir gün içerisinde neleri yapıp-neleri yapmamam gerektiğini maddeler halinde yazıyorum. Onsekiz ay sürecek maraton öncesi bu hazırlığıma önce aylar bazında TYT-AYT net ortalamalarını yazacağım çizelgem var. İdealimdeki beni şimdiden nasıl gördüğümü, ne gibi özelliklerim olacağını, şu anki halimden farklarını yazıp idealimdeki bene ulaşmak için hangi alışkanlıklarımı değiştirmek gerektiğini yazıyorum.
Başarı çemberimi çizerken; okuma ve verimli çalışma alışkanlıklarım, kaygı-özgüven durumum, çalışma motivasyonum, duygu kontrolüm, zaman yönetimim, hedef belirleme gibi sekiz başlıkta birden ona kadar çemberimi rengârenk boyuyorum. Aynı şekilde bir de yaşam çemberi oluşturuyorum. Bu çembere de okula ilgi durumum, ailemle ve arkadaşlarımla ilişkilerim, sosyal ilişkilerim, sağlık durumum, kişisel memnuniyetim, hobilerim ve teknoloji kullanımımın renk çemberlerini oluşturuyorum. Benzer şekilde dersler için ayrı ayrı çemberler oluşturabilirim.
“Bilenler bilmeyenlere öğretsin. (Nasrettin Hoca), Bir dirhem ilim, bin okka edebe muhtaçtır. (Er-Razi), Bilim ve bilgi değeri anlaşılmış; güvenilir bir rehberdir. (Yusuf Has Hacib), Dostlarıyla uğraşanlar, düşmanlarıyla savaşamazlar. (Selahaddin Eyyubi), Toplum sevgi ile kaynaşır, adaletle yaşar, dürüst çalışmakla ayakta kalır. (Farabi), Matematik esas olarak sabır olayıdır. Belleyerek değil keşfederek anlamak gerekir. (Cahit Arf), İnsan, alışkanlıklarının çocuğudur. (İbn-i Haldun), Duvarda bir gedik açmaya bir taşın eskimesi yeter. (Arif Nihat Asya), İyi adamın kemikleri erir, adı kalır. (Kaşgarlı Mahmud), Herşey olabilir; İnsan, yitirmemişse. (Nuri Pakdil), Geçmişi bilmeyen, geleceğini de bilemez. (Şeyh Edebali), Bir yeri elde tutmak, o yeri fethetmekten daha zordur. (Osman Gazi), İnsan insanın kurdu değil umududur. (Sadettin Ökten), İnsan arabaya benzetildiğinde bilgisi, motoru; edebi ve ahlakı da direksiyonudur. (Sabahattin Zaim), Edep ehli ilimden hali olmaz, edepsiz ilim okuyan alim olmaz. (Yunus Emre), Cevizin kabuğunu karıp özüne inmeyen cevizin hepsini kabuk zanneder. (Gazzali), Tarih değil, hatalar tekerrür ediyor. (II.Abdulhamit), Umudumuz, acılarımızdan daha büyük olmalı. (Cahit Zarifoğlu), Bekayı hak tanıyan, sayı bir vazife bilir, çalış, çalış ki beka say olursa hak edilir. (Mehmet Akif Ersoy), Zamana verdiğiniz değer, başarı veya başarısızlığımızı belirler. (Malcolm X)” gibi atasözü ve kelam-ı kibarların anlamını düşünüyorum.
Klasik bir haftalık yaşam planı hazırlıyorum. Haftanın yedi günü yirmidört saat neler yapacağımı listeliyorum. Eşit ağırlık-sözel-sayısal bölüm öğrencileri için ayrı ayrı haftalık ders çalışma programlarını gözden geçiriyorum. Telefon, televizyon, internet, sosyal medya ve hedefi olmayan arkadaş gruplarından uzak duruyorum. Başarı üniversitesine giden en güvenli yol otoban/anayoldan hiç çıkmıyorum.
Yıllarca milyonlarca insan tarafından denenmiş doğruluğu herkesçe kabul edilen verimli ders çalışma teknikleri; amacım olmalı, planlı çalışmalıyım, tekrarlar yapmalıyım, çalışma ortamımı ve çalışma süremi düzenlemeliyim, bir sayısal sonra bir sözel ders çalışmalıyım, kendimi sürekli motivasyonda tutmalıyım. Yine etkili öğrenme stratejisi; (İSOAT) İzle, sor, oku, anlat ve tekrarla yöntemini ve etkili dinleme yöntemi olan (İFİKAN) ileriye bak, fikirleri sorgula, işaretleri gör, katıl, araştır ve not tut kurallarına uyuyorum.
Gereksiz yere beni meşgul eden “benim zaman hırsızlarımı” tespit ediyorum ve daire grafiğinde gösteriyorum. Ders çalışırken dikkat ve odaklanma için uzmanların önerilerini uyguluyorum. Etkili ders çalışma teknikleri; sevmediğim ders kısır döngüsünü, başarısız olduğum derslere daha çok çalışarak kırıyorum. Yapılacak işi tanımla, zamanlayıcıyı ayarla, zamanın bitene kadar çalış, beş dakika kısa bir mola ver, işine geri dön ve onbeş-otuz dakikalık bir mola daha vermekten ibaret olan “promodoro tekniğini” uyguluyorum. Verimimi engelleyen tuzakların farkındayım ve bu tuzaklara düşmüyorum. Başarmış arkadaşlarımın “tüyolarını” öğreniyorum.
Sınava hazırlık sürecini yönetebilmek için sınav, çalışma ve soru rehberliğini öğreniyorum. Sınav anı psikolojimi düzenleyebiliyorum. Test çözme tekniklerini öğreniyorum. Sınav öncesi ve sırasında neler yapmam gerektiği konusunda provalar yapıyorum. Beslenmeme özen gösteriyorum ve gerektiğinde vitamin desteği alıyorum. Hayat kalitemi yükseltecek ve bana kendimi iyi hissettirecek “ben mutluyum, ben güvendeyim, ben güzel bir günü hak ediyorum, ben güçlüyüm, kendimi ve insanlığı seviyorum, yapabileceklerimin farkındayım” gibi sihirli cümleleri arada bir tekrarlıyorum.
Sınavlarda çıkacak soru sayılarını, puan dağılımını ve zamanlarını biliyorum. Sayısal, eşit ağırlık, sözel ve dil puanı için hangi testlere girmek gerektiğini biliyorum. Bu testlerin de hangi konuları içerdiğini öğreniyorum. Son dört yılda sınavda hangi konulardan kaç soru çıktığına göz atıyorum. Anadolu İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin son üç yılda ilk binde yer alma ölçeğinde başarılarını üçe katladığını öğrendim. YKS – 2021 de zirveye çıkanlardan unutulmaz ilkelerini okudum. Soru öncülü, soru kökü, çeldiriciler ve kazanımlar başlığında hangi derse ve sorulara nasıl çalışacağımı öğreniyorum. Soru cevap şıklarında anahtar kelimeleri fark etme-yakalamayı öğreniyorum.
Azim, sabır, özgüven, cesaret karşısında korku, plansızlık, stres, kaygı ve ümitsizlik gibi duyguların şansı kalmayacağın, geçmişi unutup geleceğimi odaklanırsam gücün benim elimde olacağını öğreniyorum. Her ders için ayrı ayrı konu tekrarını, her hafta, iki-üç haftada bir ve ayrı bir gerçekleştirdikçe çizelgeye işliyorum. Hangi tarihte, hangi yayınevinin, hangi sınav türünde, kaç soruluk testi, doğru-yanlış sayımı ve değerlendirmemi yazacağım bir çizelgem de var. İş insanları gibi aylık bir takvim ve planım da hazır. Bu arada dinlenme ve molalarımda okuduğum kitapların adını ve yazarını okuma listem olarak çözdüğüm ve faydalandığım kaynak kitap listemi de oluşturuyorum.
Her hafta sonunda günlük toplam çalışma süremi, çözülen soru sayısını ve haftanın değerlendirmesini tabloya yazıyorum. Yaklaşık onsekiz ay sürecek sınav hazırlık maratonunda yararlanabileceğim faydalı web siteleri ve video kanallarını listeledim. Sınav yolcuğumda yalnız değilim. Benim hayallerimin farkında olan, hayallerimi gerçekleştirmeme yardımcı olacak öğretmenlerim, ailem ve sevdiklerim var. bu nedenle ben yoruldum acaba başaracak mıyım gibi olumsuz duygulara kapılmıyorum. Hiç korkmuyorum çalışırsam başaracağım.
Her ay bir başarı hikâyesi okuyup arkadaşlarımla paylaşıyorum. Başarı puzzle’mi oluşturan iyimserlik, çözüme odaklan, mazeret üretme, söylemek, duymak, içimdeki gücü keşfet, sorumluluk ve işbirliği gibi yapmam ve uzak durmam gerekenlerden artık haberdarım. Başkalarından bir şey beklemiyorum. Çözümün benim gayretle-azimle-sistemli çalışmama bağlı olduğunu biliyorum.
Şimdi size soruyorum geriye eksik bir şey kaldı mı? Herşey tamam gibi. Burada binbeşyüz kelimeyle özetlemeye çalıştığım özenle hazırlanmış ve kaliteli basılmış bu önemli kaynağın hedefi olan azimli öğrencilerin üniversite sınav hazırlığında büyük kolaylık sağlayacağına inanıyorum. Ayrıca iki yıla yakın süren bu planlı çalışmayla okul sonrası iş hayatının çalışma disipli için iyi bir ön hazırlık olarak gençlere faydalı olacağını düşünüyorum.
Başta fikrin sahibi ve emeği geçenlere teşekkür ediyorum. Öte yandan Din Öğretimi gibi diğer Ortaöğretim ve Mesleki Teknik Eğitim Genel Müdürlüklerinin de bu çalışmayı Anadolu lisesi ve Meslek Lisesi formatına uygun hazırlayabilir. Şimdilik sistem ve kurallar sınav odaklı eğitimi zorunlu kılıyor. Gönül istiyor ki herşey oniki yıllık okul süreci içinde belirlensin! Hayati iki sınav kaldırılsın. Ek derslere, zamana, zahmete ve ekonomik külfete gerek kalmasın. İnşallah o da olur.
Gençler! Şimdi de sıra sizde, sınav maratonu devam ediyor, yolunuz-bahtınız açık olsun, başarılar dilerim. Üniversiteniz ve bölümünüz hayırlı olsun.
Kaynak: Sınav Soru Rehberi; Planlama Defteri, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Hedef Üniversite-2022 Projesi, Ocak-2022, Ankara
