Uzaktan Eğitim Sürecinde Kariyer Planlama

2019 Aralık ayında Çin’in bildirmiş olduğu Koronavirüs (Covid-19) birkaç hafta içinde tüm dünyaya yayılarak toplumsal değişikliklere neden olmuştur. Bu değişikliklerden en çok etkilenen alanlar ise eğitim ve iş hayatı gelmektedir. Hastalığın görülmesinden üç ay gibi bir süre sonra ülkemizde ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim-öğretim faaliyetlerine ara verilmiş ilerleyen süreçte de uzaktan eğitim alternatifleri oluşturularak günümüze kadar kısmen yüz yüze ve büyük çoğunlukla uzaktan eğitim olarak devam etmektedir. Ayrıca Covid-19 iş hayatında da önemli değişikliklere neden olmuş, seyreltilmiş çalışma, evde çalışma gibi uygulamalarla bireylerin kariyer hayatında da değişikliklere gidilmiştir.

Öğrenciler uzaktan eğitimle birlikte kariyer planlamalarında değişikliklerin ortaya çıkacağı endişesi içinde olsalar da iş hayatında ortaya çıkan değişikliklerle yeni döneme ayak uydurarak kariyer planlamalarını bu doğrultuda yapmaları kaçınılmaz olarak görülmektedir. Öncelikle meslekler toplumda insanların günlük ihtiyaçlarını, gereksinimlerini sağlayabildikleri kendilerini önemli hissettikleri ortamlar sunarlar. Bireyin ömrünü geçirdiği bu uzun süreli iş yaşamına kariyer denilmektedir. Kişilerin iş yaşamını seçimleri ve bu iş hayatı boyunca kendi sorumlulukları ile kariyerleri biçimlenmektedir. İş yaşamı öncesi öğrencilerin kendi ilgi alanlarının belirlenmesi ile sevdikleri mesleklerin seçiminin sağlanması kariyer planlanmasında birinci adım olarak görülmektedir. Öğrencilerin okudukları bölümden mezun olduktan sonra iş/eğitim konusunda doğru karar verip, seçimlerinin istedikleri alan doğrultusunda olması için kariyer ile iş ayrımını çok iyi kurmaları gerektiğini belirtir.

Kariyer Planlama

Meslek hayatı birçok kişi için dönüm noktası olarak görülmektedir. Bireyler kariyerle ilgili aldıkları kararlar sonucunda eğitim, iş, özel hayatını şekillendirmektedirler. Kariyer kavramı belirli bir mesleğe sahip olana kadar değil planlama süreci ömür boyu süren bir süreç olması da gözden kaçmamalıdır. Çünkü kariyer kişinin meslek sahibi olup iş hayatına girmesi ile bu iş yaşamındaki hedeflerini de kapsaması gerekmektedir. Örneğin öğretmen olmak isteyen bir lise öğrencisi kendi ilgi alanına göre bir branş seçerek öğretmen olması, daha sonraki süreçte iş hayatına başladığında öğretmen olarak hedefinin sadece derse girmek olmadığının farkında olması öğretmen olarak kendini geliştirerek, öğrencilere fayda sağlayabilecek yeterliliğe sahip olması gerekmektedir. Bu bağlamda pandemi sürecinde de farklı uzaktan eğitim sistemlerinin kullanılması öğrencilerle birlikte öğretmenlerin yeterliliklerini de ortaya çıkarmıştır.

Kariyer planlamasının bireylere sağladığı yararlar ise,

• Bireylerin bir üst pozisyona geçmesinde imkân sağlar.
• Bireylerin ilgi, yetenek, hedef, değerleri ya da güçlü ve zayıf oldukları yönleri saptamasına yardımcı olur.
• Gelişimlerinin eksiksiz bir şekilde tamamlanmasında önemli rol oynar.
• Birtakım yeteneklerin kullanımı noktasında yol göstericidir.
• Tecrübe ve alınan eğitimler sayesinde örgütsel bir bütünlük sağlamada kolaylık sağlar

Uzaktan Eğitim

Uzaktan eğitim tarihine bakıldığında mektupla başlayan, radyo-tv yayınları ile devam etmiş, günümüzde internet üzerinden öğrencilerle eğiticiler anlık farklı ortamlarda buluşturan uygulamalarla devam etmektedir. Uzaktan eğitim, öğrenenlerin ve öğretenlerin birbirlerinden uzakta olduğu, herhangi bir yerde, zamanda veya yaşta herkes için eğitim fırsatları sunmaktadır. Mart 2020 itibari ile ülkemizde tüm eğitim öğretim faaliyetleri uzaktan eğitim olarak devam etmektedir. İlköğretim kademesinde eğitim-öğretim faaliyetleri ülkemizde EBA alt yapısı ile devam etmekte, üniversiteler ise hepsi bireysel olarak kendi uzaktan eğitim platformlarını oluşturmuş ya da var olan sistemleri geliştirerek faaliyetlerine devam etmektedir. Ülkemizle birlikte Coronavirüs (Covid-19) pandemisinin görüldüğü tüm ülkeler için en önemli öncelikli hedeflerden biri eğitimin kesintiye uğramadan devamını sağlamak olmuştur.

Uzaktan Eğitim Sürecinde Kariyer Planlama

“Büyüyünce ne olacaksın?”

sorusu, pek çok kişinin çocukluk yıllarında sıklıkla duyduğu bireyin mesleki seçimlerini ifade etmesine aracılık etmiş olan bir soru olarak zihinlere kazınmıştır. Küçük yaşlarda mevcut soruya farklı cevaplar veren çocuklar ilerleyen yaşlarda daha çok düşünmesi gereken bir soru olarak uzun yıllar kişinin bireysel gelişimi ile akıllarda soru işareti bırakmaktadır. Son yıllarda iş hayatında olan hızlı değişimler, işveren kurumların ve yöneticilerin performans ve beceri odaklı olması, yeniliklere uyum sağlayabilmenin ön plana çıkması ve günümüz pandemi süreci ile iş yaşamındaki beklenmedik değişiklikler ile bireyin kariyer planlaması süreci daha karmaşık hale gelmiştir. Öncelikle Türkiye’de üniversiteden mezun olan kişilerin önünde temelde üç farklı kariyer seçeneği bulunmaktadır. Bunlar;

• kamu kurumlarında çalışmak,
• özel sektörde çalışmak,
• kendi işini kurmaktır.

Bireylerin kariyer hedeflerinin yerine getirmesinde ki en önemli nokta kişilerin hazır bulunuşluluk düzeylerini yeterli duruma getirmek ve kariyer planlamasını zamanında, doğru yapılmasıdır. Covid-19 ile öğrenciler kariyer planlamalarını yeniden gözden geçirmek durumunda kalmışlardır. Ortaya çıkan yeni sistem ile birlikte kariyer planlamasında yeni dikkat edilecek noktalar ortaya çıkmıştır. Aslında rutinin insanın yaratıcılık potansiyeline ters  olduğunu bu doğrultuda pandeminin değişimin başlangıcı olduğunu ortaya çıkmıştır.

Kariyer Planlamasında 6 Altın Kural;

1. Kriterleri ortaya koyun

Bireylerin seçim yaparken dikkate almaları gereken hedeflerini sıralamak gerekirse, öncelikle bireyler ilgi duydukları alanı saptamakla işe başlanmalıdır. Doğru bir tespit için de kişinin kendisini iyi tanımasını gerekmektedir.

2. Meslekleri tanıyın

Bireylerin kendilerini tanımaları ile birlikte meslekleri tanımaları da diğer bir aşamayı oluşturmaktadır. Bireylerin, hangi mesleğin kendi kişilik yapılarına uygun olduğu konusunda etkin bir karar vermeleri gerekmektedir. Meslek seçiminde sadece ekonomik gelir düzeyinin tercih edilmesine dayalı olarak istenilmeyen alanın tercih edilmesi, bireylerin gelecekte yaptıkları işten doyum almamalarına yol açacaktır, yani yanlış bir kariyer seçimi ve başlangıcı daha ilk aşamadan problemlerle bireyin yaşamına girecektir.

3. Kendinizi iyi tanıyın

Kişinin kendisine uygun meslek seçmesinin önemi vurgularken, unutulmaması gereken husus, bireyin kendisini iyi tanıyabilmesi gerçeğidir. Kişi kendi artı ve eksilerini ortaya koyarak yeteneklerini ortaya koymalıdır. Birey, kişilik yapısı, ilgi alanları ve yeteneklerini de dikkate alarak bir mesleğe yönelimde bulunmalıdır.

4. Örnek al

Kişi kendi tercihine göre sektörden rol model bir bireyin iş hayatını, aile hayatını daha yakından tanıyarak ilerde o mesleği icra ettiği süreçte karşısına çıkabilecek tüm durumları görmesi sağlanması gerekmektedir.

5. Maddi duyarlılık

Öncelikle kişiler öğrencilik hayatında aile desteği ile eğitimine devam etmekte olup ilerleyen süreçte mesleklerinden elde ettikleri kazancı doğru kullanamamaktadırlar. Bu durumla karşılaşmamak için tasarruf yapmayı öğrenerek ilerleyen süreçte karşılaşılabilecek durumlara hazırlıklı olmayı öğrenmesi gerekmektedir.

6. Alternatifleriniz olsun

Meslek seçimi ile birlikte belirlenen kariyer hedefine uygun alternatif bir meslek belirlemekte fayda olacaktır. Farklı meslek alanını yine kendi ilgi alanımıza göre hobilerimizden ya da özel becerimizden oluşturabilinir.

Y ve Z kuşağından oluşan öğrenci katılımcıların iş hayatında esnek çalışma uzaktan çalışma süreçleri ve yüz yüze çalışma beraber yapılacağı karma çalışma yöntemi etkin olacağı öngörülmekle birlikte bu süreçte yeni iş kolları da ortaya çıkmıştır ve çıkacaktır. Yapılacak kariyer planlamasında 30 yıl sonrasını ön görerek uzun vadede yapılabilecek işler tercih edilmelidir. Bu süreçte öğrenciler karşılaşılan yeni dönemden yola çıkarak mesleklerine ek olarak ilgi alanlarını belirleyip birden fazla alanda uzmanlaşmasına gereksinim duyacaklardır.

Kaynakça

1. Aktaş, E., & Şahin, C. Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Sürecinde Yaşadıkları Kariyer.
2. Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124.
3. Ertuğ, C. A. N. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
4. Hazel, D. U. R. U., & GÜLTEKİN, F. Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kariyer Stresleri, Kariyer Uyum Yetenekleri ve Mentörlük Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 328-337.
5. Hazel, D. U. R. U., & GÜLTEKİN, F. Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kariyer Stresleri, Kariyer Uyum Yetenekleri ve Mentörlük Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 328-337.
6. İnce, E. Y., Kabul, A., & Diler, İ. (2020). Distance education in higher education in the COVID-19 pandemic process: A case of Isparta Applied Sciences University. Distance Education, 4(4).
7. Karaarslan, M. H., & Özbakır, L. (2017). Mühendislik öğrencilerinin kariyer tercihlerinin belirlenmesi. Dokuz Eylul Universitesi Sosyal Bilimer Enstitusu Dergisi, 19(1), 83.
8. Karada, E., & Yücel, C. Yeni Tip Koronavirüs Pandemisi Döneminde Üniversitelerde Uzaktan E¤ itim: Lisans Ö¤ rencileri Kapsam› nda Bir De¤ erlendirme Çal› flmas›.
9. KESKİN, M., & Derya, Ö. Z. E. R. (2020). COVID-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
10. Korkut Owen, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin kariyer gelişim ihtiyaçları.
11. Korkut, F. (2007). Psikolojik danışmanların mesleki rehberlik ve psikolojik danışmanlık ile ilgili düşünceleri ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(32), 187-197.
12. Tosun, Ü., & Güntaş, S. (2018). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER BEKLENTİLERİ İLE EMPATİ EĞİLİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: KKTC ÖRNEĞİ. European Journal of Managerial Research (EUJMR), 2(2), 23-38.
13. Uçkun, C. G., Üzüm, B., & Uçkun, Ö. S. (2018). ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KARİYER UYUMU ve İYİMSERLİĞİ ALGILARI. TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 10(40), 102.