Arkadaş İlişkileri
Günümüzde arkadaş ilişkileri ancak okullarda geliştirilebilmektedir. Gündelik yaşantılarda çocuklara sosyal ortamlar sağlamak eskisi gibi mümkün olmayabilir. Arkadaşlık, çocukların sosyalleşmesini sağladığı kadar kendini tanımasını da sağlayabilir. Bununla birlikte problem çözme, kendini ifade etme ve savunma becerilerini de geliştirir.
Sosyal bir aile olmanız ve çocuğunuzun bu doğal ihtiyacını karşılayabilmeniz dileğiyle…
Çocuğumu bir arkadaşı sürekli ısırıyor/vuruyor ne yapabilirim?
Çocuğunuzun bir arkadaşı tarafından şiddete maruz kalması hem çocuğunuz hem de sizin için zor bir durumdur. Böyle durumlarda problemi çözmeden önce sakin kalabilmeniz çok önemlidir. Isırma, vurma, itme gibi davranışlar küçük yaş gruplarında sıklıkla yaşanmaktadır. Okul öncesi dönemde çocukların kendilerini doğru bir şekilde ifade etme becerileri henüz gelişmektedir. Kendilerini engellenmiş hissettiklerinde tepkisel ve dürtüsel davranışlarda bulunabilirler. Her çocukta görülmese de okul öncesi dönemde karşılaşılan bir durumdur. Böyle bir problemi çözme aşamasında mutlaka okul ile işbirliği yapmalısınız. Okulda yaşanan bu problemi psikolog- öğretmen- yönetim işbirliği ile çözebilirsiniz. Okul ile görüşme yaparken; sınıf içi süreç hakkında bilgi alabilirsiniz. Çocuğun takibinin yapılıp yapılmadığını araştırabilirsiniz. Okuldaki rehberlik çalışmaları hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Unutmayın, bazı okulöncesi çocukları küçük yaş dönemlerinde rutin olmamak kaydıyla öfkelendiklerinde ya da bir problemi çözemediklerinde, en kolay yönteme başvurabilir. Aile olarak yapabilecekleriniz:
• Okul ile iletişim halinde olun ve gelişmeleri takip edin.
• Problemi aile ile değil okul ile çözmeye çalışın.
• Çocuğunuza “sen de ısır, vur, it!” gibi şiddet içerikli yönlendirmelerde asla bulunmayın
• Bu üzücü durumu evde gündem maddesi haline getirmemeye çalışın.
• Böyle durumlarda öğretmenine seslenmesi ve yanına gitmesi gibi yönlendirmelerde bulunun
• Öğretmeniyle yakın iletişim halinde olup süreci takip edin.
Kendini savunamıyor ne yapmalıyım?
Çocuklar küçük yaşlarda kendilerini savunmakta zorlanırlar. Çünkü belirli yaşa kadar anne babaları tarafından korunurlar. Kendini savunmayı ancak akranları arasına girip deneyim elde ettikten sonra öğrenebilirler. Okula başlamak, kendini savunma becerilerini de geliştirebilir. Evde kardeş ya da ağabey/abla varsa gözlemleme şansları olur ve model alarak öğrenebilirler.
Aileler çocuklarının kendilerini savunamadığını, okula başladıktan sonraki ifade ve yakınmalarından tespit ederler. Örneğin; çocukların “ Ece, hep oyuncağımı elimden çekiyor! Efe, bana hep bağırıyor! Ali, kağıdımı hep karalıyor!” gibi ifadeleri anne- babaları tedirgin edebiliyor. Anne- babalar “bizim çocuğumuz kendini savunamıyor” diye düşünebiliyor. Bu ifadeler bir-iki-üç olunca okula gelip araştırmak istiyorlar.
Kendini savunamayan çocuğunuz için neler yapabilirsiniz?
• Çocuğunuzun bir birey olduğunu unutmayın. Onun adına yaptığınız ya da çözdüğünüz her problem, becerilerinin gelişmesini engelleyebilir.
• Problem çözmesi gereken durumlarda onun çözmesi için fırsat tanıyın.
• Evde hakkını savunması için olanaklar yaratın. Çocuğunuz, karşı geldiğinde susturmadan kendini savunasına izin verin.
• Hayır deme özgürlüğü ve şansı tanıyın. Sürekli kendi isteklerinizi yaptırmaya çalışmayın.
• Korumacı bir tutumunuz varsa bunu fark edin. Çocuğunuzu korudukça onun kendini koruyamadığı gerçeği ile yüzleşin.
• Çocuğunuzun henüz anaokuluna yeni başladığını ve gelişim sürecinin henüz tamamlanmadığını unutmayın.
• Çocuklar birçok beceriyi adım adım öğrenirler. Çocuğunuzun bir anda büyümesini ve tüm becerileri kısa sürede kazanmasını beklemeyin.
Arkadaşlarına şiddet uyguluyor, ne yapabilirim?
Anaokulunda şiddet uygulayan bir çocuğunuz varsa her şeyi masaya yatırmak gerekebilir. Öncelikle çocuğunuzu bu davranışından dolayı suçlayıp siz de bu davranışı çocuğunuza uygulamayın. Nedenini araştırmaya çalışabilirsiniz. Çocuğunuz ne zamandır bu davranışı yapıyor? Okula başladıktan sonra mı başladı? Hayatında hiç şiddete maruz kaldı mı? Bu sadece fiziksel şiddet değil sözel şiddet de olabilir. Şiddet uygulayan bir çocuğun şiddete maruz kalmış ya da tanık olmuş olması ihtimali yüksektir.
Aileler neler yapmalı?
• Çocuğunuza sözel- duygusal- fiziksel şiddet uygulamayın.
• Bu davranışı yapmasının doğru olmadığını net ve kısa cümleler kurarak konuşun.
• Evde şiddet varsa çocuğun da uygulama ihtimali yüksektir. Unutmayın, çocuklar yaşadıklarını yansıtır.
• Çocuğunuzun evde huzurlu olup olmadığını anlamaya çalışın.
• Eşinizle ilişkilerinizin yolunda olup olmadığını fark edin.
• Çocuğunuzu tetikleyen şeyleri bulmaya çalışın.
• Evde iki ebeveynin de çocuğuyla ilgilenmesi etkili olacaktır.
• Çocuğunuzun oyunlarını ve izlediği filmleri takip edin.
• Evde şiddet içerikli oyunları varsa onları kaldırın.
• Konuyla ilgili eğitici hikaye kitapları araştırıp çocuğunuza okuyabilirsiniz. Onu öfkelendiren şeyleri konuşun. Konuşmak istemiyorsa resmini çizmesini isteyebilirsiniz
• Öfke kutusu yapabilirsiniz. Kendisini öfkelendiren resimleri içine atabilir.
• Şiddet uygulamadan önce davranışını durduracak bir kahraman yaratabilir. Bu kahramana bir isim verebilir.
Öfkelendiği zamanlarda kahramanını hatırlayabilir.
Şiddet uygulamasının nedenleri için okul psikoloğunuz varsa yardım alabilirsiniz. Derinlemesine incelendikten sonra ne yapacağınız ile ilgili size ve çocuğunuza özel öneriler verebilir ya da dışarıdan destek alınması ile ilgili yönlendirme yapabilir.
pdr.suleerk
pdr.suleerk@gmail.com
