TEKAY Programının Temel Felsefesi ve Genel Amaçları
Çok hızlı artan teknolojik gelişmeler, özelde iletişim-bilişim alanlarında değişimin itici gücünü oluşturmuştur. Bu değişim ulusal ve uluslararası alanda kuvvetli etkileşimler oluşturarak; ekonomik, politik, sosyal ve toplumsal tüm yaşam parametrelerini derinden ve artan hızla etkilemeye başlamıştır. Bazı yaklaşımlarda ifade edildiği gibi “teknoloji ve güç” ön plana çıkmaktadır. Yerel, bölgesel, ulusal ve küresel ölçekteki bu güç ve etkileşimler sadece teknolojik süreçler açısından değil, dini ve kültürel yapılar açısından da söz konusudur. Günümüzde teknoloji; savunma, tıp ve diğer birçok alanda olduğu gibi günlük hayatta yoğun olarak kullanılmaktadır. Fakat teknolojinin kontrolsüz kullanımı dini ve kültürel değerlerin yaşanmasında sorun oluşturmaktadır. Örneğin bazı teknoloji ürünlerinin; toplumun bütün din ve değer algılarını yok edecek şekilde ortaya çıkması, mazlum insanların daha fazla oluşmasına, kitlelerin çok daha kolay yönetilerek şerre yönlendirilmesine ve kendi öz değerlerinden kopmuş tek tip insan oluşmasına neden olmaktadır.
TEKAY öğretim programı, farklı alanlardaki bilim ve teknoloji ile ilgili süreçlerde yaşanan bu etkileşim ve değişimler dikkate alınarak oluşturulmuştur. Programın oluşturulmasında, geleceği oluşturacak; 21 yy yetkinlikleri, yapay zekâ, blok zincir teknolojisi, nesnelerin interneti, robotik-kodlama, endüstriyel üretim, havacılık ve uzay, nano teknoloji, veri madenciliği, enerji teknolojileri, ulusal yenilik (inovasyon) sistemleri, İslam bilim tarihi, finansal okuryazarlık, bilimsel etik gibi kavram ve konular bütüncül olarak dikkate alınmıştır. İlkokul, ortaokul ve lise eğitimlerinin her kademesi sarmal bir yaklaşımla tasarlanarak, alana ilişkin güncel gelişmeler ışığında üniteler ve kazanımlar oluşturulmuş, ihtiyaç duyulan yerlerde süreç içerisinde değişiklikler yapılmıştır. Hayatımızın her alanında yer alan bilgi ve teknolojilerinin millileştirilmesi ve günlük hayatla ilişkisine yönelik vurgu ortaya koyulmuştur.
TEKAY programı; yaparak, yaşayarak, karşılıklı etkileşim ile hayat karşılıkları üzerine odaklanmış, bilgiyi kullanarak üretmeye yönelik özgün bir programdır. İleri teknoloji üretecek nesillerin yetişmesi için tohum atılmakta ve bunların filizlenmesi için imkânlar oluşturulmaktadır.
TEKAY Öğretim Programıyla öğrencilerin;
- Teknolojiyle ilgili kavram, kuram ve araştırma yöntemlerini kullanarak araştırmalar yapması sonucunda hayat karşılığı olan projeler üretmesi,
- Teknoloji-İletişim-İnsan-Doğa ilişkisi çerçevesinde teknoloji becerileri kazanması,
- Teknolojiye ait temel unsurları gelecek perspektifinde sosyal, kültürel ve diğer değerler açısında ilişkilendirmesi,
- Teknolojik sistemlerin işleyiş ve değişimini kavraması,
- Yerel ölçekten başlayarak ülkesine ve dünyaya ait değerleri anlama ve bu değerlere sahip çıkma bilinci ile teknoloji geliştirmesi,
- Bilim ve yenilik kavramlarının işleyişine yönelik sorumluluk bilinci kazanması,
- Ülkesinin geleceği için yerli teknolojik ürünler üretmenin önemini kavraması,
- “Endüstri 4.0, 5.0, … ” bilinci geliştirmesi,
- Teknoloji, İslam ve Bilim Tarihi, Finansal Okuryazarlık etkileşiminin işleyişini anlamlandırması,
- Kalkınma süreçlerinde doğaya ve insanlığa uyumlu teknoloji geliştirmenin önemini kavraması,
- Teknolojiyi iyi okuma, yanlış kullanımından korunma ve önlem alma yollarına yönelik uygulamalar geliştirmesi,
- Bölgesel ve küresel düzeyde etkin olan kültürel, siyasi ve ekonomik yapılanmaların uluslararası ilişkilerdeki teknolojik çıkarlarının rolünü kavraması,
- Teknoloji üretme açısından yetersiz olan Türkiye’nin bölgesel ve küresel ilişkiler açısından jeopolitik riskleri kavrayarak ülkesinin teknoloji ve ulusal yenilik (inovasyon) sistemini geliştirmesi gerektiği bilincine varması amaçlanmaktadır.
TEKAY Yetkinlikleri
“Yetkinlik”; bilgi ve becerilerin bir çalışma veya öğrenme ortamında sorumluluk alarak ve/veya özerk çalışma göstererek kullanılması, öğrenme gereksinimlerinin belirlenmesi ve karşılanması, toplumsal ve etik meselelerin ve sorumlulukların dikkate alınması olarak tanımlanmıştır. Yetkinlik kazanımı ancak becerilerin elde edilmesiyle gerçekleşecektir. Bu beceriler şunlardır:
1. Bilgi Üretebilme Becerisi
Bilgi üretebilme becerisi; merak, sorgulama ve keşfetme faaliyetlerinde bulunabilme, bilgi ve diğer kaynaklara ulaşabilmek için etkili araştırma yaklaşımlarını planlama ve kullanabilme, bilgi, medya, veri veya diğer kaynakların doğruluğunu güvenirliğini ve uygunluğunu değerlendirebilme, hayata dair problemleri keşfederek çözümleri için bilgi üretebilme ile ilgilidir. Okul ve çevre şartlarının imkânları dâhilinde alan çalışması projelerle desteklenmelidir.
2. Düşünme ve Problem Çözme Becerisi
Düşünme ve problem çözme becerisi; sorunları anlayıp analiz edebilme, problemlerin çözümü için çoklu stratejiler geliştirip uygulayabilme, planlama yapıp proje yürütebilme ve etkili bir zaman yönetimi yapabilme, çözüm üretmede algoritma/mantık/nedensellik/karşılaştırma gibi düşünme yöntemlerini kullanabilme, veri toplama, analiz etme ve veri grupları oluşturarak, çoklu karar mekanizması oluşturarak çözümler üretebilme ile ilgilidir.
3. Tasarım ve Yenilik Geliştirme Becerisi
Tasarım ve yenilik geliştirme becerisi; orijinal fikirler geliştirebilme, uygulayabilme, paylaşabilme, yeni fikirlere açık ve duyarlı olabilme, hayal gücünü özgürce kullanarak yeni fikirler üretebilme ve bilinçli bir tasarım süreci oluşturabilme, döngüsel bir tasarım sürecinin parçası olarak dijital araçları seçebilme, prototipler geliştirebilme ve test edebilme, tasarım ve yenilikler doğrultusunda programlama dillerini kullanabilme ile ilgilidir. Doğadan esinlenerek dijital ve dijital olmayan ortamlarda tasarım çalışmaları yapılmalı ve projeler için özgün tasarımlar gerçekleştirilerek desteklenmelidir.
4. Teknoloji Kullanma Becerisi
Teknoloji kullanma becerisi; teknoloji ile ilgili etik, kültürel ve toplumsal konuları anlayabilme, teknoloji ürünlerini sorumlu kullanabilme ve hayat boyu öğrenmeyi destekleyen tutumlar geliştirebilme, teknolojik yenilikleri ve yeni bilgi kaynaklarını doğru bir biçimde seçebilme ve değerlendirebilme, problem çözme ve yöntemlerin geliştirilebilmesinde uygun teknoloji seçebilme, fikri mülkiyet yeterliliklerini yerine getirebilme, kişisel verilerin dijital gizlilik ve güvenlik içinde yönetilebilme ile ilgilidir.
5. Öz Yönetim
Öz yönetim becerisi; beceri ve yetkinlikler doğrultusunda kişisel hedefler belirleyebilme, davranışlarını kontrol edip yönlendirebilme, iş adımlarını etkili zaman yönetimi ile yürütebilme, bir işe başlamadan farklı ve olası sonuçları düşünme ve alternatif eylemler oluşturabilme, bir işin devamlılığı ve sürdürülebilirliği konusunda sebat gösterebilme, kişiler arası etkili çalışma ve koordinasyon gerçekleştirebilme ile ilgilidir.
