Hayatımızın İçindeki Tehlike: Dijital Oyunlar

Hayatta kalma oyunları, kaçış oyunları, korku oyunları, kraliyet savaş oyunları ve çok daha fazlası…

Bunlar, günümüz çocuklarının oynadıkları dijital oyunların başında gelmektedir. Bu tarz oyunlar, genellikle bir mekâna bırakıldığınız ve o yerde son hayatta kalan kişi olmaya çalıştığınız oyunlardır. Hayatta kalma güdümüze odaklandığı ve hep sona kalma isteğimizi arttırdığı için bağımlılık yaratırlar. Bu tarz oyunların en büyük tehlikelerinden biri budur.

Peki, bu nasıl mümkün olabilir?

Piyasaya sürülen bütün oyunlar, biz oyun içinde daha fazla zaman geçirelim, daha fazla oynayalım diye tasarlanmaktadır. Ancak bu oyunlar sürekli oynanmaz, oyunun bir süresi vardır. Belli bir süre sonunda gerekli puanı / altını vb. toplarsanız bir üst seviyeye çıkabilirsiniz. Ancak oyun ilk seferde tamamlanmamak üzere tasarlanmıştır. Bu sebeple her seferinde daha iyisini yapmak için hırslanır, oyunu oynamaya devam edersiniz. Belli bir süre oynayabildiğiniz ve diğerleri bitirene kadar beklemek zorunda olduğunuz oyunlar da bulunmaktadır. Dolayısıyla oyuncularda “Bu kadar bekledik, iyi oynayalım da daha uzun süre oyunda kalalım.” mantığı gelişmeye başlar ve daha odaklı oynamaya çalışırlar. Tüm algoritma, oyuncuları daha çok oyun içerisinde tutmak üzerine kuruludur. Güncel oyunlarda oyun, oyuncu performansına göre yapay zeka tarafından adapte edilir. Oyuncu performansı yüksekse süreyi kısa tutalım ki çabalasın ve keyif alsın, amatörse süreyi uzun tutalım ki kaçmasın diye düşünerek oyunu güncellemektedir.

Çocuklar için bir diğer tehlike oyunların içinde çeşitli davranış pratikleri yapılıyor olmasıdır. Çocuklar bu tarz oyunlarda bir şeylerin pratiğini yaparlar. Birini öldürmenin, hırsızlığın ya da bir yerlerden kaçmanın pratiği görece “güvenli alanda” yapılır. Bu elbette çocuklarımız kesin katil olacak ya da hırsızlık yapacak demek değildir. Ancak sürekli bu uyaranlara maruz kaldığında çocukların düşünce şekli değişmekte, zihin sürekli bu konular üzerinde çalışmaya başlamakta ve buna odaklanmaktadır. Bu sebeple gerçek hayatta kurulan oyunlar, iletişimler de bu yönde şekillenmektedir. Diğer taraftan yapılan araştırmalar gösteriyor ki çocuklar katil olmasalar bile zaman içerisinde şiddete olan duyarlılıkları azalmakta ve bu durum gerçek hayatta normal karşılanmaya başlanmaktadır.

Peki, ne yapmalı?

Aileler, eğitimciler, uzmanlar… Tüm birimler, oyunların çocukların gelişimi üzerinde olumsuz etki yarattığı ve çocukların bu oyunlardan korunması gerektiği konusunda hemfikir. Ancak bunun nasıl yapılacağı konusunda kafalar karışık. Çünkü karşımızda ne olduğunu bilmiyoruz. Aileler ve eğitimciler başta olmak üzere tüm birimler dijital oyun dünyasına uzak. Problemin ne olduğunu fark etmediğimiz sürece bunu çözmemiz neredeyse imkansız. Çözüm yolumuz daha çok okumaktan, daha çok araştırmaktan ve daha çok bilmekten geçiyor.

Öncelikli olarak çocukların hangi oyunları oynayabilecekleri hakkında bilgi sahibi olmalı ve yaşlarına uygun oyunlar oynamaları sağlanmalıdır. Oyunların üzerinde bulunan etiketler oyunların hangi yaş grubu çocuklar için uygun olduğunu belirtmektedir. Bu konuda eğitimciler ve aileler duyarlı olmalı ve bilinçlendirme çalışmalarına katılmalıdır.

Dijital göçmen olan bizlerin, dijital yerlileri bu sürecin olumsuz etkilerinden korumaya çalışması oldukça güç. Bu sebeple neyle karşı karşıya olduğumuzu iyi bilmekten, uzak durmak yerine daha da çok içine girmekten ve süreci tanımaktan başka bir çözüm ne yazık ki bizi kurtarmayacak.

Kaynakça

Kocatürk, M. (2019). Dijital Çocukluk ve Dijital Ebeveynler – Dijital Nesillerin Teknoloji Bağımlılığı. Nobel Akademi Yayıncılık, İstanbul.

Samur, Y. (2020). 1 Yeni bildiriminiz var. Nemesis Yayıncılık, İstanbul.