Çocuklar ve teknoloji kullanımı ebeveynler için günümüzde önemli konudur. Ebeveynlerin çoğu size ekran süresinin sınırlı olması gerektiğini bildiklerini söyler, ancak evde biraz sessizlik sağlamak adına televizyonu birkaç saat açmanın cazibesi genellikle çok fazladır.
Diğer yandan ekran süresinin ne kadar fazla olduğu ve teknolojinin çocuklar üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri hakkında ezici, çelişkili ve açıkçası biraz kafa karıştırıcı pek çok görüş var!
Bu durum, aşağıdakiler örneklerini sunacağımız, çocukluk çağı teknoloji kullanımıyla ilgili bazı sorulara cevap bulmayı gerektiriyor:
Soru 1 : Çocukların teknolojiyi kullanmalarının bazı olumlu etkileri nelerdir?
Soru 2 : Teknoloji çocuğun gelişimini nasıl etkiler?
Soru 3 : Teknoloji çocukların sosyal becerilerini etkiler mi?
Soru 4 : Çocuğumun teknolojiyi uygun şekilde kullandığından nasıl emin olabilirim?
Şimdi bu soruları elimizden geldiğince cevaplamaya çalışalım ;
Soru 1 : Çocukların teknolojiyi kullanmalarının bazı olumlu etkileri nelerdir?
Öncelikle iyi haber: Çocuklarınız tabletinizi kullanmayı gerçekten seviyorsa bu bir felaket değildir. Aslında, çocukluk çağı teknoloji kullanımının birçok olumlu sonucu olabilir.
- Gelişmiş öğrenme
Eğitici uygulamalar, çevrimiçi kaynaklar ve eğitici televizyon programlarının tümü, çocukların en sevdikleri konuları öğrenmelerine yardımcı olabilir. Ağaç türlerine takıntılı bir çocuğunuz mu var? Ağaç türleriyle ilgili bir uygulama indirin, çocuklarla uygun bir belgesel izleyin veya onları farklı ağaç türlerini araştırmaya teşvik edin.
Ayrıca, içinde bulunduğumuz dönemde birçok öğretmen sınıfta öğrencilerin katılımını sağlamak, motive etmek ve öğrenmeyi kişiselleştirmek için eğitim teknolojisini kullandığını söyleyebiliriz.
Bu konuda çocuğunuzun öğretmeniyle iletişim kurun ve eğlenceli, eğitici bir ekran deneyimi için sınıfta kullandığı programlardan herhangi birini evde de kullanılır hale getirebilirsiniz.
- Yaratıcılık ve işbirliği
Yaratıcı oyun, her kültürde çocukluğun önemli bir parçasıdır. Teknoloji sayesinde çocuklar yeni beceriler öğrenebilir ve daha önceki dönemlerinden farklı olarak imkansız olan ürünler tasarlayabilirler.
Çocuklar teknolojiyi kullanarak videoları canlandırabilirler, hikaye yazıp paylaşabilirler, kısa filmler çekip düzenleyebilirler, şarkılar oluşturup kaydedebilirler, dünyanın en ünlü müzelerini sanal olarak gezebilirler.
Çocuklar, öğrenmek ve bilgi paylaşmak, yarattıklarını sergilemek ve arkadaşlıklar kurmak için dünyanın faklı köşelerindeki akran topluluklarıyla etkileşim kurabilirler.
3.21. yüzyıl becerilerini geliştirmek
Çocuklar her zamankinden daha fazla bilgiye erişebiliyorlar ve teknolojiyi öğrenmek, çalışmak ve oynamak için nasıl kullanacaklarına dair doğuştan gelen bir anlayışla büyüyorlar.
Dijital yerli terimini kesinlikle duymuşsunuzdur ve iyi bir sebeple çocuklar ve teknoloji birlikte büyüyorlar. Çocuklar sınıflarında, evlerinde ve çevrelerindeki dünyada teknolojiyle karşılaşıyorlar.
Günümüzde ve gelecekte pek çok şirketin aktif olarak teknik becerilere sahip adaylar araması ve bazı durumlarda açıkça teknoloji ile çalışmayan işler için bile bu adaylara ihtiyaç duyması şaşırtıcı bir durum olmayacaktır.
Doğru rehberlik ve öğretimle, küçük çocuklar bile teknolojiyi okuldan sonraki yaşamı destekleyecek şekilde kullanmayı öğrenebilirler. Çocuklar, bilgi oluşturma oyunları, programlama ve teknik araçlarla aktif olarak ilgilendiklerinde teknolojinin ileriki yaşamlarında verimli bir şekilde kullanmayı öğrenmiş olacaklardır.
Soru 2 : Teknoloji çocuk gelişimini etkiler mi ?
Teknolojinin çocuk gelişimi üzerinde etkisi olduğu inkar edilemez. Pasif teknoloji kullanımı veya aşırı kullanımın zararlı yan etkileri olabilir. Ancak teknolojiyi uygun şekilde kullanan çocuklar için kanıtlanmış faydaları da vardır.
Çocukların beyinleri yumuşacık, esnek ve sürekli gelişiyor. Beynimizin %90’ının beş yaşından önce geliştiğini gösteren bir çok çalışma vardır. Bu nedenle birçok ebeveyn ve uzmanın birleştiği nokta teknolojiyi doğru kullanımını öğretmeye küçük yaşlardan itibaren öğretilmeye başlanması gerektiğidir.
Teknolojinin çocuk gelişimini etkilediği olumlu ve olumsuz yollardan bazıları şunlardır :
- Artan el-göz koordinasyonu
Çocuklar ve teknoloji birbirleri için yaratılmış gibi görünüyor. Yeni yürümeye başlayan çocukların sezgisel olarak ekrana dokunduğunu ve yetişkin bir teknoloji kullanıcısının rahatlığıyla yaşa uygun bir öğrenme uygulaması oynadığını gördük.
“Çocuğun tabletlerden, akıllı telefonlardan ve diğer dokunmatik ekranlı cihazlardan alabileceği olası yanıtların çeşitliliği, sıklığı ve karmaşıklığı, geleneksel bir fiziksel oyuncağın sağlayabileceği her şeyin çok ötesindedir ve yüksek düzeyde bilişsel aktivite üretebilir.”
Bu, yaşa uygun uygulamaların bebeklere ince motor işlevlerini nasıl düşüneceklerini ve kontrol edeceklerini öğretebileceği anlamına gelir.
Çeşitli araştırmalar, video oyunlarının,çocuklar ve gençlerin aktif video oyunları oynadığında motor kontrol, görsel işleme ve dikkat becerilerini geliştirdiğini bulmuştur. Video oyunları aynı zamanda çocukların ve gençlerin uzaysal beceriler, çalışan bellek ve yeni görevler öğrenme ve tamamlama yeteneklerini de geliştirebilir.
- Azalan zaman yönetimi becerileri
Teknoloji bir zaman zaafıdır. Birçoğumuz çocuk genç veya yetişkinler olarak, çevremizdeki dünyadan habersiz, sosyal medya beslemelerimizde gezinmek adına anlamlandıramadığımız zamanları harcıyoruz.
Yetişkin olarak bizler teknoloji kullanımlarımızı kontrol etmekte zorlanıyorsak, çocukların teknoloji kullanımını bizim yapıcı müdahalelerimiz olmadan kontrol edebilmeleri daha da zor bir durumdur. Teknoloji doğası gereği bağımlılık yapar ve çocukların yatmak için televizyonu kapatmadan önce “sadece beş dakika daha” diyerek mızmızlanması bu duruma güzel bir örnektir.
Teknoloji, zaman algımızı ortadan kaldırmak ve bizi ekran karşısında daha fazla zaman geçirmeye teşvik etmek için tasarlanmıştır. Telefonlarımız sürekli olarak bildirimler, yeni içerikler ve kaçırılmayacak kadar iyi reklamlarla bizi rahatsız etmeye devam ediyor. Bu zaman yönetimi becerileri eksikliği, yatma zamanı, ev ödevi veya aile zamanı gibi yaşamın diğer alanlarına da sızabilir.
- İyileştirilmiş öğrenme sonuçları
Eğitici oyunlar , televizyon ve uygulamaların tümü, özellikle küçük çocuklar için öğrenme sonuçlarını artırma potansiyeline sahiptir.
Okul öncesi yaş grubundaki çocuklarda teknolojinin okuma yazma uygulamaları üzerindeki etkisini araştıran bir çalışmada, iPad üzerinde okuma yazma uygulamalarını kullanımının, alfabe bilgisi, sözcükleri kavrama ve ad-yazma çalışmaları vb. alanlarda öğrenmelerini anlamlı bir şekilde geliştirdiği saptanmıştır.
Ebeveynlerin eğitime katılımı öğrenci başarısında önemli bir faktör olduğundan, sınıf öğreniminde ebeveynleri içeren teknoloji kullanımı öğrenci başarısını arttıran bir faktör olacaktır.
- Hareketsiz yaşam tarzı
Gayet ortada olan bir başka olumsuz durum da teknolojinin her ne kadar etkileşimli uygulamalara fırsat tanısa da çocukları tam olarak aktif kalmaya teşvik edememesidir. Çok fazla ekran başında geçirilen süre, aşırı kilo alma, görme ve duruş bozukluğu gibi bir dizi istenmeyen fiziksel sonuçlar doğurur.
Yalnızca yatmadan önce çocuklarınızı yormak için olsa bile, ekran başında kalma süresi sınırları belirleme ve yaratıcı, aktif oyunu teşvik etme konusunda bilinçli olmak onların sağlığı açısından son derece önemlidir.
Soru 3 : Teknoloji çocukların sosyal becerilerini etkiler mi?
Teknolojinin çocukların sosyal medya ve görüntülü sohbet uygulamalarıyla arkadaşlarıyla bağlantı kurabilmelerine, sosyal becerilerini geliştirmelerine ve ilişkileri sürdürmelerine yardımcı olduğu söylenebilir.
Giderek küreselleşen bir toplumda teknoloji, çocukları dünyanın dört bir yanındaki arkadaşları ve aile üyeleriyle bağlayabilir. Skype, FaceTime, Facebook, Messenger, Google, WhatsApp vb. hepsi aileleri ve arkadaşları bağlı tutabilir.
5 yaşındaki oğlunuzun bir başka şehirdeki anneannesi ve dedesiyle görüşmesini istiyor fakat otobüse binmek istemiyor musunuz? Oturma odanızın rahatlığında birlikte istedikleri zaman hoş ve keyifli bir şekilde sohbet edebilirler.
Dijital portfolyolar ve öğretmen-ebeveyn iletişim araçları, çocuğunuzun ne öğrendiğini anlamanıza ve bunu evde pekiştirmenize yardımcı olabilir.
Soru 4 : Çocuğumun teknolojiyi uygun şekilde kullandığından nasıl emin olabilirim ?
Bu soru başlığı altında çocuğunuzun teknoloji kullanımını izlemek ve bu durumdan emin olabilmek adına önemli bazı noktaları belirtmek istiyorum.
- Ekran süresini aktif tutun
Çocukları ve teknolojiyi etkili bir şekilde birleştirmek, aktif katılım gerektirir; bu nedenle, çocuğunuza belirli becerilerin gelişimini teşvik eden eğitim odaklı programlar veya uygulamalar göstermeyi deneyin.
Çocuklara ve teknolojiye ilişkin ekran başında geçirilen zaman çocuklar etkileşim fırsatı bulduklarında ve ebeveynler öğrenmeyi çocuklarının gerçek yaşam deneyimlerine genişletmek için inisiyatif aldıklarında, çocuklar için bir öğrenme zamanı olabilir.
Örneğin ailece tatile gitmek istiyorsunuz, çocuklarınızı gideceğiniz yeri araştırmaya ve sizinle yapmak isteyecekleri eğlenceli aktiviteler düşünmeye teşvik edebilirsiniz. Ya da çocuklarınızın sevdikleri bir karakterin resmini bir çizim programını kullanarak çizmelerini, ilgilerini çeken bir konu hakkında bir video uygulamasıyla kısa film ya da animasyonlar tasarlamalarını sağlayabilirsiniz.
Biraz hayal gücü ve yaratıcılıkla, çocuklarınızın teknolojiyi kullanarak aktif olarak keşfedebileceklerinin sınırı yoktur.
- Sevecekleri eğlenceli eğitici web 2.0 araçları sunun
Wakelet, Kahoot, Canva gibi çocukları en çok ilgilendikleri konular hakkında bilgi edinmek için heyecanlandıran ilgi çekici web araçları hakkında biraz araştırma yapın!
Wakelet herhangi bir konu hakkında çocukların eğlenerek öğrenmesini aynı zamanda çocuklarınızın kendi öğrenme oyunlarını tasarlamalarını sağlayan ve ekran zamanını aktif tutan bir oyundur.
Kahoot uygulaması bilgisayar, tablet ve mobil cihazlarda çalışabilen çocuklarınızın derslerini ve öğrendiklerini değerlendirme aşamasını yarışma havasında geçirmenizi sağlayan çok bir güzel uygulamadır. Kahoot sisteminde hazırladığınız soruları bilgisayarınıza yansıttıktan sonra verdiğiniz şifre ile çocuklarınız kendi cihazlarıyla sisteme bağlanıp üçgen, kare, çokgen veya daire seçeneklerinden birini seçer. Çocuklarınızın soruları cevapladığı süre ve doğru oranına göre puan verir ve verdiği puanlara göre bunu aile içi bir bilgi yarışmasına da dönüştürebilirsiniz.
Canva web 2.0 aracını kullanarak çocuklarınızla sisteme kayıtlı hazır şablonları, arka planları, küçük resimleri ve efektleri kullanarak veya kendi fotoğraflarınızı ekleyerek etkili tasarımlar, afişler, davetiyeler, sosyal medya görselleri vs. hazırlayabilirsiniz.
- Pasif ekran süresini sınırlayın
Ebeveynler, özellikle teknoloji kullanan küçük çocuklar için, çocuklarının pasif ekran süresini sınırlamayı düşünmelidir.
Ailenizdeki herkes için kabul edilebilir teknoloji kullanımını açıkça belirten bir aile medya kullanım planı oluşturun. Bu planı hazırlarken günlük teknoloji kullanımı için temel kuralları net bir şekilde belirlemek için çocuklarınızla birlikte çalışın.
Arka planda televizyonu kapalı tutun. Gerekirse ekran süresi veya internet kullanımı için sınırlar belirleyin. Uyku odası veya salon vb. teknoloji içermeyen alanlar oluşturun
Her ailenin dünyası kendine özeldir ve bir başkası için işe yarayan şey sizin ailenizde işlemeyebilir. Çocuklarınızla birlikte oturun ve ne tür faaliyetlere öncelik vermek istediğinizi konuşun ve ölçülü teknoloji kullanımının önemini anlamalarına yardımcı olun.
- Çocuklarınızla birlikte izleyin
TV seyrederken, eğitici veya video oyunları oynarken çocuklarınızla etkileşim kurun. Çocukluk çağı teknolojisi kullanımının olumlu etkilerini artırmak için teknolojik cihazlarını nasıl kullanmaları gerektiği hakkında onlarla konuşun.
Çocukların medya kullanımıyla ilgili yapılan araştırmalar, ebeveynler veya erken eğitimciler çocukları izleyip onlarla etkileşime girdiklerinde çocukların içerikten daha fazla şey öğrendiğini ve onları hem izledikleri sırada hem de sonrasında izledikleri şeyle gerçek dünya arasında bağlantı kurmaya teşvik ettiğini göstermektedir.
- Güvenlik konuşmasını yapın
“Yabancılarla konuşma”, bugün de anne babanızın bizlere çocukken öğrettiği zamanki kadar önemli bir konu. Günümüzde çocukların güvenlik konusunda endişelenecekleri başka bir ortam var. Çocuklarınızla birlikte oturun ve onlara kişisel bilgilerini gizli tutmalarını, çevrimiçi reklamcılık ve haber vb. konularda seçici ve eleştirel olmalarını, uygulama içi satın alma potansiyeline dikkat etmelerini, tanımadıkları çevrimiçi kullanıcılarla etkileşim kurarken güvende kalmalarını, endişe ve korku duydukları her durumda rahatlıkla sizlerle konuşabileceklerini hatırlatın.
Böylece çocuklarınızın korkutmak için değil, onları güvende ve farkında tutmak için mahremiyetin değerini ve internetin potansiyel tehlikelerini anlamalarına destek olabilirsiniz.
- Rol model olun
Sürekli telefonunuzda veya cihazınızdaysanız ve çevrenizdeki dünyayı görmezden geliyorsanız, neden çocuklarınızın farklı davranmasını bekleyesiniz?
Çocuğunuza, konuşmalar sırasında telefonunuzu bir kenara koymanın ve tam olarak bulundukları anı birlikte paylaşmanın değerini gösterin. Çocukları parka götürün, birlikte kutu oyunları oynayın veya aktif ve yaratıcı oyunu teşvik etmek için kendi sağlıklı alışkanlıklarınıza sahip olun.
Eğer siz doğru ve gerekli rol modelini oluşturamazsanız çocuklarınızın ekran medyasını kullandıkları ortam ve maruz kaldıkları içeriğin onların gelişimini olumsuz yönde daha fazla etkileyeceği gerçeğini aklınızdan hiç çıkarmayın.
Mükemmel olmanız gerekmiyor, ancak aktif olarak çocuklarınız için iyi davranışları modellemek onları teknolojinin zararlı etkilerinden korumak adına atacağınız en önemli adımdır.
Teknoloji kesinlikle çocuğunuzun yaşamını, sağlığını ve gelişimini etkiliyor. Neyse ki, her zaman olumsuz bir etki değil!
Evinizde çocukların ve teknolojinin nasıl etkileşime girdiğine dikkat edin ve sağlıklı, yaşam boyu sürecek alışkanlıklar geliştirmek için çocuklarınızla etkileşim kurun. Teknolojik açıdan bilgili olmanın bir ödül değil, bir gereklilik olduğu bir gelecek için daha donanımlı olmalarına katkıda bulunun.
Risklerin farkında olmanız ve bunlardan kaçınmak için adımlar atmanız gerekirken, çocuklarınıza teknolojiyi olumlu bir şekilde kullanmayı öğretmek, hayatlarının geri kalanını olumlu yönde etkileyecektir.
