Değerli okurlar, bu yazıda ülkemizin değerli Tarih hocalarından, akademisyenlerinden ve elbette entelektüellerinden İlber ORTAYLI hocamızın hayata dair önerilerini sizlere aktarmaya gayret edeceğim. Sayın Yenal Bilgici’nin İlber Ortaylı hocamız ile yaptığı söyleşi olan “Bir Ömür Nasıl Yaşanır” isimli kitabı referans alarak analizlerimi sizlerle paylaşacağım.
Sayın Ortaylı “herkes kendi talihinin mimarıdır ”diyerek çalışmanın gayretin önemine dikkat çekiyor. Yine bu doğrultuda “hayat derbederlik ve tembellik için çok uzun; fakat hırsla, yağma ve haydutluk yapmaya değmeyecek kadar kısadır ”sözü ile hayatın boş geçecek bir saniyesinin bile olmadığını dile getirmektedir. Bu minvaldeki hayat cümlesi ise zihinlere nakşedilmeli “hayat duygularla çalışılacak ve resmedilecek bir kompozisyon, aynı zamanda mantıkla yazılacak bir rapor gibidir.” Sözüyle insan hayatında duygu ile mantığın alması gereken rolü veciz bir şekilde anlatmaktadır.
Sayın Ortaylı hayatı temel olarak dörde ayırıyor”12-25 arası,25-40 arası,40-55 arası ve 55 sonrası ”İyi bir yaşam için bu hayat evrelerinde önceliklerimizin olması bu öncelikleri yerine getirebilirsek yani doğru değerlendirebilirsek verimli, güzel bir ömür için bu ömür evreleri birer anahtardır demektedir. Bu hayat dönemleriyle ilgili olarak kitapta daha geniş bilgiler mevcuttur. Ancak bu dönemleri hocamız anlatırken bana göre en etkili cümlesi “kimsenin sizi bulmasını beklemeyin, nitelikli insanları siz arayın! Özellikle genç yaşlarda kariyerin ve hayatın başlangıç yılları için kulağa küpe olması gereken bir söz. Hocamızın bu hayat tavsiyesi bana çalışma hayatımın ilk yıllarında yaşadığım bir olayı hatırlattı; ”Üniversiteyi yeni bitirmiştim ve lisans diplomamla çalışmak istiyordum. İki seçenek vardı ya evde oturup tanıdık aracılığı ile iş arayacaktım(oturduğum yerden),ya da harekete geçip bir şey yapacaktım. İkinciyi seçtim ve Bursa Organize sanayi Bölgesinde daha önce staj yaptığım bir firmaya gittim ve yetkili müdürle görüştüm. Durumu kendisine aktardım müdür o zaman bana şöyle bir tavsiyede bulundu ve şunları söyledi:
-Daha çok gençsin. Aslında şu an burada sana uygun pozisyonda iş var. Ancak buradan başlaman kariyerin açısından doğru değil. Bu sebeple buradan daha küçük işletmelere başvur. Oralarda başlar ve kendini geliştirirsen, burada veya başka yerde daha güçlü daha tecrübeli olarak sana uygun pozisyonlar olacaktır.
Ben de yetkili Müdür Beyin tavsiyesine uyarak daha küçük hacimli bir işletmede atölye şefi olarak çok kısa sürede işe başlamıştım. Belki de evde otursam kimse beni bulmayacak ve ben istediğim işe ulaşamayacaktım. Hem harekete geçmenin hem tavsiye almanın faydasını yaşayarak tecrübe etmiştim.
Peki, kıymetli hocamız Sayın İlber Ortaylı kendini yetiştirme, kendi eğitimine dair nasıl önerilerde bulunuyor? Bu konuda da “üstünüze vazife olmayan işlerle ilgilenin ”diyerek başlangıç noktasını gösteriyor. Bu cümleyi şöyle açıklıyor ”bir kişinin mesleği kimya olabilir ama coğrafya veya tarihle uğraşır, resim yapar, enstrüman çalar. Uzmanlık alanının dışında başka uğraşıları olan kendi dünyasının dışında bir şeylerle uğraşmayı ve bu uğraşıları İyi bilmenin önemini vurgular. Sayın Ortaylı bütün dünyada entelektüel seviyenin gerilediğinden bahsetmektedir. Artık dünyada büyük dehaların değil; becerikli tatbikatçıların, geliştirmecilerin daha önem kazandığı görüşündedir. Entelektüel özelliklerle beraber aydın olmak için ise şu üç şey muhakkak gereklidir demektedir: “yabancı dil, hukuk bilgisi ve mukayese becerisi” Bu görüşlerden de anlayabildiğimiz kadarıyla bireysel kariyerimizi entelektüel bir anlayışa göre uygulama becerimizi öne çıkartan ve gelişimci bir düşünceye göre kurgulamalıyız.
Yazının sonuna gelirken söyleşiyi gerçekleştiren Sayın Yenal Bilgici ”İlber Ortaylı’nın engin yaşam bilgisi ve görgüsünden süzülmüş, pratik tavsiyeler içeriyor. ”görüşünü dile getirmektedir. Sayın okuyucularım ben de kitabın daha çok eğitim ve kariyer penceresinden bana yansıyan kısımlarını öne çıkarmaya çalıştım.
Okuyan üreten başarılı olan bilge insanların söylediklerine kulak kabartmak yazdıklarını okumak oldukça önemlidir. Sayın İlber Ortaylı da yaşayan bilge bir büyüğümüzdür. Hocamızın uyarıları ve tavsiyelerini özellikle gençlerimize ulaştırmanın mühim olduğu kanaatindeyim. Bu vesile ile Sayın hocamıza sağlık ve esenlik diliyorum ve sözlerimi İlber Ortaylı’nın şu sözü ile noktalıyorum:
“Tek yapmamız gereken öğrenmek, dikkat etmek ve yöntemli yaşamaktır.”
Kaynakça
ORTAYLI, İlber; Bir ömür nasıl yaşanır, Kronik Yayınları (Y.Bilici,Söyleşi) İstanbul,2020
