Balkan harbine girilmeden önce Osmanlı bünyesinde bulunan Balkan ülkeleri Fransız devriminin etkisiyle birlikte yaşadıkları etnik köken bunalımı, ortamı hem germekte hem de nüfusta çeşitli hareketlilik getirmekteydi. Bu bakımdan kaynayan kazan niteliği taşıyan balkanlar, bir kıvılcım beklemede bununla beraber Avrupalıların destekleri onları cesaretlendirmektiydi. Osmanlı Devletinin iç sorunları ve dış sorunları içerisinde bulunan bu hayati olaylar devletin başında bulunanlar için pek mühim olmasa da, Sultan II. Abdülhamit tahta kaldığı süre zarfında her zaman bu grupları ayrı tutmaya çalışmıştır. Yaşanan devrim sonrası daha da hırslanan ve başı boş kalan gruplar ciddi bir şekilde tehdide başlamışlardı.
Bu olaylar neticesinde Balkanların Coğrafi , Sosyolojik ve etnik yapısına bakar isek tablo şu şekilde oluşmaktaydı.
Balkan coğrafyası Türkiye ile dört bağlaşık Balkan ordularının çarpıştığı iki ayrı (doğu batı) hareket alanlarını kapsar.
Türk ve Bulgar ordularına sahne olan güney Bulgaristan (doğu Rumeli ili, doğu ve Batı Trakya) doğu hareket alanı; Türk ve Sırp-Yunan-Karadağ bağlaşık ordularının çarpıştığı Batı Rumeli (Güney Sırbistan, Makedonya, Teselya, Epir, Arnavutluk ve Karadağ) batı hareket alanıdır.
Doğal coğrafyası ise Avrupa kıtasının güneyinde ki üç büyük yarımadadan en doğuda olanıdır. Akdeniz ile onun parçalarından olan Ege, Yunan ve Adriyatik denizleri, Karadeniz ve Marmara denizinin kuşattığı Balkan yarımadası ile kıta gövdesi arasında Triyeste körfezinde başlayarak Sava ve Tuna nehirleri boyunca uzanıp, Karadeniz’de sona eren çizgi doğal bir sınır olarak kabul edilebilir. Bununla beraber, Romanya Balkan devletlerinden sayılır, fakat Transilvanya dağları yarımadanın sınırları dışında kalır.
Coğrafi bakımdan incelediğimiz Balkan yarımadasına nüfusun dağılımı da harp öncesi önemli bir nitelikti. Nüfus dağılımında görülen dağılım aşağıda belirtildiği gibiydi.
- 8.980.000 Osmanlı memleketlerinde ( Bulgaristan ve Doğu Rumeli dâhil)
- 5.380.000 Romanya’da
- 1.980.000 Sırbistan’da
- 1.975.000 Yunanistan’da
- 235.000 Karadağ’da
Nüfusun din ve mezheplere göre bölümü :
- 3.200.000 Müslüman (Türk, Arnavut, Boşnak, Pomak vesaire)
- 14.000.000 Ortodoks(Rum, Bulgar, Sırp, Arnavut vesaire)
- Katolik(Arnavut, Boşnak, Bulgar vesaire)
- 50.000 Protestan(Bulgar vesaire)
- 100.000 Ermeni
- 200.000 Yahudi
Balkanlarda etnik yapısını oluşturan temel dört grup oluşturmaktaydı.
Rumlar: Osmanlıya bağlı oldukları süre içerisinde sadece kendi ırklarının korunmasında başarı göstermekle kalmayıp; Türkiye, Romanya ve Sırbistan’da başlıca bir halk topluluğu olarak varlıklarını devam ettirmeyi başarmışladır.
Helen olmayan gruplar: Romenler, Arnavutlar, Kulsovlachleri. Aroumunesler veyahut Tsinsarileri meydana getirmişlerdir.
Slavlar: Bulgar, Sırp, Hırvat, Makedonyalı ve Sloven olmak üzere beş millete ayrılırlar.
Türkler: Balkanlara yerleşen en son büyük etnik grubudur. Türkler, Balkan milletlerinin pek çoğunun arasında sosyal bünyelerin ve sosyal ilişkilerin meydana gelmesinde önemli bir etken olmuşlardı.
Balkan yarımadasında görüldüğü üzere Coğrafi , Sosyolojik ve Etnik yapıları çeşitli faktörlerden oluşmaktaydı. Bu faktörler incelendiğinde harp öncesi nasıl bir harp yaşanabileceğini kime karşı nasıl bir düzende hangi bölgeden gelip geçeceği görülebilirdi. Osmanlı Devletinin iç sorunları bu görüşü engellemiş ve gerçekleşecek harbin ağır sonuçlarını yaşamak zorunda kalacaklarını farkında değillerdi. Gerçek şu ki o ağır sonuçları yaşanmak zorunda kalmışlardı.
KAYNAKÇA
Yiğitgüden Remzi, 1912-1913 Balkan Harbi Edirne Kale Muharebeleri, I-II. Cilt,
s.52,Askeri Mecmua, İstanbul, 1928
Genelkurmay, Balkan Harbi, Cilt II, Genelkurmay Basımevi, Ankara,1993
Hayta Necdet, Balkan Savaşlarında Edirne, Genelkurmay Askeri Tarih ve Strateji
Başkanlığı Yayınları, Ankara,2010
Balkan Savaşları ve Edirne, Sempozyum, Edirne Valiliği Kültür Yayınları, Edirne,2013
