Çocuklarda şahsiyet ve kişilik gelişiminde anne baba tutumları çok önemlidir. Anne babaların tutumuna göre çocukların kişilik özellikleri oluşmaya başlamaktadır.
Çocukların kendine dair algıları da anne baba tutumları ile oluşmaktadır. Anne baba çocuklarına değer verip güvenmişse çocuk da kendine güvenmeyi öğrenmektedir. Anne baba çocuğuna güvenmeyip onun kararlarına müdahale edip baskıcı bir tutum izlemişse çocuk da kendini değersiz ve önemsiz hissetmeye başlamaktadır. Bunun da sonucu çocukların kendini saklayan, güvensiz ve çekingen bir çocuk olmasına neden olmaktadır.
Aslında her anne baba, çocuğunun kendine güvenen, başarılı ve girişken olmasını arzu etmektedir. Fakat bunu sadece istemek yeterli olmamaktadır. Çünkü birçok anne baba çocuklarının kendine güvenen başarılı ve girişken olmasını isterken onlara karşı tutumlarında ise böyle davranmamaktadırlar. Yani çocuklarının kendine güvenip özgüvenli olmasını isterken aynı zamanda kendilerine karşı itaat edip her denilene uymasını istemektedirler. Böyle olunca çocuklarda bir ikilem ve çatışma oluşmakta ve daha çok sözlerden değil kendilerine nasıl davranıldığından daha çok etkilenmektedirler. Çünkü sözler bir kulaktan girip diğer kulaktan çıkarken davranışlar daha kalıcı ve etkili olmaktadır. Örneğin; bazı anneler, çocuklarının dışarı çıkarken her giydiğine karışıp müdahale etmek isterler. “Oğlum bu yakışmadı, ötekini giy” veya “dışarı soğuk, o kazağı değil bu kazağı giy” gibi müdahaleler sürekli oluyorsa bu sefer çocuk her seferinde bu konularda birilerine danışma ihtiyacı hissetmeye başlıyor. Elbette bu tür hatırlatmalar bazen gerekebilir fakat ne giyeceğine değil de dışarıdaki havaya dair bilgi verip ne giyeceğine kendinin karar vermesini ve ona seçenekler sunarak karar verme becerisinin gelişmesine destek olunabilir.
Karar verme becerisi gelişmiş ve aldığı kararların neticesini yaşayıp öğrenmiş çocukların şahsiyet gelişimi daha yeterli olmaktadır. Çünkü ne giyeceğine, neyi ne kadar yiyeceğine kadar birçok konuda kendi seçimlerini yapmış çocukların bireyselleşmesi daha sağlıklı olmaktadır. Buradaki bireyselleşmeden kastımız bencillik değil kendine güven duygusudur. Basit, sıradan ve gün içinde önemsiz zannettiğimiz birçok konuda çocukların karar vermesine fırsat verip sonuçları ile yüzleşmelerine zaman tanımak gerekir. Çünkü attıkları adımların ve aldıkları kararların neticeleri ile yüzleşmeleri daha çok öğretici ve geliştirici olmaktadır. Tabii ki zararlı ve telafisi güç konularda kararlarına destek olmak gerekir. Örneğin; zararlı alışkanlıklar veya gece dışarıda zaman geçirmek gibi konularda anne babalar çocukları frenlemelidir. Çünkü çocuklar ve ergenler kendilerini frenleyecek, yönlendirecek güçlü bir anne baba profiline de ihtiyaç duyarlar.
Bu konuda yapılan yaygın bir hata da çocuklara güven kazandıracağız diye yaş ve gelişimlerinin çok üzerinde kararlar almalarına teşvik etmektir. Bu son derece sakıncalıdır. Çünkü bu çocuklarda bencillik, benmerkezcilik ve abartılmış benlik algısı oluşmaktadır. Bu sefer bu çocuklar çok aşırı uç davranışlara girişebilmekte ve zarar görmektedirler. Bu nedenle anne babalar çocuklarının yaş, gelişim ve ihtiyaçlarına göre bir tutum izlemelidir. Mesela; bütün bir aile 5 yaşlarındaki küçük sevimli çocuklarının isteklerine göre yaşamaya başlarsa bu doğru bir tutum olmayacaktır. Çünkü o çocukta bencillik ve abartılmış bir öz güven patlaması oluşacak ve zararını bütün aile yaşayabilir.
Bu bilgiler ışığında baktığımızda çocukların gün içindeki seçimleri ve kararlarına, yaşlarına göre özgürlük tanımak ve sonuçlarını yaşamalarına fırsat verilmesi onların kişilik gelişimini desteklemektedir. Fakat yaşlarının üzerindeki kararlarında ise onları yalnız bırakmamalıdır.
