Meslek, belirli bir okul eğitimi gerektirebileceği gibi deneyim ile de öğrenilebilir. Meslek çalışmaları devamlılık gösterir. Meslek insanın hayatını kazanmak için gerekli olduğu kadar, aynı zamanda bireye manevi doyum da sağlayan bir faaliyettir. Her meslekî etkinlik belirli koşullarda yapılır ve kendine özgü kuralları vardır. Meslekler toplumsal ve ahlaki ölçülere ters düşmeyecek faaliyetlerdir (Çalık, 2000: 47). Ayrıca, her meslek grubunun toplumca belirlenmiş statüsü ve ona göre de özellikleri mevcuttur. Yukarıda yapılan meslek tanımlarında belli noktalarda benzerliğin olduğu görülmektedir. Bu noktalar söyle sıralanabilir:
- Mesleklerin belli bir eğitim gerektirmesi,
- Kurallarının olması,
- Bireyin hayatını kazanmasına yardımcı olmasıdır.
Bu durumda meslek, bireyin hayatının önemli bir kısmını içine alır. Yani birey, ömrünün üçte birlik kısmını, seçtiği mesleğin gerektirdiği etkinlikleri yapmakla ve bu mesleğe hazırlanmakla geçirir (Koç, 2003: 61)
Ülkeler, bilimsel ve teknolojik gelişmelere ayak uydurulabilen ve gelişen teknolojiyi kullanabilen nitelikteki insan gücünü yetiştirebilmek için eğitim sistemlerine teknolojik materyalleri de adapte etmek zorunda kalmışlardır.
Sosyal kalkınmayı sağlayacak nitelikli insan gücü yetiştirmek büyük oranda eğitim sisteminin görevidir. Eğitim sistemi tarafından bu görev yerine getirilirken öğrenciler, üretken birer vatandaş olarak görülür ve onların sosyal hayata, meslek hayatına veya yüksek eğitime hazırlanmaları gerçekleştirilir (Telman, 2002: 25).
Dünya Ekonomik Forumu’nun Yeni Ekonomi ve Toplumun Geleceğini Şekillendirme Platformunun bir raporunda eğitim sistemleri ve işgücü piyasaları arasındaki ilişki ve buna bağlı görüşler ise şöyle anlatılmaktadır:
“Eğitim sistemleri ve işgücü piyasaları arasında büyüyen bir kopukluk var. Günümüz çocuklarının çoğu, önümüzdeki yıllarda hem dijital hem de sosyal-duygusal beceriler için artan bir primle, henüz var olmayan yeni iş türlerinde çalışacak.
Eğitim ve işler arasındaki boşluk, büyük ölçüde fabrika tarzı büyüme modellerini yansıtmak için tasarlanmış olan öğrenme sistemlerindeki sınırlı yenilikle daha da kötüleşiyor. Dördüncü Sanayi Devrimi, eğitim sistemlerinin uyum sağlamasını zorunlu hale getirdi.
Eylem olmazsa, gelecek nesil geleceğin ihtiyaçları için hazırlıksız kalacak ve hem üretkenlik hem de sosyal uyum için riskler yaratacaktır. Kamu ve özel sektör liderlerinin gelecekte çocukların ihtiyaçlarını karşılayan eğitim sistemlerini birlikte oluşturma fırsatı vardır.
Eğitim 4.0 girişimi, gelecek nesil yetenekler arasında geleceğe hazır olmayı sağlamak için ilk ve orta öğretim sistemlerini dönüştürmek için ortak bir gündem oluşturmayı amaçlamaktadır. Girişim, birbiriyle bağlantılı dört müdahale yoluyla etki yaratacaktır:
.Geleceğin ihtiyaçlarını daha yakından yansıtmak için öğrenmenin içeriğini ve bu içeriğin sunulduğu mekanizmaları değiştirmek için küresel bir çerçeve oluşturmak.
.Adaptasyonunun gelecek nesil üzerinde çarpan etkisi olan kilit paydaş olarak öğretmenleri yeniden becermek ve becerilerini geliştirmek için bir model şekillendirmek.
.Eğitim 4.0’ı etkinleştirmek için yeni politika yollarını vurgulamak .
.Tüm dünyadaki okullar ve eğitim sistemleri arasında bağlantı, işbirliği ve öğrenim için bir pazar oluşturma.”
Türkiye’nin en temel sermayesi, genç nüfusunun büyüklüğüdür. Genç nüfus gücü, nitelik kazandırıldığı takdirde bir “atıl” güç olmaktan çıkmakta ve önemli bir unsura dönüşmektedir. Bu bağlamda, meslekî ve teknik eğitim programları ile ilgili dünya üzerinde en başarılı ülke örnekleri incelenmeli, Türkiye’nin özgün koşulları ile uyumlu bir stratejik eylem planı hayata geçirilmelidir. Bu planda; meslekî ve teknik eğitim veren liselerin programları öğrencilerin temel becerilerini geliştirecek şekilde yeniden tasarlanmalı, akademik ağırlıklı eğitim veren okullardaki öğrencilerin meslekî ve teknik ders almasına zemin sağlanmalı ve ortaöğretim düzeyinin tamamındaki öğrencilerin uygulama deneyimi kazanmasına imkân tanınmalıdır.
KAYNAKÇA
- ALKAN, Cevat, DOĞAN, Hıfzı, SEZGİN, İlhan; Meslekî ve Teknik Eğitimin Esasları, Nobel Yayın Dağıtım, 2001.
- ÇALIK, Temel, EREŞ, Figen; Kariyer Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000.
- KANTARCIOĞLU, Selçuk; Rehberlik El Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1987.
- KOÇ, Mustafa; Rehberlik, (Ed. (N. Sargın), Mikro Yayınları, Ankara, 2003.
- KUZGUN, Yıldız; Meslek Danışmanlığı Kuramlar ve Uygulamalar, Nobel Yayınları, Ankara, 2000
- NAZLI, Serap; Kapsamlı Gelişimsel Rehberlik Programları, Savaş Yayınevi, Ankara, 2008
- ÖZGÜVEN, İbrahim Ethem; Çağdaş Eğitimde Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Pederem Yayıncılık, Ankara, 2001.
- ÖZSOY, Ceyda; Türkiye’de Meslekî ve Teknik Eğitimin İktisadi Kalkınmadaki Yeri ve Önemi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2007.
- TAŞ, Said; Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Asil Yayınları, Ankara, 2003.
- ASLAN, M. ”Meslek Liselinin Kariyer Yolu”, İstanbul,2015.
- https://www.weforum.org/projects/learning-4-0
