Gelişim ve Öğrenme
Öğrenme, bireyin akademik, bilişsel ve davranışlarında gelişen kalıcı değişiklikler olarak tanımlanır. Bireyin özellikle kendisi ve çevresiyle kuracağı iletişim, düşünsel ve davranışsal kapasitesini zenginleştirerek gelişime olanak verecektir. Öğrenme eyleminin güdülenme ve ihtiyaç duygusuyla ortaya çıktığı düşünüldüğünde, farklı ve gelişmiş bilgiyi içselleştirmeye yönelik isteklilik, kişinin hayatı ve dünyayı yeniden anlamlandırma çabasını tetikleyerek yaşam mozaiğindeki repertuvarını da güncellemesini sağlayacaktır. Eğitsel dinamiklerde öğrenme sürdürülebilir ise kalıcı öğrenim disiplininin oluşumundan bahsedilebilir. Öğrenme davranışının oluşumunu inceleyen kuramlar, temelde, öğrenim isteğinin ihtiyaçtan doğduğu önermesini de destekler. İhtiyacın tanımlanması ve yaşamsal beceriler açısından önemi kavrandığında, öğrenim sürdürülebilir bir dinamizmi de beraberinde getirecek, gelişim odaklı süreci de başlatacaktır. Bu değerlendirmede sürdürülebilir gelişim ve öğrenme ilişkisi irdelenerek, kalıcı öğrenmeyi destekleyen faktörler ve işlevselliği ele alınacaktır.
Modern eğitim anlayışıyla şekillenen ve yaşam becerilerini büyük ölçüde destekleyen deneyimleyerek öğrenme davranışı, bireyleri pozitif güdüleyerek konforlu öğrenim tutumunun oluşmasına olanak sağlamaktadır. Eğitimin yaşamsal beceriler içerisinde bir bütün olarak algılanması, bu alandaki farkındalığın yükselmesiyle paralellik göstermesi şans değildir. Basit bir merak duygusu öğrenmeye zemin hazırlayacak ve bu yöndeki koşullanmayı mümkün kılacaktır. Öğrenme arzusunun bir uyaran tarafından tetiklenmesi, deneyimleme becerisini ve istekliliğini güdüleyecek ve eyleme dönüştürecektir. O halde, öğrenme davranışında merak duygusunun etkisi yadsınamaz bir gerçektir. Eğitsel veya yaşamsal alandaki ihtiyaçlarının farkına varan birey, günü yakalamak ve güncellenmiş bilgiyi kişiselleştirerek yaşam yolculuğunda daha donanımlı ilerleyecektir. Bu becerilerin eğitim davranışındaki sürdürülebilirliği incelendiğinde, çeşitli bilimsel metot ve teknikler çerçevesinde, öğrenmenin gözlem, çoklu uygulama, performans değerlendirme sistemi dahilinde aktif bir dönüşüm olduğunu da ifade edilebilir. Davranışa yönelik olumlu geri bildirim alan birey, tutumunu pekiştirerek çoklu deneyimin kapısını aralayacaktır.
Günümüz eğitim sisteminde gözlemlenen en büyük sorunlardan biri de bilgiyi düzene koyma ve uygulamada yaşanılan beceri temelli sıkıntılardır. Bireyselleştirilmiş öğrenim metodu, kişilerin bu tarz sorunlarını gidermesinde etkili yöntemlerden biridir. Eğitsel becerilerin nasıl oluşturulacağı, takip edilecek yöntem ve uygulamaların birey tarafından sorgulanması, etkili ve doğru yöntemlerin kişiselleştirilmesi öğrenim tecrübesini pekiştiren unsurlardır. Tekrar yapmak, öğrenme davranışını değerlendirmede yeterli değildir. Kişinin zihninde oluşan bilgiyi çoğaltma arzusu ve dış dünyayla yakaladığı uyum dinamizm gerektirir. Öğrenme fenomeni içerisinde, ihtiyacı giderecek bilginin zihinsel süzgeçten geçirilmesi yorumlama becerisini de aktive edeceğinden, bilgiye yaklaşımındaki değer duygusu önem kazanır. Mevcut bilgilere anlam yükleyerek algısını yükselten kişinin diğer bilgilerle ilişki kurarak uyum yakalaması öğrenmede esastır. Disiplinlerarası eğitim ilişkisi kurabilme gelişimsel anlamda en kritik eylemdir. Etkili ve anlamlı öğrenim için bu yaklaşımın tüm branşlarda desteklenmesi, örneklenerek sınıf içi etkinliklerle uygulanması, proje bazlı çalışmaların desteklenmesiyle mümkündür. Örnek vermek gerekirse, Türkçe ve İngilizce derslerinde eş zamanlı planlanacak dil bilgisi odaklı bir çalışma her iki branşta öğrenmeyi pekiştirerek kalıcılık sağlayacağı gibi, Fen Bilimleri dersinde dünyada su çevrimi konusu Coğrafya dersi ile birlikte işlenebilir. Öğrenme karşısında aktif rolü benimseyen birey aktarım fazına geçerek bilgiyi çoğaltacak ve yorumlama becerisini ilerletecektir.
Öğrenme üretim sürecini takip ettiğinde, sürdürülebilirlik ilkesi içerisinde zihinsel gücün keşfine de olanak verir. Önceki bilginin üzerine inşa edilen yeni bilgiler dinamik alan oluşturma çabasını da destekleyeceği için, fırsat oluşturma çabası içine giren birey potansiyelinin sınırsızlığıyla da tanışacaktır. Bilgiyi anlamlandırmanın en önemli amacı düşünsel üretime olanak vermesidir. Amerikalı psikolog Abraham Maslow’un (1943) İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi’nde öne sürdüğü “kendini gerçekleştirme” kişinin özünde var olan potansiyeli mükemmel şekilde kullanabilmesi olarak tanımlanmaktadır. Öyleyse, kişinin dış dünyayla olan ilişkisini etkileyen en önemli unsur öğrenme potansiyelini en üst noktada duyumsaması ihtiyacının gerçekleşmesidir.
Büyük resimde, öğrenme becerisinin gelişmesiyle kendisine ayna tutan bireyin bağımsız öğrenici sıfatını kazanması, amaçlarını revize ederek yeni öğrenim hedefleri oluşturma becerisini kuvvetlendirecektir. Ayrıca, bilginin deneyimlenmesinde farklı yöntemlerin etkili öğrenime olanak sağladığını da keşfederek özgüven geliştirecektir. Birey öğrenme ile kişisel donanımını kuvvetlendirirken, toplumsal profili ve mevcut değer farklılıklarını da gözlemleyebilir. Sonuç olarak, kişi yaşam boyu öğrenim becerisi geliştirmenin önemine yönelik farkındalığını yükseltirken, eğitsel tutum ve sürdürülebilirlik ilişkisini çok boyutlu kavrayarak modern hayatın dinamiklerine daha etkin uyum sağlayabilir.
Melek Eryazıcı
