Okullarda öğrenci sağlığı ve okul güvenliği deyince ilk önce aklımıza, okul binasının girişinde kocaman demir kapının ve ardında bir özel güvenlik personelinin bulunması, çevresindeki duvarların veya tel örgülerin sağlam, yüksek ve aşılamaz olması gelebilir. Ancak devlet açısından öğrencinin okul öğrenci servis aracına bindiği, okul binasına girdiği, okulda geçirdiği eğitim-öğretim süresi sonrasında tekrar servise binmesi ve evine/velisine teslimine kadar geçen süre içinde hem güvenliği hem de sağlığını korumak için çeşitli düzenlemeler yapmaktadır.
Hatta okul dışında veli izniyle veya zorunlu gerçekleştirilen bayram, resmi tören, gezi, inceleme, program, toplantı ve her türlü etkinlik dahil olmak üzere öğrencinin okuldan çıkıp tekrar aynı şekilde okula dönmesine kadar sorumluluğun bilincinde olarak gerekli her türlü tedbiri almaktadır. Okul çevresinin de öğrenci sağlığını tehdit edebilecek her türlü tütün, alkol ve bağımlılık yapan zararlı maddelerden ve şüpheli şahıslardan arındırılmasını da yine devletin organları sağlamaktadır. Bazı okullarda sabit okul polisi ve okulları paylaşmış mobil okul timleri görev yapmaktadır. Yine okul içinde ve dışında başta akran zorbalığı olmak üzere her türlü şiddetten, bilişim ve iletişim yoluyla uğrayabileceği risklerden korunmasını da temin etmektedir.
Tüm işyerlerinde çalışanların ve hizmet alanların sağlık ve güvenliği için “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre il ve ilçe müdürlüklerinde İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) kurulmuştur. Yine elli ve daha fazla çalışanı bulunan okul ve kurumlarda da bu birimin kurulması zorunludur. Bu birimlerde en bir kişi iş güvenliği eğitimi ve sınavlı sertifikası almış uzmanları çalışmaktadır. Az tehlikeli işyerlerinde her yirmi çalışan için bir ilkyardımcı görevlendirilmektedir. Bina ve eklentilerin İSG mevzuatına uygunluğu yetkili ekipler tarafından sürekli denetlenmektedir. Yönetmeliğine göre risk değerlendirmesi yapılarak varsa gerekli eksiklerin tamamlatılması sağlanmaktadır. Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri, Mesleki Eğitim Merkezleri ve Halk Eğitim Merkezlerinin atölye ve laboratuvarlarında mesleğin gereği olarak ayrıca özel tedbirler alınarak öğrenci ve kursiyerlerin korunması amaçlanmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı, 2018/10 nolu “Okullarda Güvenlik Önlemlerinin Alınması” konulu bir genelge yayınlayarak “sabotajlara karşı korunma, yangının önlenmesi, acil durumlara karşı hazırlıklı olunması” için yapılacakları ayrıntılı olarak belirlemiş ve görevlilere tebliğ etmiştir.
Buna göre; “okullara giriş ve çıkışların kontrollü ve güvenli yapılması, okul ve çevresinin yeterince aydınlatılması, nöbet hizmetlerinin düzenli aksatılmadan yürütülmesi, tüm görevlilere talimatların yazılı olarak imzalatılması, okul ve eklentilerinde her türlü uyarı ve yönlendirme levhalarının asılması, acil durum planlarının güncel tutulması, ilkyardım ekipmanlarının bulundurulması, ısı-ışık ve havalandırma sistemlerinin standartlara uygun tutulması, çöplerin sıfır atık şartlarına uygun ayrıştırılması, risk grubunda olan öğrencilerin tespit ve takipleri, kamera ve alarm sistemlerini çalışır halde tutulması” için kimlerin ne gibi işleri görevleri yapmaları gerektiği detaylı olarak açıklanmıştır.
Bilindiği üzere okullarımızda öğretmenler dönüşümlü olarak nöbet tutmaktadır. Nöbet, okulun eğitime başlamasından yarım saat önce tüm birimlerin gezilerek eğitim hazır olduğunun kontrolüyle başlayıp gün boyu koridor ve okul bahçesinde farklı öğretmenlerce öğrencilerin özellikle teneffüslerde gözlenerek olağanüstü durumlara müdahale edilir, ders bitiminden yarım saat sonra yine tüm birimlerin kontrolüyle sona erer. Öğrencilerin de okul içinde nöbetçi yapılarak gelen ziyaretçi ve velilerin kayıt altına alınması yanında bu yaşlarda bazı alışkanlıkları kazanması ve işleyişi öğrenmeleri sağlanmaktadır.
Anasınıfından lise son sınıfa kadar tüm kademe ve okul türlerinde her yaşta kullandığı tüm ortamların hijyenik olması, eğitim-öğretim araç gerecinin, yediği yemeğin ve içtiği suyun sağlıklı ve güvenli olması için gerekli tüm yasal düzenlemeler yapılarak gerekli takip ve denetimi de sağlanmaktadır. Okul kantinleri okulda kurulu komisyon haricinde Kaymakamlık koordinasyonunda Belediye, İlçe Tarım, İlçe Sağlık ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan bir ekip tarafından sürekli olarak denetlenmektedir. Bunun dışında Kantinciler Esnaf Odası da üyesi olan kantinleri özel bir yöntemle fiyat ve diğer yönleriyle kontrol etmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı, Beslenme Dostu Okul Programı, Beyaz Bayrak İşbirliği Programı, Okullarda Diyabet Eğitim Programı, Okul Kantinin Satılacak Gıdalar ve Hijyen Yönünden Denetlenmesi, Gençlik ve Spor Bakanlığı İşbirliği Protokolü, Okul Sağlığı Hizmetleri İşbirliği Protokolü imzalamıştır. Tüm bu protokollerle birlikte okullarda ilgili öğrenci kulüplerinin aktif hale getirilerek tüm öğrencilerin beden, zihin ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünce gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, sosyal kültürel, sanatsal ve sportif alanlarda temayüz etmiş insan haklarına saygılı, topluma karşı sorumluluk duyan güçlü bir gençliğin yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Okul bahçelerinde tüm öğrencilerin katılımıyla itfaiye teşkilatları tarafından yangın söndürme tatbikatları düzenlenmektedir. Yine deprem ve afetler için okul binasının güvenli bir şekilde boşaltılarak başta öğrenciler olmak üzere güvenli alanlarda toplanmasının sağlanması için her yıl eğitim ve tatbikatlar yapılmaktadır. Afetler öncesinde hazırlık eğitimleriyle başta öğretmen ve personel olmak üzere öğrencilerin de kendilerini koruyabilmeleri ve çevresine yardımcı olmalarına çalışılmaktadır.
Otuz yıl öncesine giderek öğrenciliğimizdeki okul binalarını ve bu konulardaki durumu göz önüne aldığımızda şu andaki sahip olunan altyapının ve alınan önlemlerin çok ileri düzeyde olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Yangın tüplerinin heryıl sürekli kontrol ettirilmesi, merdivenlerde kaydırmazların konması, elektrik panoları önlerine lastik paspas konması, pencerelerin kilitlenebilir olması, sınıf kapılarının teneffüslerde sabitlenmesi, merdiven ve koridor boşluklarının filelerle kapatılması gerçekleştirilmiştir.
Okul servis araçlarına kameralar, sensörler ve uzaktan takip sistemleri takılmaktadır. Okul servis aracı şoför ve hostesi evrak yönüyle yeterli hale getirilmekte, eğitimler verilmekte ve kolluk kuvvetleri yanında Servis Araçları İşletmecileri Esnaf Odası tarafından düzenli denetlenmektedir. Her okulda kamera sistemi, bazılarında mobeseye entegre sistemler, yangın alarm ve sigorta yapılmaktadır. Daha sayamayacağımız onlarca düzenleme ve tedbirlerle tüm öğrencilerin sağlık ve güvenlik içinde eğitim-öğretime devamı sağlanmaktadır.
Alınan bunca tedbirlere rağmen milyonda bir bile olsa okullarda istenmeyen olay ve kazalara rastlanmaktadır. Okul giriş demir kapısının öğrenci üzerine yıkılması, okul öğrenci servisinin bahçede manevra yaparken çocuğa çarpması, okul servis aracında anaokulu çocuğunun unutulması, tuvalette lavaboya çıkan çocuğun lavabo kırılması sonucu ölümü, kantinde aldığı çikolata tüpünün kapağını yutarak hayatını kaybetmesi, okul sınıf penceresinden düşmesi veya atlaması, atölye veya laboratuvarda deney kazalarının olması, öğrencinin veya velisinin okulda okul müdürü, müdür yardımcıları, öğretmenler veya çalışanlarına fiziki saldırısı medya gündeminde yer alan nadir olaylardandır.
Bu olumsuz durumlar evde, işyerinde ve sosyal yaşamın her yerinde meydana gelebilirdi. Milyonda bir bile olsa kimsenin burnu kanamadan eğitim hizmetinin sürdürülmesi için bile eğitim şarttır. Okullar, öğrencilere sadece bilgi aktarımı yapılan yerler değil onları hayatın gereklerine hazırlayan çok yönlü işlevleri olan kurumlardır. Okulda öğrenilenler, kazanılan beceri ve alışkanlıklar sadece okul içinde değil hayatboyu gerekli olan önemli şeylerdir.
Önce eğitim, önce insan sağlığı ve iş güvenliği! Halkın ve velilerimizin, Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere devletin tüm organlarının okullardaki eğitim-öğretimle birlikte sağlık ve güvenlik için yaptığı bunca işten haberdar edilerek sisteme güveni artırılmalıdır. Güvenin olmadığı yerde huzur ve mutluluk zor sağlanır. Güveni sağlamak zaman, emek ve sabır ister. Bir ihmal, düşüncesizce davranış veya kasıtlı bir hareketle bir anda yok olabilir. Güvenin azalması kişi ve kurumların her noktada denetime gereksinimi bu da her açıdan maliyetleri artırır.
