Yaratıcı Drama Nedir?
Yaratıcı dramanın katılanlara etkisi erken yaşta tanışmış olmaya bağlıdır. Okul öncesi dönemden başlayarak, öğrenme ortamının içine kendiliğinden alınan yaratıcı drama etkinlikleri; yazınsal metinler, çağdaş anne baba ve öğretmen ya da yaratıcı bir okul gibi, çağdaş, yaratıcı, demokratik bireyleri yaratmada temel araçlardan birisidir.
İngiltere’de “eğitimde drama”, Almanya’da “oyun ve tiyatro eğitim bilimi”, Amerika’ da “yaratıcı drama” olarak ünlenen, yaratıcı drama ya da eğitimde drama alanınına yakın zamanda süreç drama denilmektedir. Yaratıcı drama ya da eğitimde yaratıcı drama alanının günümüzde özellikle de ülkemizde, yaygın bir alan olma niteliği kazandığı görülmektedir. Dramanın, yayılırken bilimsel, eğitse, sanatsal ve kültürel boyutlarının ya da niteliklerinin göz ardı edilmemesi önemlidir. Dramayı çekici kılan, çok yönlülüğü ve oynamaya/canlandırmaya dayalı etkili dilidir. Ancak, tüm tüm diğer bilimsel alanlar gibi, drama eğitimi de uzun bir süreç içinde öğrenilmelidir.
Dramayı tanımlayabilmek oldukça zor olmakla birlikte, drama oyun ve canlandırmaya dayalı olarak günlük yaşamdaki herhangi bir sözcüğün, kavramın, sesin, bir konunun, bir tablonun, bir heykelin ya da bir masalın, öykünün, şiirin, ya da çocukların kendi uydurdukları öykülerin, durumların canlandırılması, oynanması denilebilir. Drama, tüm grubun katılımıyla yaratılabileceği gibi, küçük gruplarla da oynanabilir. Drama eğitimi de, ancak bu alanı bilen öğretmenlerle yapılabilir ya da yapılmalıdır.
Eğitici Drama Nedir?
Pedagojik drama olarak da adlandırılabilir. Çocuğun hemen her konuda eğitiminde kullanılan bir tekniktir. Bu nedenle diğer iki drama türünü de belirli oranlarla içine alır. Çünkü eğitici drama, çocuğun psikolojik yapı ve psikolojik yaşantılar konusunda bilinçlenmesini de, özel bir yetenek olarak yaratıcılığı kazanmasını da amaçlar. Eğitici drama ile yaratıcı drama arasındaki en önemli fark, eğitici dramanın amacının oyun yaratmak olmaması ve çocukların konuyu eğitim amaçlı olarak katılmalarıdır.
Yaratıcı Dramanın Aşamaları
- Isınma ve rahatlama: Bedensel ısınma hareketleri vücudun en üst eklem yeri olan boyundan başlar, sırayla omuz, bel, bacak ve ayak eklemleriyle son bulur.
- Rol oynama: Katılımcılar kendi aralarında yaptıkları iş bölümüyle doğaçlamayı gerçekleştirirler ve oynarlar.
- Pandomim: Anlatımın mimik, jest ve hareketlerle yaptığı diyalog ve monoloğun olmadığı anlatım biçimidir. Birey rolünü pandomimle yaşar.
- Oluşum ve Değerlendirme: Grup etkinliği gerçekleştirdikten sonra kendi kendine değerlendirme yapar. Grup lideri bu aşamada katılımcıları soru sorarak yönlendirir ve onların yaşantı esnasında neler hissettiklerini ifade etmelerini sağlar.
Yaratıcı Drama Çocukların Dünyayı Daha İyi Tanımaları İçin Etkili Bir Araçtır
- Sosyalleşmeye katkıda bulunur.
- Çocuğun kendini ifade etmesini sağlar.
- Demokrasi ve eşitlik duygusunu geliştir.
- Yaratıcı düşünme yaratıcı iadeyi etkiler.
- Çocukların, çatışmaların olumlu biçimde baş etmesine olanak sağlar.
- Dramanın çocuğa en büyük katkısı, tıpkı çocuk oyunlarındaki gibi, kurgu ve gerçeklik arasındaki metaforik dili kurması ve geliştirmesidir.
- Dramada çocuk, oyun oynadığının bilincedir ve bundan büyük haz duyar. Bu da ,estetik hazza yakın bir haz duygusudur.
- Okul öncesinde de, ilköğretimde de dramanın en önemli işlevi, eğlenme ve mutluluk duygusudur. Drama çocukları neşenlendirir, umut ve iyimserlik duyguları yaratır, yaratmalıdır.
Yaratıcı Drama, Çocuğun Öznel Dünyası ve Kişiliği Hakkında Nasıl İpuçları Verir?
Drama programını okul öncesi eğitim programdan ayıramayız. Öğretmen özgür ve özgün davranmalıdır. Dramada, öğreten ve öğretenin rolleri kimi zaman karışabilir. Drama yaşantısaldır; çocuklarla birlikte öğretmen de neşeli, hoş drama yaşantılarına sahip olabilir. Öğretmen, çocukların şaşırtıcı, özgün, yaratıcı düşüncelerinden yararlanabilir. Drama, en çok çocuğun öznel dünyası ve kişiliği hakkında ipuçları verir. Drama ve doğaçlamalarda içtenlik ve doğallık çocukların temel özellikleridir.
Okul öncesinde ya da ilköğretim düzeyinde, çocuklarla ya da tüm diğer drama gruplarında, iyi ya da kötü oynamaya ilişkin yargılamalar yapılmaz. Dolasıyla dramada temel ölçüt çocuğun katılımıdır. Dramaya “ istekli mi?” , “oynamak, canlandırmak, rol almak istiyor mu?” soruları dramanın özünü oluşturur.
Drama, okul öncesinden başlayarak çocuk edebiyatı, çocuk tiyatrosu ve tüm diğer sanatlar gibi çocukların düş dünyasını besler ve geliştirir. Ancak iyi yetişmiş, çocuğa saygılı ve yaşamın merkezine önce çocuğu koyan öğretmen ya da öğretmenlerle drama, çocukları ve dünyayı daha iyi anlamamızı sağlar.
