İçerisinde bulunduğumuz tam kapanma sürecine sebep olan pandeminin başlamasından bu yana bir yılı aşkın bir süre geçerken hemen hemen her alanda çevrimiçi eğitim etkinlikleri düzenlendi. Çevrimiçi eğitimlere katılanların yönelttiği ortak soru olarak “Sertifika verilecek mi hocam?” pek çok kez görüldü, duyuldu veya okundu.
Pandemi süreci akla gelebilecek her alanda çevrimiçi eğitim faaliyetlerinin de yaygınlaşmasına sebep oldu. Kimi ticari kuruluşlar bu süreci bir fırsat olarak görürken her kademeden eğitim kurumları ise hem eğitimcilerin hem de meraklıların faydalanabileceği çevrimiçi eğitimler düzenledi. Ticari kuruluşların düzenlediği ücrete tabii çalışmaları bir kenara bırakırsak. İl ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinden üniversitelere kadar çeşitli eğitim kurumları farklı çevrimiçi ortamlar üzerinden isteklilere ücretsiz çevrimiçi içerikler sundu.
ÜCRETLİ VE ÜCRETSİZ ÇEVRİMİÇİ EĞİTİMLER
Her ne kadar ücretli eğitimleri bir kenara bırakalım desek de odak noktamızı daha açık bir hale getirmek için bu eğitimlere dair bazı noktaları tekrar etmemizde fayda var. Ücretli eğitimler kişilerin kendilerini geliştirmek için belli bir bedel karşılığında, belli bir eğitim süreci sonrasında hedeflenmiş kazanıma ulaşmasını vaat eden çalışmalardır. Elbette bu süreç ücretli olduğu için dışarıdan katılımların engellendiği kapalı sistemler üzerinden yürütülmektedir. Kapalı bir sistem üzerinden katılımcıların eğitimden faydalanma süreçlerinin takip edildiği. Belki de kazanımları elde edip etmediğinin belirlendiği sınavlar da yine ücretli eğitimler içerisinde söz konusu olabilmektedir. Bu eğitimlerin sonucunda kişinin bu eğitime katıldığını belirten bir sertifikanın verilmesi ise sürecin yapısı gereği doğal kabul edilebilir.
Ancak ücretsiz eğitimler söz konusu olduğunda ücretli eğitimler için bahsettiğimiz tüm özelliklerin varlığından söz edemeyeceğimizde bir diğer doğal kabul ediştir. Ücretsiz eğitimler, ücretli eğitimlere göre daha kısa, daha az organize ve hatta tamamlanmamış basamaklara sahip olabilirler. Katılımcıların ücretsiz olarak katıldığı bu eğitimlerde eğitmenlerin de ücretsiz olarak katılım sağlıyor olması zaman zaman vaat edilen zamanda veya sürede eğitimin gerçekleştirilememesine. Hatta eğitimin ilgili basamağının iptal edilmesine kadar gidebilen durumlara yol açmaktadır.
Ayrıca ücretsiz eğitimler belli bir kavram haritasının basamakları şeklinde değilde elde olan imkanlar ya da ulaşılabilen uzmanlar çerçevesinde organize edildiğinden net bir kazanım vaat edememektedir. Tüm bunların yanında ücretsiz eğitimlerin kapalı olmayan sistemlerde ve katılımcı takibinin mümkün olmadan yapıldığının altını çizmekte fayda var. Sonuç olarak zaten net olmayan ve belki de gerekli tüm basamakların tamamlanmadığı sürecin sonunda kazanımların elde edilip edilmediğini gösteren uygulamalar da söz konusu olamamakta.
SERTİFİKALANDIRMA İHTİYACI
Sertifikalandırma süreci ücretli eğitimlerde bir ihtiyaçken neden ücretsiz eğitimlerde de bu talep ediliyor sorusunu farklı açılardan sormamız gerekiyor. Çünkü sertifika alma ihtiyacı ya da isteği eğitimin kendi kazanımından faydalanmanın hatta eğitimin tamamen kendisinden daha önemli bir hale gelmiş durumda. Kişisel gözlemlerimde bazı katılımcılar için bu yargıya ulaşmama sebep olan olaylar gözlemledim diyebilirim. Sertifikalandırma neden ihtiyaç oldu sorusuna farklı yanıtlar üretmek mümkün. Olumlu bir çerçeveden başlayarak yanıt üretmeye çalışacak olursak;
- Katılımcı gerçekten yetkin bir isimden ya genelde ya da kendi alanında önemli gördüğü bir konuda kısa da olsa bir eğitim ya da bilgi aldığını belirtmek için sertifika talep edebilir. Her ne kadar uzun süreli ve tam olarak kazanımları belli bir eğitim olmasa da bir ya da bir kaç saatlik çevrimiçi eğitimin hem eğitimci hem de içerik açısından sunduğu kalite bir sertifika verilecek mi sorusunu da doğurabilir.
- Alanında yetkin eğitimci ve önemli konuya bağlı bir diğer sertifika talebi ise aynı konunun ücretli eğitimlerinin maddi olarak karşılanamayacak olmasından dolayı kişinin acaba bu şekilde de aynı sertifikayı alabilir miyim sorusunu sormasına sebep olabilir.
Nispi olarak anlaşılabilir ve kabul edilebilir sebeplerin karşısında çıkar odaklı sebeplerin de varlığını inkar etmek mümkün değil, buna göre;
- Katılımcı son dönemde farklı şekillerde anlamlılık kazanan katılım sertifikaları ile kendisini olduğundan daha yetkin göstermek için sertifika talebinde bulunabilir. Bu durum temelde kişilerin kişisel gelişimini sağlamayı desteklemek için sağlanan bazı imkan ve ayrıcalıkların istismar edilmes. Tamamen kişisel çıkar odaklı olarak ücretsiz çevrimiçi eğitimlerin uygun olmayan bir şekilde kullanılması olarak değerlendirilebilir. Her ne kadar kısa ve tek bir olumsuz madde var gibi gözükse de kendini geliştirmek için emek verenlerin önüne emeksizce geçmeye çalışmak olarak yorumlayabileceğimiz bu durum çok daha büyük sorunlara işaret edebilir.
SONUÇ
Pandemi sürecinde kişilerin kendini geliştirmesi için önemli fırsatlar sunan çevrimiçi ücretli ve ücretsiz eğitimler önemli kazanımlar sunabilmekte. Bazı açılardan eğitimler istismar edilmeye çalışılsa da bu durum kendini geliştirmek için zaman ayıranlara engel olmamalı. Küçük kazanımlardan bahsetsek de tüm bunlar bir anlamda bilginin büyüyen yapısı gereği toplamda daha büyük ve anlamlı bir hale gelecektir.
Pandemi sürecinde ve sonrasında kişisel gelişim için eğitimlerin öneminin, çeşitlerinin ve kapsamının artması dileğiyle.
