Türk Eğitim Sistemi için bir eğitim politikasının belirlenebilmesi eğitim alanında bir vizyonun ortaya konulması ve herkes tarafından desteklenmesine ihtiyaç vardır. Bu açıdan bakıldığında 2023 Eğitim Vizyonu belgesinin ortaya konulması Türk Eğitim Sistemi için önemlidir.
Eğitim, insanlığın gelişiminde rol oynayan önemli faktörlerden biridir ve bu noktada hem etkileyen hem de etkilenen durumdadır. Eğitim geleceğe yönelik uygulamalar tasarlamaktadır. Eğitim politikası sürdürülebilir, kapsayıcı ve geliştirilebilir olmalıdır. İdeolojileri farklı olsa da her ülkenin ulusal bir eğitim politikası vardır.
Türk Eğitim Sistemi’nin temel politikasını Atatürk ilke ve inkılâpları oluşturmaktadır. Atatürk’ün eğitim ile ilgili genel politikasını ‘Eğitim laiklik esasına dayanan, milli, cumhuriyetçi, genellik ve eşitlik özelliklerine sahip, işlevsel ve çağdaş olmalıdır.’ sözleriyle özetlemek mümkündür. Eğitim politikalarının belirlenmesinde ülkenin gerçek ihtiyaçlarını yansıtan ulusal kaynaklar ile evrensel ihtiyaçları gözeten uluslararası kaynaklar göz önünde bulundurulmaktadır.
Eğitim çok yönlü bir araştırma ve uygulama alanı olan ve toplumsal yapıyı birçok yönden etkileyen önemli bir olgudur. Eğitim sistemimiz değişen çağın gerekliliklerine uyum sağlamaya her yönüyle hızlı bir değişime adapte edilmektedir. Teknolojik, ekonomik, siyasal, coğrafi ve daha birçok yönden farklılaşan bir yapı içinde eğitim olgusunun değişmesi de kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu nedenle yenilikçi ve çözüm odaklı bir anlayışın eğitim içerisinde yer alması gerekir.
Türk eğitim sisteminin geliştirilmesi, eksikliklerinin giderilmesi, yanlışların düzeltilmesi gibi düzenlemeler yapılmasına rağmen bazı sorunlar hala devam etmektedir. Bu sorunlar arasında özellikle sistemin aşırı merkeziyetçi yapısı, öğretmen yetiştirme sistemi, eğitime erişimde yaşanan eşitsizlikler, mesleki teknik eğitim ve eğitim felsefesi sorunu gibi sorunlarda bir iyileşme görülmemektedir.
Türk eğitim sisteminde en önemli sorunlardan biri eğitime erişimde eşitsizlik gelmektedir. Türkiye’de eğitim harcamaları, öğretmen dağılımı, araç-gereç olanakları bölgelere ve okullara göre farklılık göstermektedir. Eğitimde yaşanan eşitsizlikler köy okulunda görev yapan bir öğretmenle merkezi okulda görev yapan bir öğretmenin her konuda eşit olması söz konusu değildir. Merkezi okullarda araç gereçlerin asgari düzeyde sağlanmış olması, köy okullarında ise gerek fiziki durumların yetersiz oluşu gerekse araç gereç eksiklikleri göz önüne alındığında öğretmenin hem maddi hem de manevi zorluk içinde olduğu görülür. Köy okullarının şehir okullarına göre yöntem, teknik, gereç vs. sınırlı olması ile eğitimle verimliliği sınırlandırmaktadır.
Okullarda sınıfların kalabalık olması, öğretmenlerin sınıf yönetimini zorlaştırması ve öğrencileri tanıma sürecinin uzamasına neden olmaktadır. Sınıfın kalabalık olması eğitim kalitesini düşürmektedir. Çünkü kalabalık sınıflarda öğrencilerin dikkati kolay dağılabilir. Öğretmenin sınıfa düzen oturtması zordur. Bu nedenle öğretmen düz anlatım tekniğini kullanmak zorunda kalır. Kalabalık sınıfların yanında önemli sorunlardan biri de ezberci eğitimdir.
Ezberci eğitim anlayışıyla öğrencilerin büyük çoğunluğu okuduğunu anlamayan, yorum yapamayan, kendini ifade edemeyen, düşünme yeteneği zayıf bireyler olarak yetişmektedir. Öğretmen davranışlarını öğrenci davranışlarının belirleyicisi olduğu için bilgi aktarımında, gelecek nesillerin yetiştirilmesinde öğretmenlere büyük sorumluluk düşmektedir. Bu nedenle öğretmen niteliği oldukça önem taşımaktadır. Eğitim fakültelerinde öğrencilere verilen mesleki eğitim dersleri de yetersizdir.
Öğretmenin alan bilgisi, genel kültür ve pedagojik formasyon bakımından donanımlı bir şekilde yetiştirilmesi gerekmektedir. Çünkü öğretmenlik uzmanlık isteyen bir meslektir. Öğretmenlikte ne öğrettiğinden çok nasıl öğrettiğin önemlidir. Öğretmen yetiştirme ve geliştirmede, öğretmen ve öğrenci yeterliliklerinin esas alınması, kişisel ve mesleki gelişimin sürekli teşvik edilmesi, kariyer gelişimi ve performansa dayanan bir yapıda düzenlenmesi önem teşkil etmektedir.
Öğretmenlerde çocukları iyi gözlemlemeli ve anne babayı da eğitim sürecine dahil ederek motivasyon oluşturmalıdır. Bir eğitim sisteminin sorunlarına çözüm ararken o sistemi yaratan kültürün ve toplumun özelliklerini göz önünde bulundurmak gerekir. Bununla birlikte insan her yerde insandır, ihtiyaçları evrenseldir ve eğitime muhtaçtır. Yalnızca öğrencilerin öğrendiği bir okulda diğer çalışanların kendilerini geliştirmelerini beklemek zayıf bir ihtimaldir. Bu da insan kaynağının geliştirilmesinin önündeki en önemli engellerden biri olarak değerlendirilebilir. Öğretmenlerin kendini rahat hissetmesini, kendilerini geliştirme olanağı bulmasını, yaptığı işlerin takdir edilmesini, toplum önündeki değerinin yükseltilmesi ile eğitim sisteminin daha iyi olacağını düşünüyorum.
