Bağımlılık insanın bir maddeyle veya bir davranışla sağlıksız bir ilişki kurmasıdır. Kişi bağımlısı olduğu şey olmadan yaşayamaz. Onsuz ne yapacağını bilemez, bunalır, kendini çaresiz ve güçsüz hisseder. Bağımlısı olduğu maddeyi veya davranışı hayatının merkezi haline getirir ve diğer her şeyi ona göre belirler. Belirli bir süre sonra da bağımlılığı kişiyi tamamen esir alır ve kölesi haline getirir. İnternet bağımlılığı da bir bağımlılık türüdür.
- Her gün internete giriyor musunuz?
- İnternete planladığınızdan daha sık girip, daha uzun süre mi kalıyorsunuz?
- İnterneti kullanım süreniz her geçen gün artıyor mu?
- Geç vakitlere kadar bilgisayar başında kaldığınız, hatta zaman zaman bilgisayar başında sabahladığınız oluyor mu?
- İnternette daha çok vakit geçirebilmek için sorumluklarınızı (iş ya da okul) aksattığınız oluyor mu?
- Çevrimiçi olmadığınız zaman huzursuzluk, kaygı ya da uyku bozuklukları yaşıyor musunuz?
- İnterneti kullandığınızda rahatlıyor musunuz?
- İnterneti daha az kullanmak gibi istek duyuyor, ama başaramıyor musunuz?
- İnternette işiniz bittiği halde, yeni meşgaleler arıyor musunuz?
- İnternet dışı uğraşlara ilginiz azalıyor mu?
- İnternette geçirdiğiniz vakit nedeniyle sosyal ilişkilerinizde, özellikle yüz yüze görüştüğünüz arkadaşlarınızın sayısında azalma oldu mu?
- İnternetle ilgili değişik aktivitelere (kitap, taratıcılar, yüklenecek programlar, vs.) çok zaman ve para harcıyor musunuz?
Eğer bu soruların çoğuna evet yanıtı veriyorsanız internet kullanımınıza daha çok dikkat etmenizin zamanı gelmiş demektir! Peki internet bağımlılığının belirtileri nelerdir?
- Yanlış olduğunu bildiği halde kendini durduramamak
- Giderek harcanan zamanın artması
- Aile ve arkadaşların ihmal edilmesi
- Boşluk hissi, depresyon, bilgisayar başında olmayınca huzursuzluk veya sinirlilik
- Yaptıkları konusunda yalan söyleme
- Bilgisayar başında kendini iyi hissetme
- Kontrolünü kaybetmek
İnternet bağımlılığının günümüzde büyük bir sorun olmasındaki temel nedenler akademik, sosyal ve çalışma hayatına yaptığı olumsuz etkilerden kaynaklanmaktadır. İnternet bağımlılığı yüzünden insanların uyku düzeni bozulmakta, aile hayatı olumsuz etkilenmekte, akademik başarısı düşmekte ve çalışma hayatındaki başarılarında düşüşler gözlemlenmektedir.
Gece geç vakitlere kadar internet başında vakit geçirdikçe uyuyamayan birisi internette daha fazla vakit geçirip internet başında sabahlayabilir, yaşadığı bu uykusuzluk iş performansına, akademik başarısına veya aile hayatına olumsuz yansıyabilir. Sonuçta kimse sürekli internet başında boş boş vakit geçirip kendisiyle hiç ilgilenmeyen bir eş istemez veya kimse iş yerinde çalışmak yerine internetten okey oynayarak mesai bitiren bir çalışanı kabul etmez.
Bununla birlikte internet bağımlılığının göstergelerinin bazı ortamlarda normal kabul edildiği de görülmektedir. Aynı ortamda bulunan bir çok kişinin fiziken orda bulunmalarına rağmen ellerindeki akıllı telefonlarla internette paylaşım yaptıklarını, yapılan paylaşımlara baktıklarını veya internet üzerinden oyun oynadıklarını görebilirsiniz. İnternet bağımlılarında aşağıda belirtilen özellikleri görmek mümkündür.
- Sürekli olarak kafası internet aktiviteleri ile meşgul olmak
- Tatmin olmak için artan şekilde internet kullanma ihtiyacı hissetmek
- İnternet kullanımını durdurma ve kontrol etme konusunda başarısız olmak
- İnterneti kullanmayı bıraktığında huzursuz, karamsar, depresif veya sinirli hissetmek
- Başlangıçta öngördüğünden daha fazla çevrimiçi olmak
- İnternet kullanımı nedeniyle önemli bir ilişki, iş, eğitim veya kariyer fırsatını tehlikeye atmak
- İnternet ile bütünleşmenin kapsamını gizlemek için aile üyelerine, terapiste veya başkalarına yalan söylemek
- İnterneti problemlerden kaçış veya ruh halini rahatlatmanın bir yolu olarak görmek
Günümüzde bireyselleşmenin artması, aidiyet duygularının azalması ve sosyal ilişki kurmanın zorluğu sonucunda yalnızlaşan bireyler sosyalleşme ihtiyacını en kolay şekilde internet üzerinden giderebiliyor, sohbet odaları aracılığıyla sanal arkadaşlıklar kurabiliyor, çevrimiçi oyunlar aracılığıyla hem vakit geçirip hem de yeni insanlarla birlikte hareket edebiliyor. Böylece internet bağımlılığı da yaygınlaşmış oluyor.
Tanımadığımız kişilerle kolayca iletişime olanak sağlaması, her an erişim imkanı, merak ettiğimiz her türlü bilgiye anında ulaşabilme imkanı sağlaması, özgür bir şekilde duygu ve düşünceleri ifade etme olanağı, yasaklanmış olana erişimi kolay hale getirmesi, oyun oynamaya, risk almaya ve benzeri ilgi çekici şeylere imkan tanıması interneti kullanıcıları ve bağımlıları için çekici hale getiren etkenlerden birkaçıdır. İnterneti sınırsız bilgi içeren bir dünya olarak düşündüğümüzde, yapacak bir etkinlik bulamadığımız zamanlarda internet üzerinde gezinme imkanımızın olması bile internetin çekici yönünü anlatmak için yeterlidir.
Bu nedenlerden ötürü çocuklara internet tanıtılırken öncelikle internetin ne kadar büyük bir dünya olduğu hakkında farkındalığa sahip olmalarını sağlamamız gerekmektedir. Çünkü internetin boyutları hakkında fikir sahibi olan çocuğa internette güvenliğin önemini anlatmamız daha kolay olacaktır. Bunun yanı sıra çocuklar; internette ne tür bilgiler paylaşıp, neleri paylaşmayacakları ve ne tür sitelere girip girmeyecekleri konusunda bilgilendirilmeli, özellikle sosyal ağlar konusunda bilinçlendirilmelidir.
Bununla birlikte çocukların günlük internet kullanımı sınırlandırılmalı, çevrimiçi oyunlarda mümkün olduğu kadar az vakit geçirmesi sağlanmalı ve çocuklar ağırlıklı olarak interneti bilgi edinme ve ders amaçlı kullanmalıdır. Ebeveynler çocukları interneti kullanırken mutlaka çocuğu takip etmeli, çocuğun internette hangi sitelere girdiği ve internet üzerinden kimlerle iletişime geçtiği hakkında bilgi sahibi olmalı ve çocuk internet gibi sınırları olmayan bir dünyayla tek başına karşı karşıya kalmamalıdır.
