Genel olarak ‘’kara delik’’ kelimesini duyduğumuz zaman aklımızda ilk olarak uzay ve sonsuz karanlık kavramları belirir. Sizce bu bir tesadüf mü yoksa aslında kara delik bir paradoks mu? Kara delik içine aldığı her şeyi yok eden ve gizemi gün geçtikçe daha da artan bir bilimsel keşifdir ve bunun matematik ile ilişkisini farklı bir boyutta incelemek gerektiğine inanıyorum.
Basit bir örnek ile başlayalım; Kara Deliğe düşen maddeler ve enerjiler, tekilliğin içerisinde kaybolurlar, dolayısıyla kara delik içine ne düşerse düşsün onu içerisinde yok eder. Bu bilgi paradoksu ile başlayalım ilk olarak, karadelik aslında her şeyi yok eden bir çekim noktasıdır, kendisine engel olunamayacak ve içerisine girdiğin zaman sonsuz karanlık ve hiçliğin var olduğuna inanılan bir çekim noktası. Fazlasıyla bilimsel terimlerle ve astro fizikle süslenebilecek bu konuyu en basite indirgeyerek yoluma devam etme taraftarıyım. Öncelikle sayısal olarak düşündüğümüzde kendisine karşı konulamayacak bir manyetik alan ifadesi oldukça iddialı olmaktadır. Günümüze kadar yapılmış mıknatıs ve üstün teknoloji ile yapılan manyetik alan deneylerini ya da insanın aklının alabileceği tahminleri bir kenara bırakmamız gerekiyor, bu onların hatta sınırların çok çok ötesinde olan bir olay…
Şimdi asıl konumuza gelirsek ‘Kara delik’ kavramı matematikte tam olarak karşı konulamayan çekim ya da sonsuz karanlık olarak kullanılmamaktır. Öncelikle bu konu hakkında biraz bilgi vermek ve asıl konumuza doğru ilerlemek istiyorum. Matematikte sayıların oluşturduğu kurallar neticesinde belirli bir tekrara düşen örüntülere “kara delik” denir. Olayı daha iyi anlamamız için mühendisbeyinler.com blog sayfasında kullanılmış bir örnekten faydalanmak istiyorum.
Boş kağıtlarınızı hazırlayın. Çok basit işlemler yapacağız. Kağıdınıza herhangi bir sayı yazın. Evet evet rastgele bir sayı olsun. Örneğin; 9288759 sayısını seçmiş olalım. Yapacağımız şey çok basit. Bu gördüğümüz sayıda kaç tane tek, kaç tane çift sayı olduğunu bulup bir de toplam kaç rakamdan oluştuğunu yazmamız gerekiyor. Yani bu sayıda (2,8,8) olmak üzere 3 tane çift, (9,7,5,9) olmak üzere 4 tane tek sayı bir de toplam 7 rakamdan oluştuğunu yazalım. Yeni sayımız çift rakamlar sayısı – tek rakamlar sayısı – toplam rakam sayısı olacak şekilde türetilecek. Dolayısıyla yeni sayımız kaç oldu arkadaşlar? 347 değil mi? Evet.
Aynı işlemi tekrar uyguluyoruz. 347 sayısında 1 tane çift 2 tane tek ve toplam 3 rakamdan oluşuyor. Yine aynı formatta (çift-tek-toplam) olacak şekilde sayımızı yazdığımızda 123 sayısını elde ederiz. 123 sayısı ile devam edersek yine 123 sayısını elde ederiz ve bundan sonra uyguladığımız kural ile sonuç hep 123 sayısı olur. Geçmiş olsun kara deliktesiniz! Biz matematikçiler bu kara deliğe “Sisypus kara deliği” diyoruz. İsmini mitolojide geçen bir olaydan alan bu matematik sistemi aslında bize olayların hep tekrara bağladığını göstermektedir. Anlayacağınız üzere matematikteki kara delik kavramı daha çok tekrar düşme ve belirli adımlarla hep başa dönmeyi gösteriyor bize, bunu bir labirent olarak da düşünebilirsiniz.
Şimdi asıl konumuza tekrar dönmek istiyorum. Kara delik kavramına matematiksel olarak yeni bir boyut kazandırmak istiyorum ve ‘Pi’ sayısını düşünmenizi istiyorum. Sonsuz bir şekilde devam eden ve asla devretmeyen bir sayı düzeni…
Sizce ‘Pi Sayısı’ bütün sayıları bir kara delik gibi yutmuş mudur? Bence cevap evet olabilir. Okuduğum bir makalede Pi Sayısı içerinde doğum tarihimiz, bizim için önemli olan herhangi bir tarih vb. her türlü sayının bir araya geldiğinden bahsediyordu. Bir düşünmenizi istiyorum sonsuz bir sayı dizi ve asla devretmiyor yani konuştuğumuz sayılar tabi ki bir yerde yan yana gelebilir. İşte bu noktada Kara Delik ve Matematik biliminin yine aynı ortak noktada kesiştiğini görüyoruz bu da ‘Evrenin Dili Matematiktir.’ Cümlesini tekrar aklımıza getiriyor…
Şimdi aynı soruyu size tekrar sormak istiyorum sizce ‘Pi Sayısı’ bir matematiksel kara delik midir?
Bu sorunun ayrıntılı cevabını bir sonraki blog yazımızda ayrıntılı tartışmak üzere hoşçakalın…
Yeliz BAYSAL
‘’Kara Delikler ve Matematik – Pi Sayısı ve Kara Delikler 1 ‘’
Kaynakça:
* “Kara Delik Nedir?” Mushab Bedirhan Andız / muhendisbeyinler.net
* “Grand Design” Stephen Hawking
