Okul öncesi dönemde yaratıcı düşünme becerilerini en iyi destekleyecek araç, tüm çocuklarda fazlasıyla var olan “merak” duygusudur.
Merak duygusunun çocuğu “provoke” edecek bir girişle tetiklenmesi, yaratıcı düşünme becerilerini kullanması için teşvik edici olacaktır.
Merak duygusundan yola çıkacak yaratıcı düşünme becerileri eğitimi, “eğer” ile devam edecek soruların cevabını bulma yolculuğuna dönüşecektir. Bu yolculukta çocuğun, problem çözme, hayal gücü, yaratıcılık, dil becerileri, öz-güven, cesaret, içsel motivasyon gibi becerileri de ona eşlik edecektir
Peki ama nasıl?
Örnek bir etkinlik programı ile somutlaştıralım…
Öğretmen çocuklarla birlikte sınıfa girdiğinde yerde kocaman iki resim bulurlar. Resimlerden birinde bir tavuk, diğerinde ise bir kutup ayısı…Ve zarf içinde gelmiş bir mektup…Merakla zarfı açarlar ve gelen mektubu okumaya başlarlar.
“Sevgili çocuklar ben de sizler gibi hayvanları çok seven biriyim. Yapmayı çok istediğim bir şey var, ama mümkün müdür bilemedim ve sizden yardım istemeye karar verdim.
Bir tavuk ile bir kutup ayısı aynı yerde yaşayabilir mi? Onların birlikte yaşayabileceği bir çiftlik kurmak istiyorum, sizce mümkün mü?
Bu sorunun cevabını sizin bulmanızı rica ediyorum ve hepinize teşekkür ediyorum.
Sevgiler;
Arda
Mektup Arda adlı bir çocuktan gelmiş, ve çocuklara bu soruyu yöneltmiştir.
Öğretmen çocuklara sorar “Ne dersiniz? Yaşayabilirler mi?”
Ortaya büyük bir karton gelir, ve çocuklardan gelen cevaplar oraya yazılır. Çocuk bu esnada, söylediği her cümlenin, verdiği her cevabın değerli olduğunu hisseder.
Öğretmen soruları detaylandırmaya başlar;
Tavuk ve kutup ayısı bir arada yaşasaydı onlara nasıl bir çiftlik kurardık?
İkisi de aynı yiyeceklerden yiyebilir miydi?
Birbirleriyle nasıl oyunlar oynarlardı?
Öğretmen , konuyla ilgili çocukları düşünmeye teşvik ettikten sonra sorar;
“Şimdi herkes onlar için bir çiftlik düşünüp çizebilir mi?”
Çocukların bireysel çizimlerinin ardından, her birine “eğer” ile devam edecek sorular yöneltilir. Ve çocukların cevapları çizdikleri resmin üzerine, çocuğun işaret ettiği alanlara not edilir.
Eğer;
“Bu çiftlikte başka hayvanlar da yaşıyorsa bunlar hangileri olabilir?”
“Tavuk ve kutup ayısı farklı yiyecekler seviyorsa, bunlar neler olabilir?”
“Birlikte vakit geçirmeyi seviyorlarsa, neler yapıyorlardır?”
“Şu an bu çiftlikte kar yağıyorsa tavuk ve kutup ayısı ne yapıyor olabilir?”
“Tavuk ve kutup ayısının isimleri varsa, sence ne olabilir?”
Grup halinde başlayan çalışma, öğretmenin çocuklarla teker teker diyalog kurması ve çizdikleri resimler üzerinden sorduğu sorularla, çocukların yaratıcı düşünme becerilerini kullanması sürecine dönmüştür.
Okul öncesi dönemde bu tür çalışmalar yapılırken, çocukların grup içinde cevap verirken birbirlerinden etkilenme ihtimali yüksektir. Bu nedenle, grup halindeyken çalışmanın genel çerçevesi tüm çocuklarla aynı anda paylaşılır, merak duyguları tetiklenir. Çocuklara, çalışmanın amacına yönelmeleri konusunda alt yapı oluşturulur. Bu aşamanın ardından, her çocuğun bireysel olarak ve çevreden etkilenmeden kendini ifade edebilmesi için uygun ortamlar hazırlanır.
Küçük çocuklarla yaratıcı düşünme becerileriyle ilgili “etkin ve etkili” çalışmalar yapabilmek için, öğretmenin de aynı motivasyona sahip olması, sabırla çocukları dinlemesi, çocuktan gelen tüm paylaşımlara saygı duyduğunu göstermesi, cevapları önemsediğini hissettirmesi ve en önemlisi sonuç değil süreç odaklı hareket etmesi gerekir.
Yazı için teşekkür ediyorum. Grup içerisinde uygulanabilecek çok verimli bir çalışma. Sevgiler.