Gerek ülkeler düzeyinde gerekse ülke içinde en büyüğünden en küçüğüne kadar kurum ve kuruluşların amaçlarını gerçekleştirmesi, ileriye yönelik hedeflerine ulaşılabilmesi, gelişim ve değişimi yakından takip edebilmesi için etkin bir yönetim yapısının oluşturulabilmesi çok önemlidir. Ayrıca mevcut sistemin korunumu için de, sistematik, işler bir yönetim şarttır. Yönetim sisteminin sağlıklı işleyebilmesi için kanun-yasa ve yönetmelikler ön gereklilik olarak kabul edilse de, asıl önemi öğe hiç kuşkusuz etkin bir yönetici yani Lider bir kişidir. Yönetim pozisyonuna atanacak kişilerin bireysel özelikler ve donanımsal yeterlilikler açısından diğer kişilerden bir adım öndeliği esas alınmalıdır. Liderlik vasıflarına sahip kişilerin seçilmesi grubun etkin idaresi ile denge, kontrol ve koordinasyonu sağlayarak kurumu istenilen başarıya ulaştırır. Yönetim pozisyona etkili bir yönetici seçilmezse, bu durum hem kendi kurumu hem de alt ve üst kurumlar açısından pek çok zarara neden olabilir. Yönetim işi en alt kademeden başlayarak en üst kademelere kadar yöneticilerden oluşan bir zincirdir. Zincirin sağlamlığı yine yöneticilerin yeterliliği ile doğru orantılıdır.
Yönetici ile lider arasında özelliklere, benzer ve farklı yönlere sık sık dikkat çekilse de liderlik öyle kolayca ifade edilebilecek, ya da kazanılabilecek bir vasıf olmadığı gibi kişi olarak kolayca bulunabilecek bir şeyde değildir aslında. İyi bir yönetim için yönetici kavramından çok daha öteye ihtiyaç vardır. Yöneten ve yönetilen insandır ve insan yönetimi de oldukça zorlu bir süreçtir. Bu sürecin en iyi şekilde kontrolü, yöneticinin liderlik vasıflarına sahip olup olmadığını ortaya çıkaran en önemli göstergedir.
Genel bazı özelliklerle yönetici ile lideri ayırırsak;
Öncelikle yönetici ‘yönet’ emir kipiyle başlayan bir üst pozisyon durumudur. Klasik sistemde yönetici, emir ve yaptırım gücünü mevcut düzendeki kurallardan yada üst yöneticilerden alarak kullanan, itaat ederek ‘yöneten’ kişidir. Hakimiyet esaslıdır ve var olan düzeni sorgusuz ve yargılamadan korumak ilk görevi; kendi, koltuğu ve koruduğu makam en önceliğidir. Yerine getirmekle sorumlu olduğu işi belli mesai saatlerine tabi çalışarak gerçekleştirir. İletişim yeteneği ve etkin dinleme becerileri oldukça zayıftır. Birey davranışlarını anlama, grup kontrolü, kriz durumlarına yönelik çözüm becerileri kısıtlıdır. Mevcut olanı yönetir, kurumu ileriye taşıyamaz, vizyonu yetersizdir, olasılıkları değerlendiremez, yüzeyseldir, sığdır, kopyadır.…vb. Diğer bir nokta da klasik bir yönetici taraftır, önyargılıdır, sübjektiftir, sözde bir saygınlıktır, daha çok akıl verir, nasihat eder. Bu haliyle ortamda stres yaratarak ayrışmalara ve çatışmalara neden olabilir. Yönetim biçimi sıradandır ve sorunları günü birlik çözerek öteler.
Diğer taraftan Liderlik bir ‘Us’ pozisyon durumudur ve us-sal beceriler ön plandadır. Liderin en keyifli hobisi işidir. Kurumun amaçlarına ulaşması için bütün unsurları etkili şekilde yönetirken; alt ve üst tüm birimlerle hedefler oluşturmak, var olanı ilerletmek, geliştirmek temel hedefidir. Öğrenen gelişen bir kurum kültürü yaratma çabasındadır. Yine insanı anlama, insan davranışlarını anlamlandırma, beden dilini kullanım ve iletişim becerileri çok gelişmiştir. Lider pozitif etkidir, verimli bir ekip yaratır. Bireysel ve grup yönetimine hakimdir ve kriz yönetimi konusunda etkindir. Dikkatlidir ve sezgileri güçlüdür, olay ve olguları doğru okur. Duyguları kontrollü, bilge, birleştirici ve bütünleyicidir. Ayrım yapmaz, adil ve adaletlidir. Stressiz huzurlu bir ortam yaratır.
“Lider” gelecektir, ilkelidir, gelişimdir, asıldır, güvendir, destektir, uyumdur, çözümdür, derin bir kavramdır, rol modeldir, tek başına vizyondur…
Özetle; yöneticilik başta verilen bir görev ve sorumluluk konumundadır. Sonradan öğrenilerek geliştirilip iyileştirilebilir. Liderlik ise pek çok alt bileşeni doğuştan getiren aynı zamanda bir yetenektir. Lider kişi pozisyonunu ve görevini çoğunlukla kazanarak alır ve kurumlar için büyük bir kazanımdır. Liderlik vasıftır, saygınlığı vasfındaki kişiselliğidir.
Lider her zaman önderdir ve ender karşılaşılan bir bütündür.
Tüm kurum ve kuruluşlara liderlik vasıflarına sahip yöneticilerin getirilmesi temennisiyle…
