Üniversite tercihi önemli ancak tercih edeceğiniz bölüm öğrenim göreceğiniz üniversiten daha da önemli. Tercih edeceğiniz alanı bilmek, gelecekteki mesleğinizin seçimini yapmış olmak; hem büyük bir motivasyon kaynağı, hem de hedefinize ulaşmak için attığınız önemli bir adımdır. Bu nedenle tercih etmeyi düşündüğünüz her alanı ayrıntılı bir şekilde bilmek, size önemli bir avantaj sağlayacaktır. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) alanını anlatırken alanla ilgili genel bilgiler verip, daha çok mezun olduktan sonra yapabilecekleriniz üzerinden soru işaretlerini gidermeye çalışacağım.
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümü, eğitimde teknolojinin doğru bir şekilde kullanılabilmesi ve teknoloji eğitiminin verilebilmesi için araştırmalar, tasarımlar ve uygulamalar yapan bir alan. Bunları yaparken de teknolojinin donanım ve yazılım anlamında bütün imkanlarından faydalanmakta. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak ilk yıllarında sadece görsel mesaj tasarımı ve iletimiyle ilgilenen alan, işitsel teknolojilerin de ortaya çıkmasıyla birlikte radyo daha sonra da televizyonlar aracılığıyla görsel işitsel alana hızla yöneldi.
Bilgisayarların ve internetin kullanımıyla birlikte de öğretim teknolojilerinin kullandığı araçların sayısı iyice artmış oldu. Ama öğretim teknolojileri alanının amacı hiç değişmedi. Her dönemde en yeni teknolojileri, eğitim ortamına entegre etmeyi ve bunun işe yarayıp yaramadığını, verimli olup olmadığını incelemeyi sürdürdü. Tabi ki öğretim teknolojileri alanının gelişim sürecini kullandığı araçlarla açıklamak tek başına yeterli değil. Kullanılan öğretim yöntemleri dönemden döneme farklılık gösterdikçe, yeni yaklaşımlar eğitimde kullanılmaya başlandıkça, öğretim teknolojileri alanı da bu yeni yöntemleri, yeni araçlarla değişen içeriğe uyarlayarak her dönemde eğitime yenilik getirmiş oldu.
Yani eğitimde davranışçı yaklaşımın tercih edildiği dönemlerde öğretim teknolojileri de öğretmen merkezli ve sonuç odaklı çalışıyordu. Bilişselci yaklaşımların tercih edilmesiyle birlikte, öğretim teknolojileri de bilişsel süreçleri dikkate almaya başladı. Yapılandırmacı yaklaşımla birlikte öğretim teknolojileri alanında da bilginin yapılandırıldığı, öğrenen merkezli kuramlar, modeller ve uygulamalar ağırlık kazanmaya başladı.
BÖTE Lisans Programı ve Kontenjanları
BÖTE Çalışma Alanları
Çalışma alanlarına bakacak olursak; Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümü, diğer alanlardan daha yaygın bir çalışma alanına sahip diyebiliriz. Çünkü okul öncesinden, yüksek öğretime; yaygın eğitimden, kurumsal eğitime birçok çalışma alanında, öğretim teknolojileri alanı da çalışmaktadır. Yani bir bakıma eğitimin olduğu her yerde öğretim teknolojileri alanına da iş düşmekte. Bu nedenle öğretim teknolojileri alanında çalışırken çok farklı gruplarla ve çok farklı boyutlarda çalışma fırsatı bulabilirsiniz. İlkokul öğrencilerine bazı kavramları öğretmek amacıyla eğitsel oyun da tasarlayabilirsiniz; bir şirketin çalışanlarının performans problemini çözmeye yönelik sistemler de geliştirebilirsiniz. İsterseniz bu ve buna benzer farklı çalışma alanlarında öğretmen, araştırmacı, öğretim tasarımcısı veya bunların tamamı olabilirsiniz. Ancak insanlara bir şeyler anlatmaktan veya onların öğrenmelerini sağlamaktan keyif almıyorsanız Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında çalışmanızı tavsiye etmem.
Bilişim Teknolojileri Öğretmenliği
Öğretmen olarak, okul öncesi, ilkokul, ortaokul, lise, üniversite, yaygın eğitim kurumları, kurumların eğitim departmanları gibi yerlerde bilişim teknolojileri ve yazılım ile ilgili eğitimler verebilirsiniz. Alanımızın en güzel yanlarından biri de her yaştan, her düzeyden ve her kurumdan insanlara eğitim verebiliyor olmamız. Eğer öğretmen olacaksanız hitap edeceğiniz kitleye uygun özellikleri taşıyıp, taşımadığınızdan emin olmalısınız. Küçük yaş gruplarıyla iletişiminiz iyiyse okul öncesi, ilkokul ve ortaokul düzeyinde; gençlerle iletişiminiz iyiyse lise ve yükseköğretim düzeyinde; yetişkinlerle iletişiminiz iyiyse de yaygın eğitim kurumları veya kurumların eğitim departmanlarında çalışmanızı tavsiye edebilirim.
BÖTE Alan Uzmanlığı
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında araştırmacı olacaksanız, alandaki kuram ve uygulamalardan yola çıkarak alanla ilgili problemleri araştırıp, tespit edebilir; bunlara yönelik çözüm önerileri geliştirerek alana katkı sağlayabilirsiniz. Bu alanda araştırma yaparken birçok alandan farklı olarak sadece kendi alanınızla ilgili değil, hemen hemen her alanla ilgili çalışma fırsatına da sahipsiniz. Çünkü bu alan sadece belirli bir disipline ait araştırma alanı değil, içinde eğitimin ve teknolojinin yer aldığı bütün alanların dahil olabildiği bir araştırma alanı. Yani Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında araştırmacıysanız; herhangi bir alandaki öğretim teknolojileriyle ilgili herhangi bir konuyu da araştırabilirsiniz.
Öğretim Tasarımcılığı
Öğretim tasarımcısı olursanız, bahsetmiş olduğum farklı kurum ve kuruluşlara yönelik çalışabilirsiniz. Öğretim sistemlerini tasarlarken de dikkat etmeniz gereken bazı hususlar var elbette. Öğretim sistemi tasarlarken, hangi gruba yönelik olursa olsun; genel anlamda analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme basamaklarını gerçekleştirmiş oluyorsunuz. Analiz aşamasında eğitim ihtiyacının ne olduğunu belirlemek amacıyla; öğrenenin bilgi, beceri, motivasyon ve tutumuna yönelik tespitler yapıldığı gibi, gerçekleştirilmesi gereken durum ve mevcut durum tespiti de yapılır. Olması gereken durum ile mevcut durum arasındaki fark da ihtiyacı gösterir. Bu ihtiyacı gidermeye yönelik, öğrenenin özelliklerini dikkate alarak öğrenme ortamı oluşturulup, geliştirilir. Öğrenme ortamını öğrenenin ve kurumun durumuna göre yüz yüze, uzaktan veya harmanlanmış eğitime uygun bir şekilde tasarlayabilirsiniz. Tasarım ve geliştirme aşamalarında geliştirdiğiniz ortamın durumuna göre uygulama ve değerlendirme aşamalarını da gerçekleştirebilirsiniz.
Mesleki Yeterlikler ve Roller
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında tüm bunları yaparken dört duvarla sınırlı olmazsınız. Yüz yüze eğitimden, uzaktan eğitime kadar birden fazla öğrenme ortamında çalışma imkanına sahipsiniz. Öğrenme ortamı olarak geleneksel sınıf ortamından faydalanabileceğiniz gibi, bilgisayarlar veya mobil cihazlar aracılığıyla web ortamından, eğitsel yazılımlardan, sanal gerçeklik uygulamalarından veya arttırılmış gerçeklik uygulamalarından da faydalanabilirsiniz. Bu öğrenme ortamlarına yönelik araştırmalar yapıp, öğretim sistemi tasarlayabilir veya verdiğin derslerde doğrudan kullanabilirsiniz. Öğrenme yaklaşımlarından faydalanabilir, öğrenilecek veya öğretilecek konuya ve düzeye bağlı olarak davranışçı, bilişselci ve yapılandırmacı yaklaşımları tercih edebilirsiniz.
Tabi ki bunları yaparken de öğrenenlerin bireysel farklılıklarını ve öğrenme stillerini dikkate almalısınız. Çünkü herkes aynı hızda öğrenmediği gibi aynı şekilde de öğrenemeyebilir. Kimi insanın bir konuyu öğrenmesi için sadece dinlemesi yeterliyken, kimisi görsellerle daha iyi öğrenir; bazıları derste etkileşime girmeden doğrudan bilgi aktarımıyla konuyu daha iyi anlar, bazılarının öğrenmesi için de mutlaka sürecin içinde aktif rol alması gerekebilir.
Gördüğünüz gibi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında yapabileceklerinizin aslında pek bir sınırı yok. Eğitimin ve teknolojinin yer aldığı her konuda çalışabiliyorsunuz. Ancak öğretim yöntemleri sürekli geliştiğinden ve teknoloji de sürekli ilerlediğinden kendini yenilemek zorundasınız. Örneğin 20. yüzyılda radyo ve televizyon aracılığıyla tek yönlü iletişim kullanılarak eğitsel anlamda sadece bilgi aktarımı yapılırken; 21. yüzyılda bilgisayarlar ve mobil cihazlar yardımıyla çok yönlü iletişimle sadece bilgi aktarımı değil, bilginin üretimi de gerçekleştirilebiliyor. Öğrenme en temel düzeyde değil, üst düzeyde sağlanabiliyor. Belki de gelecekte daha farklı araçlarla, daha farklı yöntemler kullanılarak bireyler daha rahat bir şekilde öğrenebilecek. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanı da, yaptığı çalışmalarla buna katkı sağlayacak. Bu nedenle bu alanda çalışmayı düşünüyorsanız; sürekli kendinizi yenilemeniz, günceli takip etmeniz ve yeni fikirler ortaya koyabilmeniz gerekir.
Elimden geldiğince Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi alanında bilgi vermeye çalıştım. Değinmediğim noktalar varsa yorum olarak belirtirseniz yazıya ekleyebiliriz. İnşallah anlattığım bilgilerin okuyucuya ve tercih yapacaklara faydası olmuştur.
