Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumları yönetici ve öğretmenlerinin norm kadrolarına ilişkin yönetmeliğin amacı; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarının yönetici ve öğretmen norm kadrolarının belirlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Norm kadro yönetmeliğini mesleki teknik anadolu liselerinde atölye ve meslek derslerinde uygulanması açısında değerlendirme yapacağım. Meslek liselerinde atölye ve meslek dersleri açısından fiziki mekânlar oldukça önemlidir. Neden önemlidir diye soru aklımıza gelebilir. Bunun cevabını ” Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumları yönetici ve öğretmenlerinin norm kadrolarına ilişkin yönetmeliğin 22.maddesinde ” bulabiliriz. Adı geçen mevzuatta;
“MADDE 22- (1) Okul ve kurumların yönetici ve öğretmen norm kadrolarının belirlenmesinde dikkate alınacak hususlar şunlardır:
ç) Meslekî ve teknik örgün ve yaygın eğitim kurumlarında alan/dal derslerine ilişkin ders
Yükü, haftalık ders çizelgesine göre her bir sınıfta okutulan ders miktarının grup sayısı ile çarpımı
sonucunda bulunur. Ancak, her şubede 4’ten fazla grup oluşturulamaz ve gruplar;
1) 9 uncu sınıfta, 10-21 öğrenciye kadar 1, 21-31 öğrenciye kadar 2, 31’den fazla öğrenci
İçin 3,(1)
2) 10 uncu, 11 inci ve 12 nci sınıflarda, 8-17 öğrenciye kadar 1, 17-25 öğrenciye kadar 2,
25-33 öğrenciye kadar 3, 33 ve daha fazla öğrenci için 4,(2)
olacak şekilde oluşturulur. Ancak, kaynaştırma yoluyla eğitimine devam eden özel eğitim
ihtiyacı olan öğrencilerin bulunduğu gruplarda, gruplar ikiye bölünür. Öğretmenlerin ayrı fiziki
ortam ve laboratuvarlarda veya grup çalışması yaptıkları makine, araç ve gereçle işledikleri dersler gruplara ayrılır, ders yükü de buna göre belirlenir.
- 10.2021 tarihli ve 31616 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 4585 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının 1 inci maddesiyle bu alt bentte yer alan “9 uncu ve 10 uncu sınıflarda,” ibaresi “9 uncu sınıfta,” şeklinde değiştirilmiştir”
Fiziki mekânların norm kadro ile ilişkisi nedir diye düşünebilirsiniz. Norm kadro yönetmeliğinin 22.maddesi incelendiğinde uygulamalı derslerde sınıf mevcutlarına göre öğrenciler sınıf seviyelerinde farklı sayılarda gruplara ayrılırlar. Bir sınıfta en fazla dört grup olabilir. Bu çerçevede, bir uygulamalı derste kırk kişilik bir sınıfta, ilgili mevzuatlara göre dört grup, dört mekan, dört öğretmen olması gerekir. Aynı anda iki sınıf olursa bunun iki katı,üç sınıf olursa üç katı mekan(atölye/laboratuvar) ve öğretmen gerekli.
İlgili mevzuatlara göre durumu tespit ettik. Peki meslek liselerinde genel uygulama nasıl? Mevzuata uygun uygulama genelde yapılamıyor. Bir bölümde(mesela elektrik)aynı anda kırk kişilik iki şube atölye uygulama dersi için 8 mekân gerekli. Bu kadar mekân birçok okulumuzda mevcut değil. Okullarda genellikle uygulama şöyle; grup sayısı daha az oluyor(mesela dört grup olması gereken şubede mekan yetersizliğinden dolayı iki grup oluşturuluyor), öğretmenler(dört öğretmen olsa bile)derse sırayla giriyor. Bu yanlış uygulama öğretmenler ilgili değil. Mekan yetersizliği, araç gereç yetersizliği ile ilgili. Bu yanlış uygulamadan dolayı ;
-Yanlış ödemeler yapılıyor
-Daha kalabalık öğrenci ile iş güvenliği mevzuatına uygun olmayan ortamda ders yapılıyor,
-Yetersiz donatımı olan atölyelerde güya uygulama dersi yapılıyor.
Hülasa bu ve benzeri birçok problem var. Ve senelerdir var. O halde bahse konu ettiğim bu problemlerin çözümü çok basit. Mesleki teknik eğitimin özelliklerine uygun binalar yapmak. Mesleki teknik eğitim yapacak okullarda;
-birden fazla bina olmalıdır.
-atölye-laboratuvar dersleri için farklı bloklar yapılmalıdır.
-atölye binaları yukarıda bahsedilen norm kadro-öğrenci grubu kuralına uygun olarak tasarlanmalıdır.
-tek binada asla mesleki teknik eğitim yapılmamalıdır.
-açılması planlanan meslek lisesi için düşünülen alan-bölümler önceden belirlenmeli yapılacak mekanlar buna göre planlanmalıdır.
-mesleki eğitimde uygulama dersleri on kişilik gruplarla yapıldığından fiziki mekan planlaması buna uygun olarak tasarlanmalıdır.
Son söz;
Mesleki eğitimde ilgili göz ardı edilen fiziki mekan-bina özellikleri çok önemlidir. Teknik eğitim yapılacak binalar özel tasarımlar olmalı be günün şartlarına uygun olmalıdır. Dilimiz döndüğünce mesleki eğitime dair eksik gördüğümüz hususları farkındalık oluşturmak ve elbette daha iyi bir mesleki eğitim için dile getiriyoruz. Biliyoruz ki “aradığını bilmeyen, bulduğunu anlayamaz”. Eksiklikler dile getirilsin ki o eksiklik giderilebilsin. Yazımızı özlü bir sözle bitirelim.
“Bir ülkenin gelişiminin başlangıç noktası mesleki teknik eğitimdir.” Mesleki teknik eğitim göz ardı edilemez, ihmal edilemez.
–
