Yapmam gereken bi şey varsa ve sürekli erteliyorsam biliyorum ki birinin bana tam gaz vermesi gerekiyor 😊 “Sen en iyisini yaparsın, halledersin, ne olacak senin için” falan deyince bi şekilde beklentiye cevap verme ihtiyacı sanırım o konuya daha bir motive oluyorum 😊 Eminin bi çoğumuzda bu vardır. Hepimiz hangi yaşta ve hangi rolde olursak olalım takdir ve teşvik bekliyoruz. Birilerinin bizi itmesine desteklemesine, bizim için olumlu duygular beslemesine ihtiyacımız var çünkü…
Psikolojide Pygmalion etkisi diye bi şey var, yüksek beklentilerin daha iyi performansa yol açtığına inanılan düşünce…
Pek çoğumuzun şu öğrenci deneyinden bildiği etki 😊
Rosenthal ve Jacobson’un 1968’de yaptığı “Sınıftaki Pygmalion” adını verdikleri çalışma. Bu çalışmaya göre bir okulda öğrenciler belli bir teste tabi tutuluyor ve sözde en iyileri ayrılıyor. Öğretmenlere de öğrencilerden ilk %20 ye girenlerle çalışacakları, onlar için özel öğrenciler seçildiği söyleniyor. Öğretmenlerde kendilerine seçilmiş öğrenciler verildiği düşüncesiyle nasıl bir üstün gayret gösteriyorlarsa, dönem sonunda yapılan değerlendirmede öğrencilerin gelişim alanlarına yönelik anlamlı farklılıkların olduğu tespit ediliyor. Bu bir çalışma ki benzer çalışmalar farklı gruplar üzerinde özellikle iş dünyasında deneniyor. Ve bu hipotez ortaya çıkıyor. Yani yüksek beklentiler yüksek performansa yol açar.
Aslında burada iki türlü bir durum var, öğretmenlerin öğrencilerden beklentisi yüksek ama çalıştıkları grubun iyi bir grup olduğu düşünesiyle onların çalışma motivasyonu muhtemelen yükseliyor ve öğretim işinde daha da bir özenli oluyorlar. Karşı taraftan beklentimiz yüksekse kişinin kendini de bu beklentiyle doğru orantılı, geliştirici davranışa itiyor da denilebilir. Yani ben senin başaracağına inanıyorum derken senin başarın için bende elimden geleni yapacağım demek oluyor birazda. Tek taraflı olmuyor sonuçta hiçbir şey 😊
Her zaman mümkün müdür bilinmez ama çoğunlukla bu beklenti meselesi iyileştiren bir şey 😊 Bir kişiye çocuk ya da yetişkin farketmeksizin olumlu yönde olan inanç illaki bir etki meydana getiriyor. Özellikle dış motivasyon kaynaklı bireyler biraz daha gazla harekete hazır hale getirilebilir 😊
Pygmalion etkisine göre, düşük beklentiler durumunda da benzer bir süreç ters yönde çalışıyor. Pygmalion etkisinin negatif görünümüne “Golem etkisi” deniliyormuş.
Golem etkisi de düşük beklentilerin davranışları olumsuz yönde etkilemesi durumu olarak görülüyor. Yani Pygmalion etkisinin olumsuz tarafını temsil ediyor. Pygmalion ve Golem etkisinin arkasındaki fikir, kişinin davranışlarının tutumlarına bağlı olduğu düşüncesidir.
Yapılan birçok çalışmada, bireylerin davranışlarının çevresindekilerin onlara ilişkin oluşturduğu beklentilerle büyük ölçüde etkilendiği ve beklentiler doğrultusunda davranış sergileme olasılığının yüksek olduğu belirtiliyor. Nasıl olsa benden iyi bi şeyler beklenmiyor diye olumlu davranış sergileme sıklığı azalıyorsa, ben sana güveniyorum dediğinizde o cümleyi haklı çıkaracak davranışlar görme olasılığı da artıyor demektir.
Pygmalion etkisi aslında kendini gerçekleştiren kehanet denilen şey. Buradaki en önemli nokta ise olumsuz beklentilerden daha yoğun etkilendiğimizdir. Yani Golem etkisinin Pygmalion etkisine göre gücü daha fazla. Olumsuz beklentiler olumlu davranışın sönmesini, oluşmasını, ilerlemesini durdurabiliyor.
Günlük yaşam içinde, sosyal ilişkilerde, çevremizdeki kişilere karşı olumsuz beklentilere girmemiz karşı tarafı daha fazla etkisi altına aldığı bir gerçek. İlişkilerdeki ön yargılı tutumlarımız iletişimi ve iş birliğini de bozuyor. Biraz daha olumlu beklentiyi yükseltmek gerekiyor sanırım.
Tabi burada beklentiye karşılık vermeme, hayal kırıklığı durumları da yaşanıyor zaman zaman o ayrı bir mevzu 😊
Yine de “İyi düşünelim, iyi olsun” ….
Kendimize ve çevremizdeki herkese olumlu tutumlar geliştirerek yaklaşmalıyız. Sahip olduğumuz beklentileri düşük değil, gerçeklik sınırları içinde seçmeliyiz.
“İster yapabileceğini düşün, ister yapamayacağını düşün…
Her halükarda haklısın” diyor Henry Ford..
Her halükarda seçim yine bizim…
Olumlu beklentilerin artması temennisiyle…
Nermin ELMAS
