Günlük hayatımızda birbirinden farklı problemlerle karşılaşıyoruz. Bu problemler genellikle hedeflerimizi gerçekleştirmemizi engelliyor veya geciktiriyor. Probleme dayalı öğrenme karşılaştığımız bu engelleri aşmada ve problemlere daha kısa sürede çözüm önerileri getirmemizde bize yardımcı oluyor. Probleme dayalı öğrenme yaklaşımıyla, karşılaşılan problemler, düşünme, beceri geliştirme, stratejiler bulma ve uygulama yapma yoluyla çözülebilir.
Peki probleme dayalı öğrenme yaklaşımıyla nasıl öğretmeliyiz? Öncelikle arka planda şu soruların yanıtını vermemiz gerekiyor:
- Öğrencilerimin hangi içeriği ve becerileri öğrenmesi gerekir?
- Öğrencilerin kazanımları sağlamasının kanıtı ne olurdu?
- Hangi bağlamlarda kazanım geliştirecekler?
- Öğrencilerimle ne ilgisi var?
- Alanımdaki insanların, öğretilecek içerikle alakalı olan asıl sorunları nelerdir?
- Çocuklarımın çözmesini istediğim sorun nedir?
- Öğrencilerim hangi ürünü oluşturacaklar?
Bu soruların yanıtını tam olarak verdikten sonra öğrencilerin ilgi alanlarıyla alakalı ve yaşlarına uygun bir sorun bulmalıyız. Birinci sınıf öğrencilerinin gözlem yoluyla tanımlayabilecekleri bir sorunu çözmeleri ve çözüm önerisini resim çizerek anlatmalarını isteyebiliriz. Sekizinci sınıf öğrencilerinin etrafındaki çevre kirliliğini tanımlayıp, çözüm önerisi geliştirmesi ve bu sorunun çözümü için web sitesi oluşturmalarını bekleyebiliriz.
Öğrencilerden ürün geliştirmelerini beklerken esnek olmak gerekir tabi ki. Bir kitap, web sitesi veya politika özeti hazırlamak gibi öğrencilerinizi yönlendirebileceğiniz bir ürüne sahip olmak güzel bir şey. Öğrencilerinizin bir web sitesi oluşturmalarını istiyorsanız, web sitelerini önceki derslerde büyük kaynaklar olarak tanıtabilirsiniz. Ancak ürün asla öğrenme hedefi değildir. Önemli olan sorunun çözülmesi ve içeriğin anlaşılması. Ürün oraya giden yoldur sadece. Öğrencileriniz başka bir ürün fikrinden heyecan duyuyorsa, onunla birlikte gidin. Plan yaparken, öğrencilerinizin sorunu çözmek için hazırlayabilecekleri çeşitli ürünleri düşünün. Esneklik için plan yapın.
Bazı dersler başarısızlıkla sonuçlanabilir, dert etmeyin. Öğrencilerinizin belirli bir sorunun çözümüne yöneldiğini düşündüğünüz halde hiçbir ilerleme gösteremeyebilir. Bu veya buna benzer bir şey olduğunda öğrenciyle birlikte durumu gözden geçirin ve süreci yeniden planlayın.
Problem temelli öğrenmeye başlarken, problemlerin çözümlerinin küçük yollarla yapılabileceğinin görülmesi önemlidir. Gerçekten, gündelik sorunlar ele alınarak ve bu sorunlar üzerine düşünmek başlangıç için iyi olabilir. Öğrencilerinize sınıf içi bir ödev için yol göstermek yerine, onlara ne yapmaları gerektiğini sorun. Öğrencileriniz hizaya girip gürültülü durumdaysa, neyin işe yaramadıklarını söyleyin ve onlara neyi nasıl çözebileceklerini sorun. Her sene bir doğum günü tablosu oluşturuyorsanız, öğrencilerinizin doğum günü tablosunu oluşturmasını sağlayın.
Öğrencilerinizin problem çözmelerine yardımcı olacak üç soru:
- Çocuklarınız bu sorunu zaten biliyor mu?
- Sorunu çözmek için neyi bilmek istiyorlar
- Öğrencileriniz hangi fikri çözmek zorundalar?
Öğrencileriniz açık uçlu bir matematik problemini çözseler de, düşünebilirler: Sorun hakkında ne biliyorlar, ne isteniyor ve çözmek için farklı hangi fikirleri var? Bu şekilde aynı yapı bir öğrenme seferi gibi daha uzun vadeli bir projeye de uygulanabilir. Öğrencileri fikirleri keşfetmeye ve hatalar vermeye ikna etmek, probleme dayalı öğrenmenin kilit unsurudur. Çocukların bilgiyi tartma, net cevapları olmayan zor problemlerle uğraşma, farklı bakış açıları ve verileri dikkate alma, uzman görüşleri talep etme ve eninde sonunda çözüm getirme gibi beceriler probleme dayalı öğrenme sayesinde kazanılabilir ve geliştirilebilir. Bunların hepsi aslında hayatımızın her gününde yaptığımız ve yapacağımız şeyler, bu nedenle çocuklarımızın da bunu yapmasını istiyoruz.
