Yeni eğitim-öğretim döneminin başlamasına sayılı günler kaldı. Öğrenci, öğretmen ve veliler için bir tür koşuşturmaca dönemi bu. Yeni kıyafetler alınıyor, okul gereçleri temin ediliyor; okullarda yarım kalan tadilat işleri tamamlanıyor. Heyecanlı, mutlu ve yeni bir başlangıcın tedirginliğini taşıyabilecek bu çok boyutlu hazırlık sürecinde ihmal ettiklerimiz de olabiliyor.
Sayısı üç yüz bine yaklaşmış kaynaştırma öğrencileri de aynı gün aynı sıralarda akranları ile birlikte okula başlayacaklar. Kimisi doğuştan kimisi sonradan karşılaştığı bir yetersizlik ve dezavantajla bir parça daha kırılgan ve bir parça daha tedirgin olarak sıralarına oturacak. Peki, bizler buna hazır mıyız? Kaynaştırma öğrencileri için öğretmenler ve eğitim yöneticileri olarak hazırlık yaptık mı?
Kaynaştırma süreçlerinin başarısını belirleyen etmenlerin başında etkili hazırlık çalışmalarının yapılması geliyor. Eğitim binalarının özel gereksinimli öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanması, yani öğrencilerin tamamının faydalanabileceği ortamlara dönüştürülmesi bu çalışmaların ilk basamağını oluşturuyor. Okullarımızı yaz döneminde elden geçirirken bunu düşündük mü? Kapılar, merdivenler, tuvaletler… Yoksa badanası-boyası gıcır gıcır ama asansörü arızalı ya da rampası olmayan okul tabloları devam mı edecek? Örneğin kaç okulun erişilebilir noktalarda engelli kullanımına uygun tuvaleti var?
2011 yılından buyana 1., 5. ve 9. Sınıflarda uyum eğitimi (oryantasyon) yapıyoruz. Sebebi basit. Öğrencilerin yeni tanıştıkları eğitim ortamına uyum sağlamasını bir dizi etkinlikle kolaylaştırmaya çalışmak. Peki, kaynaştırma öğrencileri için sınıf ve okul bazında uyum etkinlikleri düzenliyor muyuz? Akran etkileşimini güçlendirici etkinlikler yapıyor muyuz? Yoksa öğrenciyi sınıfa kabul etmeyi yeterli mi buluyoruz? Öğrencinin performans düzeyi ve kapasitesinin farkında mıyız ve bunu zorluyor muyuz? Yoksa “engelli” olduğu için mazur(!) mu görüyoruz? Engelinden dolayı ihtiyaç duymadığı yardımları vererek onun yaşam mücadelesini köreltiyor, özgüvenini kırıyor muyuz? Konunun vicdanla değil “eğitim hakkı” ile ilgili olduğunun farkında mıyız?
Özel gereksinimli bireyi sınıfla değil okulla ve toplumla kaynaştırmayı hedefleriz. Öğrenciyi sosyal çevresinden soyutlamadan, toplumun herkes kadar değerli bir üyesi olduğunu göstermenin önemli bir adımı kaynaştırma eğitimidir. Bunun için de okul çapında etkili bir planlama süreci gereklidir. Demokratik okul kültürü, farklılıkları olanı normal görme ve kabullenme, karakter gelişimi sağlıklı olan öğrenciler yetiştirmek, bu süreçleri sağlıklı yürütmekten geçer. Kaynaştırma sürecinin etkili uygulanması sadece özel gereksinimli öğrencilere değil tüm öğrencilere ve topluma fayda sağlar. Yeni dönemde bunu yapmaya hazır mıyız?
Bora Akdemir
Özel Eğitim Uzmanı
