Çocuklarda ‘kardeş kıskançlığı’ duygusunun ortaya çıkması genellikle aileye yeni bir bebeğin katılması ile olur. O ana kadar yalnız kendisine yöneltilen sevgi, ilgi ve dikkat başkasına yönelince çocuk kendisini terkedilmiş, güvensiz ve desteksiz hisseder. Anne baba sevgisini, ilgisini ikinci bir bireyle paylaşmak zorunda kalan çocuk, hem öfke duyar hem de ailenin sevgisini yitirme korkusunu içinde taşır.
3 yaş civarında kardeş kıskançlığı daha yoğun yaşanır.
Yaş büyüdükçe çocuk aile içindeki yerini yitirmekten daha az korkmaya başlar.
Kardeş kıskançlığı her zaman büyük kardeşin küçüğü kıskanması şeklinde olmaz. Bazen de tersi görülebilir. Küçük kardeş büyüğün gösterdiği olgunlukta beceri gösteremediği için büyüğünü kıskanır. Ona yaşıyla ilgili tanınan özgürlükleri hazmedemez.
KARDEŞ KISKANÇLIĞININ BELİRTİLERİ
- Açıkça öfkesini belirtir, canını acıtıcı hareketler yapar.
- Bebeksi davranışlar gösterebilir
- Uyku problemleri yaşayabilir
- Daha önceden yapabildiği şeyleri yapmamaya, ebeveyne yaptırmaya başlayabilir.
- Nedenli, nedensiz ağlar
- Devamlı huzursuzdur, etrafı rahatsız eder.
- Kardeşiyle aynı yaştaki çocuklara da kıskançlığını yansıtabilir.
KARDEŞ KISKANÇLIĞININ NEDENLERİ
- Tek çocuk olarak büyümüş olmak
- Ailenin çok fazla ilgisini gördükten sonra, bu yoğun ilginin tamamen kardeşe döneceğini düşünmek
- İlginin bölünmesi
- Çocuğa daha az zaman ayırmak
- Çocukta terk edilmişlik hissinin oluşması
- Kardeşler arasında yaş farkının az olması
- Kardeşin farklı cinsiyette olması
- Dışarıdan kişilerin çocukla kardeşini kıyaslayıcı cümleler kurması
AİLELERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
- Kıskançlık doğal bir duygudur. Kardeşini kıskanan çocuk suçlanmamalıdır, kıskançlık duygusunun kötü bir şey olduğu vurgulanmamalıdır, kıskançlığından dolayı azarlanmamalıdır.
- Çocuğa anlayışla yaklaşma, sevildiğini ve unutulmadığını gösteren davranışlar onu rahatlatır.
- Yeni bir çocuk doğacağı zaman çocuk buna alıştırılmalıdır.
- Bebeğin başkasına muhtaç olduğu, kendisinin bakıma muhtaç olmadığı gururunu okşayacak şekilde anlatılmalıdır.
- Çocuğa kıskançlığını tahrik edecek sözler söylenmemeli, şakalar yapılmamalıdır.
- Çocuğa ait eşyalar, onun onayı olmadan kardeşine verilmemelidir.
- Çocuklar arasında cinsiyet, zeka, güzellik, kuvvet vb. kıyaslar yapılmamalıdır.
- Evde ve yakın çevredeki insanların da aynı doğrultuda davranmaları sağlanmalıdır.
- Anne, bazen küçüğün bakımını babaya bırakıp sadece büyükle ilgilenebileceği zaman dilimleri yaratmalıdır.
- Yeni bebeğe gelen hediyeler, abartılı bir şekilde sergilenmemeli, mümkünse görmemesi sağlanmalıdır.
- Büyük çocuğa da hediye alınmalıdır.
- Kardeşine yönelik olumsuz davranışlar yüzünden cezalandırılmamalı, vicdan gelişimine de katkıda bulunmak için sorular sorulup olay hakkında düşünmesi sağlanmalıdır.
AİLELERE ÖNERİLER
- Çocuğun, kardeşi hakkındaki duygularını ifade edebilmesi önemlidir. Ebeveynler, çocuğun kardeşi hakkındaki olumsuz duygularını reddedip aşırı tepkiler göstermek yerine çocuğu anlamaya çalışmalı, çocuk ile neler hissettiği konusunda paylaşımda bulunmalı ve bu duygularının açığa çıkmasını sağlamalıdır.
- Her çocuğun güçlü ve zayıf yönleriyle kendine özgü birer birey oldukları unutulmamalıdır.
- Doğumdan önce çocuk ebeveynler tarafından bu duruma hazırlanmalıdır. Ebeveynler, çocuğa bir kardeşinin olacağını anlayabileceği bir dilde açıklamalıdır.
- Ev ortamında bazı değişikliklerin olabileceğini, eve misafirlerin gelebileceğini, anne ve babanın her zamankinden daha yorgun olabileceğini, bazı durumlardan dolayı bebekle daha fazla vakit geçirmek zorunda kalınacağını ancak zamanla bu durumun düzeleceğini anlatmalıdır.
- Çocuğa ayrılan özel zamanların yanı sıra, tüm aile üyelerinin birlikte katılabileceği ortak etkinliklere de mümkün olduğunca yer verilmelidir.
- Çocuğa kardeşi ile ilgili sorumluluklar vermek oldukça önemli ve yararlıdır. Bebeğin giydirilirken, beslenirken bebek ile ilgili bazı işleri kontrollü olarak çocuğa yaptırmak, çocuğun kardeşine daha çabuk alışmasına, onu sahiplenme ve koruma duygularının gelişmesine, sorumluluk alabilmesine yardımcı olabilmektedir.
- Nitelikli zaman geçirmek önemlidir. Ebeveynler, her çocuğa ayrı zamanlar ayırarak birlikte bireysel etkinliklerde bulunmalı, böylece her çocuk özel olduğunu, önemsendiğini, ailesinin sevgi ve ilgisinde hiçbir değişiklik olmadığını hissedecektir.
- Çocuktan yaşının üzerinde olgunluk beklenmemelidir. Kardeşi ile ilgili verilen basit sorumlulukların dışında çocuktan, yaşının ve gelişiminin üzerinde bir olgunluk göstermesi beklenmemelidir. Aynı zamanda eve sıklıkla gelip giden kişiler önceden uyarılmalı, çocuğa karşı uygun davranış ve tutumlar sergilemeleri sağlanmalıdır.
pdr.suleerk
pdr.suleerk@gmail.com
Facebook Yorumları
