Temel eğitim kapsamında ele alınan okuma yazma eğitimi, ders zilinin çalmasıyla 2019 yılının yaz döneminde güncellenen okula başlama yaş takvimi doğrultusunda öğrencilere verilmeye başlandı. Okula başlama yaşı ile ilgili görüşlerimi diğer makalelerimde dile getirmiştim. Yurtdışında yapılan araştırmalar, okulöncesi dönemde alınan eğitimin çocukların tüm okul yaşamı için etkileyici bir faktör olduğunu vurgulamaktadır. Özellikle 0-36 aylık dönemde ebeveynlerin çocuklarla kuracağı diyalog, seviyeye uygun kitapların okunması ve çocuğun aktif olduğu iletişim çocukların bilişsel ve duygusal gelişimi için çok önemli (Şirin, Selçuk. Yetişin Çocuklar, İstanbul: Doğan Kitap, 2019). Okulöncesi dönemde bilişsel ve duygusal gelişimi desteklenen çocuklar ilkokula daha hazırım mesajını veriyor. Tutal ve Oral’a (2015, 116-117) göre okulöncesi dönemin verimi, ilkokula başlangıcı olumlu veya olumsuz etkileyen bir değişken olarak ön plana çıkıyor.
Öğrencim okula 66 ay iken başladı ve akıcı okuyamıyor, okuduğunu anlamıyor. Öğrencim 69 aylık başladı akıcı okuyor, yazıyor. Bakınız, elbette okula başlama yaşı ilgili birimlerce bir takım pedagojik hesaplamalar sonucu ortaya konmuş olabilir. Ancak bireysel farklılıklar mutlaka hesap edilmelidir. Örneğin bir çocuk 66 aylık iken, ilkokulun yaş olgunluğuna erişmiş ve hazır bir şekilde başlarken, bir başka çocuk ise 69 aylık olmasına rağmen yaş olgunluğuna erişmediği için ilkokula hazır olmayabilir. Bu faktörü hesap etmeden şu kadar ayı doldurdu başlasın diyerek ilkokul çantasını çocuğa teslim etmek; sosyal, duygusal ve bilişsel olgunluğa erişmemiş bir çocuktan akademik başarı, sosyal/duygusal uyum beklemek şapkadan tavşan çıkarmasını beklemek gibi bir durumla eş değer bakıldığında…
Bu yaş olgunluğu hesap edilmeksizin okula kaydı alınan öğrencilerde yıl içerisinde birtakım farklılıklar tespit edilmektedir (Tutal & Oral, 2015, 118). Yaş olgunluğuna erişmiş öğrenci akademik olarak daha başarılı ve aktif bir süreci deneyimlerken diğer öğrenci de ne yazık ki silik bir performans ortaya koyuyor. Yapılan araştırmalar çerçevesinde ele alındığında ilk örnekteki öğrenci akıcı okuyor, çıkarımda bulunuyor, muhakeme ediyor. Diğer öğrenci ise bu becerileri etkin bir şekilde kullanamadığı için başarısı düşüyor ve zamanla aradaki fark açılıyor literatürde bu duruma Matthew Etkisi deniyor; yani okurdaki birikmiş üstünlük (Stanovich, Keith E, 1986).
Bu durum öğrenciler 4. Sınıfa geldiklerinde okuma/anlama çıkarımda bulunma gibi yetileri daha sık kullanacağı Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler gibi derslerle tanıştığında daha farklı bir boyuta ulaşıyor. İki öğrenci arasındaki fark kapanılmayacak boyutta açılıyor. Öznel bir görüş olarak bu araştırmanın öğrencilerin birbiri ile yarıştırılması için değil de ebeveynleri ve eğitimcileri doğru yönlendirme amacıyla yapıldığı kanaatindeyim. Bir öğrenci daha başarılı ve parlak bir şekilde ilerlerken, diğeri ise geriden gelerek ilerlemeye mecbur bırakılabiliyor. Biri dezavantajlı diğeri ise avantajlı öğrenci olarak yol alıyor.
Bakınız, yapılan bir araştırma sonucuna göre 60-66 aylık öğrencilerin ilkokuma ve okuduğunu anlama başarıları 67-72 aylık ile 73 aylıktan büyük öğrencilere göre ilkokuma ve okuduğunu anlama başarısından daha düşüktür (Tutal ve Oral, 2015, 114). Bu sonuca göre ay düştükçe başarı grafiğinin de düştüğü görülüyor. Elbette ekstrem durumlar da olabiliyor. Yaş olgunluğuna farklı ayda erişmiş öğrenciler de olabiliyor. Ama sıklıkla karşılaşılan durum çocuğun yaş olgunluğunun zaman ilerledikçe daha iyi düzeye ulaştığı. Bu açıdan kendi çocuğunuzun okulöncesi dönemini yakinen takip etmeli, okul rehber öğretmeni başta olmak üzere sorumlu öğretmeni ile sıkı iletişim içerisinde olmalısınız. Okulöncesi eğitimi tamamlandığında mutlaka bu iki öğretmenin görüş ve düşüncelerini dinlemenizi öneriyorum.
Matthew Etkisi sınıflarda karşılaşılan bir durum, karşılaşılmaması için her çocuğun gelişimi ilgili ebeveyn ve eğitimcilerle titizlilikte takip edilmeli ve ortak akılla çocuk için en doğru tercih yapılmalıdır.
Kaynakça:
Tutal, Ö. & Oral, B. (2015). İlkokuma- Yazma Öğrenmede Okula Başlama Yaşının Okuma -Yazma Başarısına Etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2015) 96-121
Stanovich, Keith E. (1986). Matthew effects in reading: Some consequences of individual differences in the acqyisition of literacy. Reading Research Quarterly, 22, 360-407
Şirin, S., (2019) Yetişin Çocuklar, İstanbul: Doğan Kitap
