Kuklalarla Aile Görüşmesi
Sanat Aile terapisi tekniklerinden biri olan Kukla Tekniği..
Kuklalar sembolik bir iletişim biçimi kullanma fırsatı sunar. Üstü kapalı iletişim ile güvenli alan hissi aileye bir yol sunar. Görüşme boyunca doğal ve eğlenceli bir iletişim ortamı oluşmasına olanak sağlar. Aileye birbirini gözlemleme bakımından fırsat verir.
Çocuğa bir kukla seçtirerek, bu kuklayla ilgili bir hikaye oluşturması istenilebilir. Bu canlandırma, gerçek yaşantısının bir prova olacağından var olan problem durumu ile ilgili ipuçları verir. Bu problem durumuna dair aile üyelerinin gözünden tanımlamalar istenebilir. Her üyeden hikayeye vermek istedikleri başlık, tema ve çıkarılacak dersler ne olurdu soruları yöneltilir. Canlandırılan karakterlerden en çok ve en az olmak istedikleri kişiler sorulur. Danışan canlandırma esnasında sorular yönelterek dikkati artırmaya çalışabilir. Danışman hikayedeki çatışma durumu ile var olan problem durum arasındaki bağ konusunda farkındalık oluşturmaya çalışabilir. Ev ödevleri ve ev aile oyunları önerilerinde bulunabilir.
Bazı kuklalar aile üyeleri ile çalışırken kullanışlı bulunmuştur. İstismara uğramış çocuklar sığınma istemleri ile sert kabuklu kaplumbağa gibi hayvanlar seçebilirler. Köpek balığı, zararlı örümcekler gibi hayvan seçimleri diğerlerine gözdağı verme yeteneğine sahip kişileri temsil eder (Gil, 1994).
Mucizevi Sorular Tekniği
Mucizevi sorular tekniği Çözüm odaklı terapi kuramında belirleyici müdahaledir. Danışandan problem durumunu düşünmesi istenir. “Gözlerinizi kapatın. Bir gün uyandığında bir mucize olduğunu ve mucize sonucunda aile yaşantısının değiştiğini hayal edin. Nasıl hissederdiniz.” Bu mucize sonucunda ile hayatında ne gibi farklılıklar olacağı birey ve diğer aile üyelerine sorulur. Nasıl hissederdiniz? Bu düşünme ortamı üyeler arasında etkileşim sağlayacaktır. Problem durumunda neredeyim ve nerede olmak istiyorum? soruları danışanı hedefe odaklayacaktır.
Sıcak Patates Tekniği
Danışanlara bir top verilerek birbirlerine fırlatmaları istenir. Fırlatırken topu alan üyeye hakkında konuşması gereken bir konu söyler. Topu alan üye 10 saniyede konu hakkında bir şeyler söyleyebilir. Ardından başka üyelere fırlatılır. Danışman ailenin problem durumları ile ilgili konu başlıkları elde etmiş olur. Süre kısıtlı olduğundan konular derinlemesine incelenemez. Üyelerin daha az kaygı verici konulardan başlanması istenerek daha kontrollü ilerlenmesi sağlanır.
Bir Sanat Terapisi Tekniği Yaşam Ağacı Çalışması
Danışman ağaç hakkında bilgi verir. Kökleri, gövdesi, dalları, yaprakları ve meyvelerinden bahseder. Yaşam ağacı bir metafordur. Çalışmada ağacın bölümleri birer temsildir. Çalışma köklerle başlar. Kişinin köken ailesi ile ilgili bilgiler alınır. Yaşadığı yer, güç kaynakları,sevdiği kişiler… Zemin nerede yaşadığı, yapmayı sevdiği şeyleri temsil eder. Gövde kısmında becerileri, güçlü özellikleri, bunları nereden, kimden öğrendiği sorulur. Dallarda hayal ve istekleri, bu isteklere nasıl ulaşabileceği sorulur. Yapraklar birey için önemli insanları ifade eder. Bu insanların neden önemli oluşu, ne gibi rolleri olduğu sorulur. Meyveler kişiye verilen hediye ve ödülleri temsil eder. Maddi kaynaklı olma şartı yoktur. Bu hediye ve ödüllerin ona ne gibi katkıları olduğu konuşulur. Bu çalışma kişinin kendini keşfedip, benlik saygısını geliştirmeyi, gelecek hedeflerine odaklanmasına katkıda bulunabilir. Bu teknik Aile Danışmanı Emine Özdemir tarafından geliştirilmiştir.
Bahsedilen bu tekniklerin farklı versiyonları gruplara uygun hali ile eğitim ortamlarında kullanılarak Sınıf Rehber Öğretmenleri için yararlı olabilir. Ev oyunları için ilham kaynağı olabilir. Çocuğunuzla birlikte sosyal becerileri geliştirecek ve ailece farkındalık kazanacağınız oyunlar tasarlayabilirsiniz.
“Çocuk ve Aile aynanın birer yansımasıdır.”
Kitap Önerisi İnsan Yaratmak, Vırgınıa Satır
Psikolojik Danışman/Aile Danışmanı Sena KANBUR
Gill, E. (1994). Play in Family Therapy. The Guilford Press; New York.
