Mesleki ve teknik eğitim alanında ülkemizde “beceri tabanlı proje yarışmaları” düzenlenirdi. Önce il sonra bölge ve son olarak ülke çapında dereceye giren projeler sergilenir ve emek verenler ödüllendirilirdi. Yine TÜBİTAK işbirliğinde “Bu Benim Eserim-Matematik Fen Proje Yarışmaları” aynı şekilde her ilde bir üniversite koordinatörlüğünde yürütülürdü. Halen devam ilgi ve başarıyla devam eden “Uluslararası MEB Robot Yarışması” da bu yıl ondördüncü kez yapılacaktır. Bu ve bunun gibi yarışmaları üniversitelerin ve şirketlerin de yurt içinde ve dışında gerçekleştirdiğini ve öğrencilerimizin takımlar halinde katılım sağladıklarını hatta başarılı olduklarını biliyoruz.
Ortada bir konu, yarışma, tarih ve hedef olunca çocuklar ve gençlerden meraklı olanlar takip edip aylarca önceden hazırlanıyorlar. Bakırköy İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve İstanbul Yeşilköy Havacılık Müzesi işbirliğiyle 2017 yılından başlayarak geleneksel hale getirdiği “Bakırköy Robotik Kodlama Festivali” pandemiye kadar üç yıl binlerce öğrencinin katılımıyla gerçekleştirildi. Ancak 2018 yılına kadar havacılık ve uzay konulu ulusal-uluslararası büyük bir yarışmamız yoktu. Bu anlamda TEKNOFEST / Teknoloji Festivali-Yarışmaları çok ilgi çekti ve ses getirdi. İlk yıl 14 kategoride 4333 takımla 20 bin genç, ikinci yıl 19 kategoride 122 ülkeden 17.373 takımla 50 bin genç, geçen yıl 21 kategoride 84 ülkeden 20.197 takımla 100 bin genç bu yarışmalara katıldılar. Her yıl sayılar katlayarak artmış olduğu görülüyor.
Türkiye Teknoloji Takımı (T3 Vakfı) Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğindeki bu önemli yarışmalar bu yıl yine Atatürk Havalimanında 21-26 Eylül 2021 tarihlerinde 7 bakanlık, 10 medya şirketi, 21 üniversite ve 29 farklı kamu-özel kurum/kuruluşun desteğiyle gerçekleştirilecek. Bu yıl ilk, orta, lise, lisans, lisansüstü, mezunların, girişimci ve özel sektörün katılımına açık olan yarışmalara 13 yaş altındaki öğrenciler velileriyle katılabilecekler. Kategoriler; ulaşım, eğitim, teknoloji, helikopter, drone, İHA, uydu, otonom araç, robot, roket, tarım, turizm, uçan araba, çevre, iletişim, sualtı ve elektrikli araçlar gibi her biri güncel ilginç toplam 44 kategoriye çıkarılmış.
Yetenekli gençlerin ve her yaş grubundan insanların teknoloji geliştirilmesi süreçlerine katılmalarını sağlamak; stratejik önemi, yüksek katma değeri ya da küresel rekabet koşulları gereğince milli ve özgün olarak üretilmesi öncelikli olan ürün, sistem ve bileşenlerin üretilmesine dönük girişim, araştırma-geliştirme, proje ve faaliyetleri yapmak ve desteklemek; yetenekli gençleri tespit etmek ve eğitmek; teknoloji alanında girişimcilik kültürünün gelişmesine ve bütün bu alanlarda yapılacak bilimsel çalışmalara katkıda bulunmak amaçlarıyla kurulmuş olan Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı’nın dört yıl gibi kısa sürede bu büyüklüğe ulaşması ülkemiz geleceği açısından çok önemlidir.
Ülkemizin bağımsızlığını koruyabilmesi, gelişmesi ve güçlenmesi için yerli-milli ve özgün teknolojiyi üretecek nitelikli insan kaynağına olan ihtiyaç bu yarışmalara katılan gençlerin motivasyonuna bağlıdır. Milli teknoloji hamlesini gerçekleştirebilmek için yüksek teknolojinin lokomotifi olan havacılık ve uzay alanı özel olarak seçilmiştir. Öğrencilere burs, bilim-deneyap atölyeleri, girişimcilik eğitimleri, teknoloji takımlarının ve eğitim kampları kurulması ve desteklenmesiyle bir ekosistem oluşturmaya çalışılmaktadır. Bilim, ilgi duyulan, değer verilen ve desteklenen ekosistem kurulmuş ülkelere gider.
“Ayakları yere basmayan tek festival” sloganıyla iddialı çalışmaları her yıl artıran Teknofest sayesinde geçmişte hayal olarak görülen projeler mikro/mini/prototip ölçeğinde de olsa gerçekleştirilmektedir. Katılımcıların soru-cevap toplantıları, eğitim kamplarıyla akademik danışmanlarının da yardımıyla yarışma öncesi merak ettiklerini öğrenebilmektedirler. Dereceye giren proje ekiplerine malzeme, ulaşım ve konaklama desteği de verilmektedir. Vakıf yarışmalarda çeşitli alan ve konularda gönüllülerin de desteğini kabul etmektedir. Öte yandan vakıf, yarışma dışında her biri kendi alanında uzman gönüllü iş adamı, girişimci ve profesyonellerden oluşan “Ustalar” ile girişimcileri eşleştirerek düzenli bir usta-çırak ilişkisi oluşturuyor, girişimcilere rehberlik etmelerini sağlıyor.(2)
Harezmî Eğitim Modeli, çocukların teknolojiyi kullanarak nasıl üretebileceklerini keşfetmelerinin yanında; güvenli, etik ve ahlaki değerleri özümseyerek, bilimsel araştırma yöntemleri ile belirlediği süreci, öğretmenleri ile değerlendirip güncelleyen yapıda İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından geliştirilmiş bir eğitim modeldir. Eğitimin diğer süreçlerini doğrudan ve nitelikli etkide bulunduğu için genel bir eğitim modeli olarak da ele alınabilir. Öğrencilerin günlük, gerçek yaşam problemlerini tanımlayıp, çözmek üzere algoritma tasarlayan, adım adım bu sorunun nasıl çözüleceğini belirleyip programlamanın gücünden faydalanarak yenilikçi fikirler üretme sürecidir. Modelin zemininde beş ana başlık mevcuttur. Bilgisayar bilimi öğretiminin Sosyal Bilim dalı ile bütünleştirilen, Bilgi işlemsel düşünme becerisinin hayata adapte edildiği, Programlama ve Öğretim araçlarının etkin kullanıldığı, disiplinler arası yaklaşımı yeniden yorumlayarak farklı disiplinlerin eş değerde yer aldığı işbirliğini benimseyen, Robotik ve Oyun tasarımı ile eğlenerek üreten, kendini sürekli güncelleyen bir eğitim modelidir.(3)
STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematichs) eğitimi fen, teknoloji, mühendislik ve matematiğin birbiriyle entegre bir şekilde öğretilmesini içeren ve okul öncesinden yüksek öğretime kadar tüm süreci kapsayan bir eğitim yaklaşımıdır. STEM eğitimi teorik bilgilerin uygulama ve ürüne dönüştürülmesine olanak tanıması açısından oldukça önemlidir. Yeniçağ bireylerden üretici olmasını beklemekte; bu durum ise bireylerin üretkenliklerini ortaya koyabilmesi için birçok alanda yeterli bilgi birikimine sahip olmaları yanında; özellikle mühendislik alanında yetkin olmalarını gerektirmektedir. STEM yaklaşımının teknoloji ve mühendisliğe özellikle vurgu yapması; çocuklara küçük yaşlardan itibaren disiplinler arası bir bakış açısı kazandırması ve bilgilerin somut olarak hayata geçirilmesini sağlaması STEM’i günümüzün bilgi ve iletişim çağında çok önemli bir yere oturtmaktadır.(4)
Okullarımızda devam eden “HAREZMİ” ve “STEM” gibi yeni bir eğitim modeli ve yaklaşımıyla gerçekleştirdikleri projelerde; çocuk ve gençlerde teknolojiden yararlanarak günlük yaşamdaki problemlerin çözümüne birden çok bilimin/dersin/öğretmenin işbirliği ve desteğiyle ulaşmaya çalışmaları TEKNOFEST gibi yarışmalara katılım çocukların bilimsel merakını da artırmaktadır. Öğrencilerin bu tür proje ve çalışmalarda yer alması proje bakışı kazanma, zaman yönetimi, farklı ders/bilimlerin ortaklaşa çalışma gereği, ekip/takım ruhunun oluşması, paylaşma, işbirliği, dayanışma, ortak akıl, farklı bakış açısı kazanma, beceri geliştirme, araştırma-merak duygusunu canlı tutma, toplumsal sorunlara duyarlık ve çözüm geliştirme, teknolojiyi takip ve uyum, hayatın ve insan yaşamının kolaylaştırılması yanında diğer derslerdeki başarılarını da olumlu etkilemektedir.
Tüm bunların ötesinde bu tür projelere katılmak, katılanlarla birarada olmak yeni zihin, fikir ve projelerle tanışmaya bu ortamlarda olmak farklı sürpriz kişilerle tanışarak hayatlarının değişmesine yol açabilir. Yine mezuniyet ve sonrasında insan kaynakları uzmanları işe alımlarla artık diplomayı, yabancı dili değil 21. yüzyıl becerileri olarak tanımlanan eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim, araştırma, problem çözme, karar verme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik gibi ortak beceriler yanında insanlık için yapılan sosyal sorumluluk alanındaki yeteneklerini görmek istemekteler.
(1) https://www.teknofest.org/yarismalar.html
(2) https://www.t3gm.org/dimg/destek/28939224132183421320ustalar.jpg
(3) https://istanbul.meb.gov.tr/harezmi/fp/index.php/harezmi-egitim-modeli-nedir
(4) https://www.teknolojidekadin.org/user_files/files/1552897300STEM_E%C4%9Fitimi_T%C3%BCrkiye_Raporu.pdf
