Türkçe’de, bazı kavramları karşılamak ve belli konuları anlatmak için kullanılan, formulistik denilen bazı sayılar vardır. Bunlar üç, yedi, kırk gibi sayılardır.
Bu sayılar kavramları belirttiği gibi kişileri de belirtirler. Mesela; Üçler, Yediler, Kırklar söyleyişleri bu gaye ile kullanılırlar.
Formülistik sayılar içerisinde yedi (7) rakamı en fazla kullanılan sayılardan biridir. Yalnızca kalıplaşmış ifadeler içerisinde yer almaz. Gerçek, sayısal değeri belli olan tanımlamalar için de kullanılır.
Burç ya da felek de denen yedi kat gök; insanda bulunan yedi delik; Peygamber Efendimiz döneminde ünlü şairlerden yedisinin şiirlerinin Kabe’nin duvarlarına asılmış ve “Muaallekat-ı Seb’a” diye adlandırılan yedi şiir; ayrıca Asr-ı Saadet’te yaşamış, isimleri belirginleşmiş, sayıları belli olan ve “Abadile-i Seb’a” diye adlandırılan yedi Abdullah; ülke ekonomisinin değişim evrelerinde yer alan yedinci ekonomik paket; bir sinema filmi olan (Seven)Yedi; bir masala konu olan Yedi Cüceler, bazı sure ve duaların yedi kez okunması; bir televizyon dizisinin adı olan Yedi Numara; Cehennem’in yedi katı; zihinsel gelişim açısından çocukların okula başlama yaşının yedi olması; Hac’da Kabe’nin yedi kez tavaf edilmesi; Abant Yedi Göller; yedi ile ilgili öğelerden bazılarıdır.
Bu kadar yedi’nin bir arada olması oldukça düşündürücüdür. Fakat yedi ile ilgili harikuladelikler ne kadar çeşitlenirse çeşitlensin her şeyi bilen, gören ve duyan Rabbimizin bilgisinden uzak değildir. Her sayı onun izni dairesinde tefekkür vesilesi olabilir. Bu fevkalâdeliklerin O’nun rızası hilafına kullanılması Cehennem’in yedi katından biriyle tanışmamıza sebep olabilir. Onun için, her türlü harikayı O’nunla birlikte düşünmek yerinde bir davranıştır.
Yedi ile Kısa Kısa…
Gökkuşağının Yedi Rengi
Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, indigo (çivit*), mor, pembe
Yedi Gün
Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe, Cuma, Cumartesi, Pazar
Atmosferin Yedi Katmanı
Troposfer, Stratosfer, Ozonosfer, İyonosfer, Mezosfer, Termosfer, Ekzosfer
Yedi Nota
Do, re, mi, fa, sol, la, si
Yedi Uyurlar (Ashab-ı Kehf)
Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernuş, Debernuş, Şazenuş, Kefeştatayuş
Dünyanın Yedi Harikası
Artemis Tapınağı, Babil’in Asma bahçeleri, İskenderi’ye Feneri, Kral Mussollos’un Mezarı, Firavun Khufu için yapılan Büyük Piramit, Rodas Heykeli, Zeus heykeli
Yedi Sanat
- Yüzey Sanatları: İki boyutlu, yani bir eni ve boyu olan kağıt, tuval, bez ya da duvar üzerine uygulanan sanatlardır. Resim ve türleri (yağlı boya, sulu boya, guaj boya, baskı sanatları, afiş, grafik, duvar resmi, mozaik, fotoğraf, karikatür, batik…)
- Hacim Sanatları: Üç boyutlu, yani eni, boyu ve derinliği olan yapıtlar: Heykel, seramik, anıt.
- Mekan Sanatları: İç ya da dış mekanı içine alan, düzenleyen çalışmalar: Mimari, bahçe mimarisi (peyzaj), çevre düzenlemesi.
- Dil Sanatları: Edebiyat ve diğer yazı türleri.
- Ses Sanatları: Müzik ve türleri.
- Devinim (hareket) Sanatları: Bale, halk dansları, mim.
- Eylem Sanatları (dramatik) : Tiyatro, opera, müzikal, gölge oyunu, sinema.
İstanbul’un Yedi Tepesi
- Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Sultanahmet Camiinin bulunduğu tepe.
- Çemberlitaş ve Nur-u Osmaniye Camiinin bulunduğu tepe.
- Beyazıt Camii, üniversite ve Süleymaniye’nin bulunduğu tepe.
- Fatih Camii’nin bulunduğu tepe.
- Yavuz Selim Camiinin bulunduğu tepe.
- Edirnekapı semtinde, Mihrimah Sultan Camiinin bulunduğu tepe.
- Kocamustafapaşa semtinin bulunduğu tepe.
Mevlana’nın Yedi Öğüdü
- Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.
- Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
- Başkalarının kusurunu örtmede gece gibi ol.
- Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
- Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol.
- Hoşgörürlükte deniz gibi ol.
- Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.
‘Sekizinci ( 8. )’ meselesi
Neredeyse bütün yediler ele alındıktan sonra karşımıza bir de sekiz meselesi çıkıyor. Fakat bu mesele sekiz ile ilgili ayrıca yeni gruplar oluşturma amaçlı değil. Bu konu, üçüncü boyutun ardından söylenen dördüncü boyut, yedinci günün ardından söylenen sekizinci gün ya da yedinci rengin ardından söylenen sekizinci renk gibi tanımlamaları kapsıyor.
Bu ifadeler, belli bir sınırı ya da tanımlamaları kabul etmeyenler, etseler bile özgür düşünce ortamı oluşturmaya çalışanlar için önemli bir nitelik taşıyor.
Sinema çıktıktan sonra sanat çeşitleri belirlenirken dışarıda kalan bir sanat olduğu için ona sekizinci sanat deniyordu. Bununla birlikte sekizinci nota gibi kullanımlar da hâlâ var.
En belirgin olarak kullanılan, mizaha konu olan, tartışmaların göbeğinde bulunan ifade ise sekizinci harika ya da alışılmış ifadesiyle dünyanın yedi harikası ifadesi. Herkes kendine göre sekizinci harikayı belirlemeye çalışıyor. Fakat ne kadar tartışılırsa tartışılsın yedi kalıbı asla bozulmayacak, sekizinci meselesi hiç gündemden düşmeyecek ve zihinleri meşgul edecek.
*Çivit: Çamaşır yıkarken kullanılan, çamaşırın sarılığını gideren mavi boya.
